تنوع آرای پیرامون مسأله نفس‌الامر در فلسفه اسلامی، به نوع رویارویی هر فیلسوف با معضلات نظریه مطابقت در تبیین صدقِ برخی قضایا باز می‌گردد. همچنین، معنای نفس‌الامر به دلیل ناکارآمدی و یا ورود برخی پیش فرضهای هستی شناسانه ـ بویژه بعد از طرح اصالت وجود ـ تفاسیر گوناگونی را برتافته که یکی از برداشتهای اخیر آن از سوی علامه طباطبایی عرضه شده است. وی با ترسیم مکانیزم عقل در توسع ثبوت و تحقق، تئوری مطابق...

حکمت تشریع حدود اسلامی، ایجاد امنیت فردی و اجتماعی افراد جامعه است. سلامت جامعه نیز در گرو استواری بنیان خانواده می‌باشد. از جمله حدودی که به منظور صیانت از خانواده وضع شده، حد «رجم» است. سنگسار، حکمی ضروری و ثابت از سوی اکثریت فرق اسلامی است، لکن گروهی با رویکردهای مختلفی به دنبال انکار آن هستند. از مهمترین این رویکرد ها، رویکرد فقهی است؛ زیرا این حکم افزون بر اجماع، مستند به روایات عدیده می‌ب...

  علی الماسی*          یکی از مهم ترین و معروف‌ترین نظریّات در عرفان نظری، «عالم ثبوت» و یا «اعیان ثابته» می باشد که به کوتاه ترین بیان چنین تعریف می‌شود: «حقیقت ممکنات ، در علم حق تعالی.». از سوی دیگر، بعضی متکلّمین معتقد به عالمی میان وجود و عدم و یا  اعمّ از وجود به نام «عالم ثبوت» هستند که از گرایش آنها به «واقع گروی بی‌واس...

یکی از مهم ترین مباحث در دین اسلام مقول? رویت هلال و اثبات این پدیده می باشد که شاید برجسته ترین مورد کاربرد این مهم در زمین? رویت هلال ماه مبارک رمضان وماه شوال می باشد که به خاطر اهمیّت این ماه ها رویت هلال آن از اهمیّت بسزایی برخوردار است و اهل تسنن نیز علاوه بر ماه های مذکور در اثبات ماه ذیحجه و تشخیص اوقات حج توجه زیادی به اثبات اوّل ماه دارند. بحث ثبوت ماه از مباحثی است که همه ی انسان ها به ...

چکیده‏ قانونگذار در خصوص تأثیر انحلال نکاح بر مهریه مواد قانونی را یا به صورت مجمل آورده و یا در اکثر موارد به سکوت بسنده کرده است. هرگاه در عقد نکاح مهریه ای (مهرالمسمی) تعیین شده باشد و نکاح به موجب طلاق قبل از نزدیکی منحل شود، مهر به موجب آیات و روایات صریح و حکم قانونی تنصیف می شود ولی اگر نکاح به سبب فوت، ارتداد، اسلام آوردن، لعان، تغییر جنسیت منحل شود، آیا مقتضای قاعده ثبوت تمام مهر ا...

معتزله علم پیشین الهی را ثابتات ازلیه می دانند و با اثبات شیئیت و ثبوت برای ممکنات معدوم، متعلق علم حق تعالی را همین ثابتات ازلیه دانستند چون قائلند خداوند علم ازلی دارد و علم بدون ثبوت معلوم محال عقلانی است. اشاعره علم پیشین الهی را صفت زائد بر ذات و قدیم می دانند. و مکتب امامیه در علم پیشین الهی به علم اجمالی در عین کشف تفصیلی قائل شده اند. معتزله در افعال انسان به تفویض گرویده و اشاعره در ...

مهر یا صداق مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک آن شده و مرد ملزم به پرداخت آن به زن می‌‌شود. در آمیزش به شبهه، نکاح فاسد و از بین بردن بضع زن نیز مهر مطرح می‌گردد. مهری که به موجب عقد ازدواج تعیین شده باشد را مهرالمسمی گویندکه ممکن است عین معین ، عین کلی، منفعت یا عمل باشد. مهرالمسمی لازم است مالیت داشته باشد، منفعت عقلائی مشروع داشته و پاک باشد،مغصوب نباشدو مجهول نباشد.مهری که به موجب قرارداد ت...

قاعدۀ درء یکی از قواعد مهم فقه جزایی است. برپایۀ این قاعده، مجازات‌ها در هنگام شبهه و تردید برداشته می‌شوند. در فقه جزایی و قانون مجازات اسلامی، مواردی ممکن است پیش آید که مفاد این قاعده با اصل استصحاب تعارض داشته باشد. این تعارض زمانی اتفاق می‌افتد که لازمۀ استصحاب ثبوت مجازات باشد؛ درحالی‌که قاعدۀ درء بر رفع مجازات دلالت دارد. اما از آنجا که قاعدۀ درء دلیل اجتهادی است، بر اصل عملی استصحاب، که...

جایگاه حکومت بر اساس فقه شیعه در دو دوره مورد بحث قرار میگیرد: نخست، زمان حضور معصوم، که در این دوره حق حاکمیت برای معصوم(ع) ثابت است؛ دوم، زمان غیبت معصوم، که در این دوره درباره حق حاکمیت میان فقیهان شیعه اختلاف نظر است. در دوران غیبت برای فقیهان شئونی وجود دارد که عبارت است از: شأن افتا و مرجعیت میان فقیهان « افتا و قضا » دینی، شأن قضاوت و شأن ولایت. در مورد ثبوت دو شأن اختلافی نیست؛ اما در ...

پارگی طحال، از شایع‌ترین صدمات اعضای داخلی بدن است که درنهایت به خارج نمودن این عضو از بدن مجنی‌علیه می‌انجامد. نص خاصی در مصادر فقهی پیرامون دیه‌ی چنین جنایتی به دست ما نرسیده است. بااین‌وجود، برخی روایات عام که حاکی از ثبوت دیه‌ی کامل در اعضای فرد می‌باشند، از سوی بسیاری از فقها به اعضای داخلی و ازجمله طحال تعمیم ‌شده است. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 نیز در ماده 563 این ضابطه را در خصوص اعض...