چکیده اثبات اختیار مطلقه، علم ذاتی اطلاقی، اختیارات سه گانه طولی و توالی جمال و جلال الهی، از جمله معارفی است که همگی از قِبَل انتساب تردّد به ذات مقدّس الهی قابل کشف است. به دلیل فقدان معناشناسی مناسب نسبت به این واژه و عموماً به دلیل ناسازگاری معنای این واژه با مبانی غیر شیعی، عدّه ای از اندیشمندان با لحاظ معنای خاصّی از تردّد، سعی بر آن داشته­اند تا خداوند را به نوعی از انتساب به تردّد پیراسته نمایند...

رابطه ی ذات و صفات الهی از اساسی ترین و اولین مباحث کلامی در دنیای اسلام است، که معرکه ی آراء میان اندیشمندان مسلمان قرارگرفته است. گروهی جانب افراط را پیش گرفته و معتقد به صفات انسان گونه برای واجب تعالی شده اند، که به جسم انگاری خداوند بازگشت نموده است، از سوی دیگر برخی  به  تفریط گرایش پیدا کرده و هر گونه صفت ثبوتی و وجودی را از حق تعالی نفی نموده اند، نظریه ی متعادل و مستدل در میان فلاسفه و...

مسئله ارادۀ آزاد همان گونه که تحت تأثیرات علم است، از دین نیز متأثر است. دو نظـریۀ دینـی «پیـش آگاهی خـطاناپذیر الهـی» و «مشیـت الهی» در معـرض خطر تقدیرانگاری هستند. اگر خداوند هر چیزی که در آینده رخ خواهد داد، از جمله اعمال انسان، را می داند و همه چیز تحت کنترل ارادۀ الهی است، پس چگونه ما به عنوان موجودات انسانی قادر خواهیم بود غیر از اعمال کنونی خود عمل کنیم؟ آزادی مستلزم این است که بتوانیم ب...

تعالی و حضور به عنوان دو بُعد تشخص خداوند، همواره از مهم­ترین مباحث وجودشناسی الهیاتی، محسوب شده­اند. در گرایشهای مختلف فکری و عقیدتی در دین اسلام نیز این مسئله، همواره مورد بحث و اختلاف نظر قرار گرفته است. بیشتر این بحثها، از آیات قرآنی نشأت گرفته، چرا که در قرآن از خداوند، با این دو بُعد، یاد شده است. متصوفه نیز در عرفان نظری، در بحث وجودشناسی، به این مسئله پرداخته­اند. در این میان، مولوی که از...

بارداری با روش رحم جایگزین، استفاده از رحم یک خانم به منظور استقرار سلول تخم متعلق به زوجی دیگر است. انجام بارداری جایگزین به شیوه ای امروزی (یعنی قرار دادن سلول تخم متعلق به یک زوج در رحم زنی دیگر و تحویل نوزاد پس از تولد این زن به زوج مذکور) اولین بار در اواخر دهه هفتاد (در قرن گذشته میلادی) رخ داد. موافقان این روش اعتقاد دارند که این روش به حل معضل ناباروری کمک کرده، باعث تحکیم مبانی خانواده...

برای بسیاری از مردم، پرندگان و طبیعت ارزش ذاتی دارند. پرندگان در طول تاریخ برای انسان اهمیت داشته و اغلب برای نمادهای فرهنگی باارزش مانند صلح، آزادی و وفاداری مورداستفاده قرار می گرفتند. علاوه بر لذتی که آن ها می توانند برای مردم بیاورند، ما به آن ها برای عملکردهای بحرانی زیست محیطی وابسته ایم. پرندگان با مصرف مقادیر عظیمی از حشرات و کنترل جمعیت جوندگان، کاهش آسیب به محصولات کشاورزی و جنگل ها و...

در پژوهش حاضر به معرفی و بررسی برهان اختفای الهی و ارائه تقریرات متفاوت از آن و به همراه ضعفهایی که در مقدمات این برهان به چشم می خورد؛ و بیان دیدگاه اندیشمندان مسلمان و مسیحی که به بیان هر دو جنبه ی آشکار و پنهان بودن خداوند توجه دارند،می پردازیم.در این پژوهش به بیان کلیات، بررسی معنای غیبت واختفای الهی از دیدگاه اندیشمندان مسیحی، معنای تجلی و آشکارگی خداوند از دیدگاه اندیشمندان مسلمان درباره ...

«اراده» یکی از صفات الهی است که به مقتضای آیات و روایات، دایره شمول آن، تمام مجموعه هستی را در بر می گیرد و آنچه که در هستی روی دهد، متعلق اراده خداوند است. درباب معناشناسی و تحلیل چیستی و چگونگی اراده الهی، تبیین های گوناگونی توسط اندیشمندان و صاحب نظران ارایه شده است. در اندیشه ملاصدرا، اراده الهی، علم او به نظام اتم به شمار می آید. صدرا، اراده را برای خدا هم در مقام ذات و هم در مقام فعل اثبا...

چون از خزائن در قرآن و حدیث یاد شده، علمای تفسیر و حدیث و در پی آنها اهل کلام، فلسفه و عرفان نیز به بحث از آن پرداخته اند. ما در این مقاله، علاوه بر تفسیر لغوی خزائن، به نقل و تنظیم آرای آنها دراین باره می پردازیم و چون بحث به کلید خزانه و نیز خزانه داران تعمیم داده شده است بحث دربارة آنها را نیز مطرح می کنیم، علاوه بر آن، به تبیین نکته های ظریفی که در ضمن آرای خویش آورده اند نیز اهتمام می ورزی...