شناخت وجود و موجود، دل مشغولیِ دیرپای و اصلی انسان است. هستی شناسی اسطوره ای، گونه ای از تلاش آدمی در این زمینه است که تأثیر ماندگاری بر پیدایی و پرورش افکار و کنش های بشر داشته است. در اسطوره، بر حَسَب برخی اصول مسلّم، از رهگذر «مینوی ساختن گیتی» یا «گیتیانه کردن مینو» به صورت بندی نظام هستی شناختی اقدام می شود. مطابقت و عینیّت گیتی با مینو، حضور و تجلی خدایان به مثابه عوامل تقدس و در نتیجه، واقعیّت...

مولانا، از جمله عرفایی است که به مفهوم «ذکر» و لوازم آن که بیشتر به صورت نمادین در کلامش ظاهر می شود، توجه خاصی نشان داده است. ذکر از مهمترین عوامل پیوند با عالم فرامادی و رسیدن به مراتب والای عرفانی است که در غزلیات شمس نمادهای فراوانی را درمورد آن می توان پیدا کرد. یکی از این نمادها «دلارام» است که با «طمأنینه» یا «سکینه»1 که به واسطه گوشه نشینی، تداوم اذکار و به یادآوردن خاطرات قدسی در طریقت...

پس از رواج افکار کانت در نقد عقل محض، این اندیشه که از راه عقل نظری نمیتوان دربارهی بود و نبود خداوند، و اسماء و صفات او سخن گفت، مقبولیت عام یافت و راهی که کانت با توسل به عقل عملی، موسوم به برهان اخلاقی، برای اذعان به واقعیت خداوند گشود، نتوانست جایگزین براهین سنتی منزوی شده در ادای وظیفه ی اثبات وجود خدا گردد. در این بحرانِ شکگرایی به حقایقِ ماورالطبیعی و نیز به عنوان واکنشی در قبال تحویل دین ...

در تحقیق حاضر بدنبال تبیین و ارزیابی تکثرگرایی فرهنگی به عنوان عضو برجسته از پست مدرنیسم می باشیم که چه تاثیری بر تربیت اخلاقی و مذهبی در قالب محتوا، اهداف و روش دارد. با مطالعه ویژگیهای عمومی تکثرگرایی، می توان گفت پارادیم های حاکم بر اهداف، محتوا و روشهای تربیت اخلاقی و مذهبی در محاق چالش فرو می روند. خصیصه شالوده شکنی، نفی روایتهای کلان همراه با اصرار تکثرگرایی بر قداست زدایی، امکان هر گونه ...

چکیده حقیقت و گوهر دینداری چیست؟ چه نحوه ای از سلوک در مسیر دین لازم است تا هدف از ابلاغ دین تأمین گردد؟ این پرسش یکی از مهم ترین و کاربردی ترین سوالات پیش روی انسان است. در پاسخ به این سوال و نحوه مواجهه با حقیقت قدسی دین، شیوه های مختلفی اتخاذ شده است: برخی، صرفِ دلِ پاک را (و لو بدون عمل نیک) برای دیندار شدن انسان کافی دانسته اند. برخی تکیه افراطی بر عقل انسانی کرده و گوهر وجود انسان را در تع...

  مثنوی مولوی با وجود شباهت های معنایی و فکری با مثنوی های تعلیمی پیش از خود و حتی با وجود برتری نسبی آثاری چون حدیقه سنایی و مثنوی های عطار از دیدگاه زبان ادبی و ظرافت های هنری، بیش از آنها مورد استقبال خوانندگان و مخاطبان خاص و عام قرار گرفته و شهرت بیشتر یافته است. نظر نگارنده بر آن است که یکی از عوامل اصلی بقا و تداوم شهرت روزافزون مثنوی به سبب خروج از عادت،عادت گریزی مثنوی، به خصوص در نظم...

مسجد به عنوان یک مکان مقدس که به صورت روزانه در آنجا به عبادت پرداخته می‌شود. نمودی از فضایی مقدس و معنوی است. همواره معماران در طول تاریخ از صدر اسلام تاکنون به انواع روش‌ها سعی نموده‌اند تا این مفهوم، یعنی تقدس را به روش‌های گوناگون به مخاطب خویش که همانا نمازگزاران می‌باشند القا نمایند. در اینجا برای بیان بعضی ابعاد معماری که نشان‌دهنده ابعاد گوناگون معنوی و مقدس می‌باشند، تا آنجا که ممکن اس...

در این مقاله درخت به عنوان نماد انسان و آرزوهای انسانی مورد تحقیق و بررسی قرارگرفته است. وگونه های مختلف قداست درخت با برخی از اساطیر و ادیان ملل، مانند اساطیر ایران، هند، یونان، ژاپن... و نیز برخی از ادیان مطابقت داده شده است و این موارد در بعضی از متون ادب فارسی هم چون شاهنامهء فردوسی، کلیات خمسا نظامی و منطق الطیر عطار مورد بررسی قرارگرفته و نمایانده شده است که درخت در میان سمبل های ادبی ما ...

مولوی برخلاف برخی عارفان که از سر بی مهری به عقل می نگرند، در آثار خود به ویژه در مثنوی معنوی با اهتمامی ویژه به عقل نگریسته است. او تمام گونه ها و اطلاقات عقل و زوایای آن را بررسی کرده است. از این رو گاه به نکوهش و گاه به ستایش عقل پرداخته است. وی در مواردی مقام راهبری را به عقل سپرده و بیان می کند که کدام گونه عقل است که آدمی را به مقصد می رساند وکدام گونه آن آدمی را از رسیدن به هدف باز می دا...

تحقیق پیش رو، کوششی در راستای تبیین و بررسی دیدگاه های امام خمینی پیرامون اعتبار و کابرد روایات تفسیری است؛ نگارنده نهایت کوشش خود را در دست یافتن به نظریات معظم له با تتبع گسترده در آثار به جامانده از ایشان به کارگرفته است. گرچه از برخی بیانات امام خمینی قول به حجیت روایات تفسیری برداشت می شود، اما ایشان در بحث های اصولی خود قائل به عدم حجیت این گونه روایات شده، عرصه روایات غیر فقهی تفسیری را...