هنر، به مثابه روح زمانه و بازتاب نگاه خاص هنرمند به پیرامون خود، زبان وطرز بیان خاصی برای انعکاس دیدگاه خود دارد. ظهور هنرهای گوناگون با ساختاری مشترک در هر عصر، بازتاب نگاه و اندیشه ذهنی ساختاری مشابهی میان آفرینندگان و هنرمندان آن است. گرچه بن مایه هر کدام از هنرها از ادبیات تا موسیقی عناصر مجزا و خاصی برای ارائه می طلبد؛ گاه در میان هنرهای گوناگون یک دوره اجتماعی، میتوان ساختار و سبک مشابه و...

 چهارباغ در مقام منظر و سبکی معمارانه است که در پرتو نگرة دینی ـ معرفتیِ ایرانیِ مسلمان در عهد صفوی به بلوغ و جلوه‌ای مثال‌زدنی دست‌ می‌یابد. چهارباغ در ارتباط با مفهوم بهشت‌های چهارگانه قرآن کریم، نقل و سیره ائمه معصومین: و توجه ویژه به سنت اسلامی و گران‌قدر وقف در دوران صفوی آینه‌دار معماری اسلامی است. دقت نظر در این منابع و جهانِ ادبیات، حکمت و عرفان آن دوره، دقایق معنوی و حکمی مفهومِ بهشت قرآنی...

جَرون­نامه، حماسه­ای منظوم و مصور متعلق به نیمه دوم دوره صفوی و مکتب نقاشی اصفهان است که در موزه بریتانیا نگهداری می­شود. این اثر را به قدری شیرازی نسبت داده­اند و داستان آن شرح نبرد سپاه ایران با پرتغالی­ها در زمان شاه عباس اول و توصیف صحنه­های رزم و رشادت­های فرماند­هان سپاه صفوی می­باشد. ده نگاره جَرون­نامه فاقد هر گونه امضا یا شناسه است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و شیوه استقرایی، جَرون­ن...

قوسی شوشتری، شاعر، مؤلف و خوشنویس سدۀ دهم و یازدهم هجری از جمله ادیبانی است که در کنار هنر شاعری، در حوزه‌های مختلف علمی و ادبی نیز صاحب تألیفات متعدد بوده است. با این همه امروزه آگاهی چندانی از شخصیت و شعر او در دست نداریم. در این مقاله با جست‌وجو در منابعی که از این ادیب دورۀ صفوی نام برده‌اند، دربارۀ زندگی، تألیفات، اشعار و دستنوشته‌های او اطلاعاتی تازه ارائه شده است که نشان می‌دهد او در روز...

هرچند در دوران قاجار بنا به دلایل مختلفِ داخلی و خارجی، با افول هنر سفالگری مواجه هستیم، اما این به معنای زوال کامل این هنر نبوده و ساختِ بعضی از ظروف چینی با مشخصات متفاوت از ظروف وارداتی، اصالتِ هنری ایران را تداوم بخشیده است. وجود نمونه هایی شاخص از سفالینه های این عصر که اغلب در برخی از موزه های خارج از کشور مانند طارق رجب کویت و ویکتوریا و آلبرتِ لندن نگهداری می شود، شاهدی است بر این مدعا. تحق...

دوره صفوی یکی از با شکوهترین دوران هنر ایرانی است و در این میان هنر نگارگری مستثنی نیست. هنر نگارگری در این دوره و به خصوص در مکتب اصفهان تغییرات چشمگیری داشته و هنر شناسان بسیاری را شیفته خود گردانده و همین امر موجب گشته که در زمینه نگارگری کتاب ها و مقالات فراوانی به رشته تحریر در آید؛ اما باید خاطرنشان کرد ،بیشترین حجم مطالعات انجام گرفته مربوط به سبک شناسی و زیبایی شناسی این هنر می باشد و ک...

سرآغاز فرمانروایی صفویان- عصر سلطنت اسماعیل و طهماسب- دور? بالندگی هنر خوشنویسی در ایران است. این هنر در این عصر، سه دوره تقریباً برابر را گذراند. نخست دور? گذار و انتقال از سنت های پیشین به ویژه عصر تیموری به صفویان تبریز است؛ دور? دوم که مقارن با نخستین سال های سلطنت طهماسب و اقبال او به هنر کتاب آرایی است، دور? قاعده مند شدن برخی از خطوط به ویژه نستعلیق و کاربرد آن برای نخستین بار در کتابت قر...

در این مقاله، نگارنده بر آن است که سخنی هر چند کوتاه  در احوال و آثار حضرت شیخ بهایی در قلم آورد و جمال دلارای عروس شعر و کلام بهایی، آن فرزانه را در ترازوی موسیقی کلام برسنجد و هنر شاعریِ فقیهی را که مقام شیخ‌الاسلامی دربار شاه عباس صفوی را برعهده داشت در حوزه‌ی گزینش واژگان و تلفیق آنها با پرده های موسیقی در آیینه‌ی خیال بنگرد و آفرینش معانی رنگین دلپذیر وی را در اوزان عروضی، مورد بررسی قرار د...

چکیده هنر موسیقی عصر شاه­عباس همچون دیگر عرصه­های هنر این دوران از سیاست و خط­مشی سیاسی نهاد قدرت تاثیر پذیرفت. بررسی منابع موجود از توجه و علاقه ویژه شاه­عباس اول به هنرهای گوناگون از جمله هنر موسیقی پرده بر می­دارد و سازندگان، نوازندگان و خوانندگان را از جمله گروه­هایی معرفی می­نماید که در سایه لطف، توجه و اقبال شاه عباس از جایگاهی در خور توجه در دربار صفوی برخوردار گردیده، به هنرنمایی و فعال...