در چند دهه اخیر روش های بررسی نابرابری ها در توزیع مراکز خدماتی بیشتر در قالب طرح های کاربری اراضی شهری، میزان سرانه کاربری ها و تحلیل با مدل های کمی رایج در قالب مناطق قراردادی شهرداری ( بدون توجه به شعاع حوزه نفوذ خدمات ) انجام گرفته است و به دسترسی به خدمات کمتر توجه شده است. در حالی که یکی از اساسی ترین عناصر ارتقاء دهنده کیفیت محیط شهری دسترسی مناسب به خدمات می باشد و یک عامل ضروری برای تو...

بافت فرسوده شهر تهران به دلیل عدم قدرت انعطاف با سرعت غیر قابل تصور تغییرات اجتماعی-اقتصادی، فناوری و غیره، در طول زمان کارایی خود را از دست داده و هم اکنون با معضلات گوناگونی از جمله تنزل کیفیت های فضایی و محیط، فرسودگی کالبدی و مسائل اجتماعی مواجه شده است. این معضلات زاییده ی جریان های فضایی تولید کننده ی تبعیضات مکانی می باشند. بنابراین باید به بررسی علل شکل گیری بافت های فرسوده ی شهر تهران،...

عدالت فضایی از موضوعاتی است که در دهه‌ اخیر ذهن جامعه علمی کشور را در حوزه‌ی مطالعات شهری بسیار به خود مشغول کرده است؛ صاحب‌نظران متعددی در این حوزه به ایراد نظر پرداخته‌اند و پژوهش‌های مختلفی در این زمینه انجام‌یافته است. از این‌ رو مقاله حاضر در نظر دارد تا به واکاوی و آسیب‌شناسی حوزه نظری ‌پژوهش‌های انجام‌شده در قلمرو میان‌رشـته‌ای عدالت فضایی در مقیاس شهری در ایران بپردازد. مقاله پیش رو از ...

یکی از ویژگی های کشورهای جهان سوم، تمرکز شدید جمعیت و فعالیت ها و عدم تعادل فضایی در برخورداری از امکانات اجتماعی است. این ویژگی را در ایران قبل از انقلاب و آثار و بقایای آن را در ایران بعد از انقلاب می توان یافت. بر طبق این ویژگی بخش عمده ای از امکانات و جمعیت در یک یا چند نقطه تمرکز می یابد و سایر مناطق به صورت حاشیه ای عمل کرده و باعث بروز نابرابری های منطقه ای می شود. در این زمینه توجه به ن...

هدف از این نوشتار، بررسی رویکرد «نومنطقه­گرایی» و تبیین امکان کاربرد آن در نظام مدیریت فضایی ایران است. از این رو، ابتدا مشکلات نظام مدیریت فضایی ایران در سه زمینة مرتبط با ظرفیت­های مناسب در بین مدیران، کارشناسان و شهروندان، نظام مدیریتی کشور (مدیریت و برنامه­ریزی فضایی و بخشی) و مدیریت یکپارچة فضایی تحلیل شده و جایگاه هریک از طرح­ها و برنامه­ها و نهاد­های تصمیم­ساز و تصمیم­گیر در سطح منطقه­ای...

اهمیت و نقش فضاهای سبز در حیات شهری، پایداری آن و تأثیر محیطی در سیستم شهری و بازده های مختلف اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی امری انکار ناپذیر است؛ به طوری که اندازه گیری و مدیریت سرانه فضاهای سبز شهری از مباحث مهم در برنامه ریزی و مدیریت شهری تلقی می شود. در این تحقیق، چارچوب یک مدل جدید به منظور اندازه گیری سرانه فضای سبز شهری در منطقه شش شهرداری تهران ارائه شده است. مدل پیشنهادی از دو بخش اصلی...

امروزه عدالت اجتماعی بیشتر از هر موضوعی در مدیریت شهری اهمیت دارد و می­تواند همه جنبه­های زندگی شهروندان را تحت تأثیر قرار دهد. از دیدگاه عدالت اجتماعی یکی از اهداف مهم برنامه­ریزی شهری دسترسی و بهره­وری عادلانه همه شهروندان به  کاربری­ها و خدمات عمومی است و بایستی مکانیابی کاربری­ها و فضاهای شهری به گونه­ای باشد که تمامی شهروندان به راحتی به این کاربری­ها دسترسی داشته باشند. ازکاربری­های مهم م...

تحولات عمیقی که امروز در دیدگاه­ ها و مطالعات جغرافیایی به وجود آمده است، لزوم تجدید نظر در الگو، مدل های تجسم فضایی و روش­های مطالعات ناحیه ­ای - منطقه ­ای را ضروری ساخته است. سرعت روند تحولات در مفاهیم و اندیشه­ های جغرافیای ناحیه­ای - منطقه ­ای، آمایش و برنامه­ رزیی آن ایجاب می ­نماید که توزیع فضایی هر یک از عوامل تشکیلاتی، جایگزینی قطب­ های اصلی و نقاط ثقل، شبکه مکان های مرکزی و نظم سلسله م...

یکی از مباحث اساسی در زمینه برنامه ریزی و توسعه منطقه ای، تفاوت مناطق در ابعاد مختلف است. پژوهش پیش رو، با تأکید بر ضرورت توجه به ماهیت انسجام منطقه ای سعی در معرفی رویکرد انسجام فضایی در برنامه ریزی منطقه ای دارد تا بتواند گامی در جهت کاهش ناپایداری های موجود و کاهش اثرات سوء ناشی از مدیریت چندگانه و متعدد مناطق بردارد. این پژوهش با هدف تأکید بر رویکرد انسجام فضایی در تکمیل برنامه ریزی فضایی پ...

ایران تا قبل از قرن حاضر از نظام شهری نسبتا متعادلی برخوردار بوده است، اما در شش دهه اخیر توسعه سرمایه داری در چهارچوب اقتصادی متکی بر نفت باعث عدم تعادل فضایی نظام شهری کشور گردیده است. از طرف دیگر تعادل فضایی نظام شهری در سطح ملی در گروه تعادل فضایی در سطح منطقه ای می باشد، از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت تعادل فضایی نظام شهری ایران در سطوح ملی و منطقه ای طی دوره 1335 الی 1390 صورت پذ...