الفاظی مانند صلات و زکات و... در عصر امیرمؤمنان(ع) ــ در صورت اثبات وضع ــ در معانی شرعیه حقیقت شده بودند و حتی در عصر خلفا هم می‌توان همین ادعا را داشت؛ یعنی در صورت اثبات وضع در زمان ایشان، حقیقت متشرعیه ثابت می‌شود. اما محل نزاع در این است که این الفاظ در عصر پیامبر اکرم (ص) و لسان ایشان آیا حقیقت بود یا مجاز  با قرینه یا به نحوی دیگر؟</em...

 در این مقاله به بیان تنجّز تکلیفی در مورد علم اجمالی پرداخته شده است. در این مقاله بعد از ذکر و بحث از مراحل اربعه تکلیف در کلام مرحوم آخوند و مرتبه های دوگانه تکلیف در کلام حضرت امام، به تقسیم علم به علم تفصیلی و اجمالی اشاره شده است. همچنین قطعی بودن و تنجیز تکلیفی که مورد علم تفصیلی است، مورد بحث قرار گرفته شده است. در ادامه از تقسیم متعلَّق علم اجمالی، در اقوال مرحوم شیخ انصاری ــ‌ <...

عدالت اجتماعی از شئون و مقومات وجود و محور زندگانی انسان است که بدون آن آدمیان معنای زندگی را در نمی یابند و جامعه نیز جز با قیام به قسط و گسترش آن قوام نمی یابد.به علاوه عدالت و قسط، عدالت­خواهی و قسط‌طلبی شأنی از شؤون فطری انسان است که بدون آنانسانیت انسان معنا نمی‌یابد. کسی که دارای عقل سلیم است با جذبه‌ای خاص به سوی...

یکی از راه‌های پیشرفت و رشد یک سازمان یا جامعه انتقاد سازنده است. این ابزار کارساز و مفید یکی از سرمایه­های اجتماعی به شمار می­آید. سرمایة اجتماعی میزان اعتماد و احترامی است که در میان کارکنان یک سازمان دیده می‌شود و هر چه از میزان این سرمایة ارزشمند کاسته شود به همان اندازه انتقاد مخرب و ویرانگر جایگزین آن خواهد شد. به طور کلی، هر کسی ممکن است به میزان موقعیت و تأثیرگذاریش م...

بدون تردید برای مطالعه روشمند درباره میزان تحقق توسعه سیاسی یا ارائه نظریه‌ای  برای دستیابی به آن  می‌بایست ابعاد مختلف آن از جمله شاخصه‌ها و مؤلفه‌های توسعه سیاسی مدّ نظر قرار گیرد. پرسش اصلی این پژوهش بررسی شاخصه‌ها و مؤلفه‌های توسعه سیاسی از منظر امام خمینی است. نظریه‌پردازان غربی به دنبال ایجاد توسعه سیاسی دنیاگرا، با حذف سنّت، مذهب وتحقق نهایت بهره‌های مادّی هستند. اما امام خمینی...

حرمت استظلال از مسلّمات و ضروریات فقه شیعه است که پیش از حضرت امام مورد فتوای صریح فقها قرار نگرفته است. بنابراین می‌توان آن را از متفردات امام راحل محسوب کرد. پس از حضرت امام اکثر مراجع عظام این مطلب را پذیرفته و بدان فتوا داده‌اند. نویسنده نیز با توجه به مهم بودن مسأله آن را مورد بحث قرار داده و روایات وارده در این زمینه را مورد بررسی قرار داده است. به طور کلی، این روایات به چهار دستة  تقس...

آیا قاعدة فراغ و قاعدة تجاوز جزو اصول عملیه محسوب می‌شوند یا جزو امارات و طرق هستند؟ پس از بررسی ادله به نظر می‌رسد جزو امارات محسوب می‌شوند. به علاوه، قاعدة فراغ و قاعدة تجاوز از نظر مفهوم و مصداق تفاوت دارند. امام راحل(س) معتقدند که غیر معقول است این دو قاعده از هم جدا باشند. آیا در قاعده فراغ و قاعدة تجاوز دخول در جزء بعدی موضوعیت دارد؟ امام راحل(س) خروج از یک جزء و...

در هندسه و منظومه فکری امام خمینی عقل و عقلانیت جایگاه ویژه دارد؛ آثار ایشان دربارة علوم اسلامی گویای اهتمام ایشان به تفقه عقلی و استفاده از عقل و روش عقلی است؛ اما به‌رغم عقل‌گرایی افراطی و خودکفایی و خودبسندگی عقل در شناخت انسان، حقایق جهان هستی و کمال و سعادت و راه به دست آوردن آن، ایشان به محدودیت‌ها و ناتوانایی‌های عقل باور داشت و پیوسته سخن ایشان این بود که عقل باید در خدمت وحی قرار گیرد ...

هرچند مصلحت در فقه سیاسی شیعه سابقه طولانی دارد، اما امام خمینی بحث «مصلحت نظام» را به عنوان یکی از نوآوری‌های خود در فقه سیاسی  شیعه مطرح کردند. هیچ فقیه سیاسی شیعی قبل از امام  به بحث مصلحت دولت به شکل تفصیلی توجه نداشته؛ زیرا دولت به عنوان یک واحد سیاسی، محور تحلیل فقها(ی سیاسی) نبوده است. درواقع، ایشان با طرح مسئلة مصلحت، ولایت فقیه را از یک نظریه فرد- محور به نظریه‌ای نهاد– محور سوق دادند؛...

انقلاب اسلامی ایران ارزش‌های جدیدی را به بشریت عرضه کرد و هویت ما را بازسازی نمود. تحول در زاویه دید ما نسبت به غرب و وضعیت جهان معاصر از نتایج این دگرگونی است. بر همین مبنا ضرورت اتخاذ موضعی متناسب با ارزش‌های انقلاب اسلامی و هویت ایرانی ـ اسلامی در برابر غرب و نظام فرهنگی ـ ارزشی آن به وضوح آشکار می‌گردد. امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی، رویکردی را نسبت به غرب...