زبان، بستری مناسب برای افکار و حادثه های ذهنی انسان است که با ‏درجه های متفاوتی از وضوح و صراحت در لایه های ضمنی خود حامل معناست. ‏درک و تجربه ی معناهای زبانی تا رسیدن به ذهن گویندگان آن ها، تنها از طریق ‏تحلیل و تجزیه ی سطوح زبان و درک روساخت و ژرف ساخت آن امکان پذیر ‏است.‏ از آن جا که شعر معاصر با تکیه بر بینش و نظریه ی ادبی نیما، دارای ‏تنظیمات و انتظارات ساختاری و بافتاری مستقل است، مسیر مع...

فروغ فرخ زاد، شاعری عاطفی و نخستین زنی است که از عواطف زنانه خود در شعر فارسی سخن گفته است. عاطفه با ابعاد و عناصر مختلف شعر فروغ درآمیخته و آن را از ظرفیتی تازه و بی سابقه برخوردار ساخته است. او در شعر، از حساسیت و قابلیت های زنانه خود، کمال بهره را برده و از این طریق، به نگرش شاعرانه و زبانی ویژه دست یافته است. فرخ زاد، مایه و سرمایه های شعر خود را از واقعیات و تجربه های زنانه در زندگی می گیر...

این مقاله تلاشی است برای فهم نگاه افلاطون به شعر و هنر. به عبارت دیگر، به مناقشه میان عقل و احساس و الهام شاعرانه نظر دارد؛ آنجا که افلاطون تلاش می کند با تیغ عقل بال های خیال انگیز شعر را ببُرد و انسان را با واقعیاتی درخور زندگی راستین روبه رو کند، بنابراین، هومر که نماینده شاعران و به گونه ای سلطان آنان به شمار می رفت را از مدینه خود بیرون می کند تا تکلیف دیگر شاعرانی که مرتبه ای پایین تر از ا...

شعر مقاومت، بخش بزرگی از ادبیّات معاصر افغانستان را می­سازد. این گونه از شعر در جریان سال های 1357 تا 1380 خورشیدی در برابر نظام دست نشاندۀ شوروی (سابق) در افغانستان و تهاجم ارتش سرخ به آن کشور و نیز در برابر جنگ های داخلی و نظام طالبان در داخل و خارج افغانستان پدید آمده است که نه تنها در ادبیّات این کشور بلکه در ادبیّات معاصر فارسی در سطح منطقه نیز درخور اعتنا و بررسی است. پژوهش حاضر بر آن است که...

شعر دفاع مقدس، از جمله جریان های شعر معاصر محسوب می شود که حول محور جنگ عراق علیه ایران شکل گرفته است. به واقع، جنگ به منزله ی فرامتنی تاریخی و زمانمند با زمینه های بروز، سیر تاریخی و پیامدهای مشخص، می تواند عاملی برای ایجاد جریانی ادبی باشد. تاریخ ادبی دفاع مقدس (1359 ـ 1369هـ .ش) در پی پاسخ گویی به این پرسش است که فرامتن تاریخی جنگ عراق علیه ایران، چه تأثیراتی در نحوه شکل گیری شعر دفاع مقدس ...

از بارزترین پدیده های هنری در تجربه های شعری جدید استفاده فراوان از رمز و اسطوره به عنوان یک ابزار بیانی است. بازتاب اساطیر در شعر، زیباترین و هنرمندانه ترین کاربرد اسطوره پردازی است. با بازتاب اسطوره ها، جهان اساطیری جولان گاه تخیل و آفرینش شاعر و نویسنده ی اسطوره پرداز می شود تا گذشته و حال را پیوند دهد و از این راه دریافتها و استنباط های اجتماعی و سیاسی را به خواننده نشان دهد و بسیاری از نیا...

در میان شاعران عصر مشروطه، شعر ایرج میرزا، ازلحاظ کاربرد ویژة زبان و شگردهای کلامی - که آگاهانه بدان پرداخته است - جایگاهی ویژه دارد. وی با جسارتی هنرمندانه هنجارهای زبان رایج را در سطح های صرفی، نحوی و واژگانی، واجی و معنایی در هم می شکند و فضایی تازه در حیطة زبان ادبی ایجاد می کند و این کار را با زبانی ساده و روان انجام می دهد؛ به گونه ای که بی اغراق، می توان گفت در بین شاعران این عصر، شعر وی...

پرسش اصلی مقاله، چنان که از عنوان آن هم بر می آید، مخاطب شناسی سنایی در آثار منثور قرن ششم تا دهم هجری است. برای یافتن پاسخ، ابتدا آثار منثوری را که از اشعار سنایی استفاده کرده بودند، شناسایی کردیم. پس از استخراج ابیات و مطابقت آن ها با آثار سنایی، منابع مذکور بر اساس موضوع در هشت گروه طبقه بندی شدند: آثار تاریخی، عرفانی، تفسیری، زندگی نامه ای، اخلاقی، فنی ـ ادبی، روایی ـ داستانی و ترسّلی. سپس ب...

غزل نئوکلاسیک ـ که با ظهور شعر نو، در شعر کلاسیک ایران ایجاد شد ـ یکی از جریان­های شعری معاصر محسوب می­شود که تا امروز همچنان پویا و مورد توجّه است. هدف سرایندگان پیشگام آن، همگام ساختن قالب سنّتی غزل با اقتضائات روز بود. این جریان شعری از امکاناتی که شعر نو به شعر فارسی، در سطوح بیان، زبان و عناصر ادبی افزوده، بهره برده و خود نیز ابعادی نوین در غزل ایجاد کرده است؛ از آن جمله می­توان به تلفیق ادب...

شوقی ومطران آثار جاودانی در ادبیات عربی باقی گذاشتند. شهرت آن ها آفاق کشور های عربی را در نور دید وبه کشور های دیگر رسید چنان که شوقی به "امیر الشعراء" ومطران به "شاعر الأقطار العربیه" (شاعر سرزمین های عربی) ملقب شدند. این رساله در پی بررسی مقایسه ای اشعار این دو شاعر جهت روشن نمودن ابعاد نوآوری در شعر آن هاست، در عین حال میزان همگامی دو شاعر را با مسائل روز آنها بررسی می کند چه، این دو شاعر ه...