در زبان فارسی تناوب «آغازی/سببی» هم به­صورت واژگانی وجود دارد و هم اشتقاقی، و تناوب «معلوم/ مجهول» صرفاً اشقاقی (نحوی) است. در این مقاله با ارائۀ ملاک­هایی نشان داده­ایم که تقریباً همواره راهی برای تمیز آنها وجود دارد. این ملاک­ها عبارت اند از: 1- جمله­های مجهول را به دلیل کنشگر مستتر نمی­توان با قید «خودبه­خود» به کار برد، اما جمله های آغازی با این قید به­کار می­روند؛ 2- جمله­های مجهول را بخاطر ...

«قید» نامی است که دکتر آذرنوش در سال 1367 ش بر منصوب های غیررکن در نحو عربی نهاده است و نشانه آن را نصب دانسته است.مسئله مقاله حاضر این است که ضمن تایید این نامگذاری، با دلایلی قید را دارای دو قالب می داند: یکی مفرد و منصوب که دکتر آذرنوش به آن اشاره کرده بود و دیگری مرکب و مجرور با حرف جر که ما آن را ادعا کرده ایم و دلایلی برای اثبات آن آورده ایم. آن دلایل عبارت است از: خویشاوند شمردن نصب و جر...

تفویض دین از ناحیة خداوند به رسول مکرم اسلام (ص) (و در پی آن تفویض پیامبر به ائمة معصوم (ع)) در روایات متعدد شیعی با اسناد صحیح نقل شده که یکی از ابعاد آن تشریع احکام است. اهل سنت نیز بر اساس نصوص خود بدون آن که نام تفویض دین را به کار ببرند به تشریع بخشی از احکام توسط پیامبر خدا (ص) اذعان دارند. تفویض دین از شؤون ولایت رسول خدا (ص) در دو ناحیة ولایت در حاکمیت مطلق اجرایی و ولایت در تبیین وحی ق...

ابن عربی به لحاظ «سر القَدَر» جبر را و به لحاظ «سرّ سرّ القَدَر» تفویض را نفی می­کند. به عقیدۀ او هر کاری از جهت ایجاد و اظهار، به خدا برمی­گردد و از جهت قابلیت و قبول به انسان. تفکیک جهت ایجاد از جهت قبول در سخنان محیی الدین و پیروان وی، بر مبنای تقسیم جهات فاعلی است به ایجادی و قابلی، نه بر اساس جداسازی جهات فاعلی از جهات قابلی محض؛ و نه به معنای فاعلیت طولی و استناد کارها به فاعل قریب و بعید. از م...

چکیده   «ما» یکی از مبهم ترین و متنوع ترین و پرکاربردترین واژگان عربی است. یکی از انواع آن «ما» موصوله است که برای ابهام زدایی آن از جمله یا شبه جمله ای به عنوان صله استفاده می کنند. گاهی عبارت صله با عبارت قبل از «ما» شباهت داشته، «ما» یا ضمیر راجع به آن برای هر دو عبارت، یکی از چهار نقش کلیدی: فاعلی، نائب فاعلی، مفعولی، یا مبتدایی را ایفا می کند. در این میان، نمونه هایی مثل «فیه ما فیه» وجود ...

گفتار «پراکندگی در مقوله قید»، پس از مقدمه‌ای کوتاه، در سه مبحث به ترتیب زیر تهیه و تنظیم شده است:مبحث اول: تعریف‌های مختلف قید از دیدگاه دستورنویسان کهن و نو و ارزیابی نقاط قوت و ضعف هر یک.مبحث دوم: اختلاف دیدگاه کارشناسان فن دستور زبان دربارة قید، که تنه اصلی مقاله را دربرمی‌گیرد. در این بخش، اختلاف دیدگاه صاحب‌نظران زبان پیرامون مفاهیم قیدی طبق شواهد و قراین کافی، به‌طور جامع و دقیق بحث و بر...

پایان نامه حاضر تحت عنوان کاربرد ظرف زمان در حالت های مختلف زبان روسی و روش های بیان آن در زبان فارسی می باشد. ظرف زمان به عنوان عضو فرعی جمله برای بیان زمان به همراه فعل بکار برده می شود و بر زمان انجام عمل تاکید می کند. معمولا در زبان فارسی ظرف زمان جدا از قید زمان تعریف نمی شود. در فصل اول مفاهیم کلی ظرف زمان در زبان روسی بررسی شده، تعریف حالت در زبان روسی، معانی ظرف زمان در حالت های مخت...

پایان نامه ی حاضر به بررسی و توصیف مفاهیم پنج واژه ی حتی، دیگر، هنوز، از و تا از دیدگاه معنا شناسی شناختی در زبان فارسی معاصر می پردازد. در این پایان نامه، نگارنده پس از طرح مسأله و بیان چالش های موجود در معنا شناسی شرایط صدق و معناشناسی زایا و نیز فرهنگ های لغات فارسی در تبیین مفاهیم بسیاری از واژه ها، مِن جمله واژه های مورد بررسی در این پژوهش و نیز ارائه ی چهارچوب نظری بحث در بستر زبان شناسی ش...

بیدل دهلوی از شاعرانی است که شگرد سبکی و زبانی خاص خود را دارد. وی در مواردی با شکستن معیارهای مرسوم و با دور شدن از اصول حاکم شعر، زبانی متفاوت عرضه می دارد. هنجارگریزی های صرفی و نحوی او در غزلیاتش جالب توجه، بررسی هر یک آنها بیانگر خلاقیت زبانی و ادبی او است و این شگردها در کنار دیگر تصاویر شاعرانه شعر او را تخیلی تر نهاده است. در این مقاله سعی شده است به ساختارهای جدید نحوی در اشعار بیدل اش...

پسوندهای شخص و شمار در گویش لکی دلفان توزیع گسترده ای دارند و می توانند به گروه­های اسمی فاعلی و مفعولی، حروف اضافه و فعل اضافه شوند. رفتار نحوی یکسان فاعل بندهای لازم و متعدی و تقابل آنها با رفتار نحوی مفعول بند متعدی نشان می دهد که پسوندهای مذکور را نمی توان نشانة ساخت ارگتیو در این گویش تلقی کرد. به علاوه، شواهدی مانند حضور این پسوندها بر روی حروف اضافه، علاوه بر افعال، اولویت میزبانی ستاک ف...