فلات آذربایجان دارای تنوع ریخت‌شناسی و انواع کانی‌سازی‌هاست که هر دو آنها تحت تأثیر رژیم ساختاری حاکم بر منطقه هستند. این رژیم از زمان برخورد صفحه عربی با اورازیا شروع شده و تا زمان حاضر ادامه دارد. گسل‌های راستا‌لغز مهم‌ترین عامل تغییرات ساختاری و شکل‎دهنده پهنه‌های مختلف کششی و فشارشی و مظاهر مختلف این پهنه‌ها در آذربایجان هستند. گسل‌های چیره دارای روند شمال باختری- جنوب خاوری و بیشتر دارای س...

اولین استفاده از گیاهان دارویی در خاورمیانه و مربوط به عصر پارینه سنگی است. مسافران و تاجران روشهای معالجه یونانیان و رومیان را به اطبای‌ چینی و هندی معرفی کردند که آنها نیز این تجربیات را با تجربیات قدیمی‌تر خویش مخلوط نمودند. بعدها با برپایی جنگ‌های صلیبی طب یونانی (اسلامی) نیز به طب اروپایی راه یافت. این اختلاط دانش استفاده از گیاهان دارویی بین اروپاییان و آسیایی‌ها به استاندارد کردن استفاده...

نریوسنگ یکی از ایزدان کهن ایرانی است که در جهان زرتشتی به عنوان فرشته‌ای نیرومند قد برافراشت و در اساطیر مانوی نیز موقعیت مرکزی خویش را تثبیت کرد. زوال شهرت و اهمیت یک ایزد یا درخشیدن و اهمیت یافتنش معمولاً با دگردیسی‌هایی در نظام فرهنگی هم‌راه است و به تحولی در ساختار و روابط جفت‌های متضاد معنایی (جم) مرکزی تعیین کنندة آن نظام فرهنگی باز می‌گردد. این مقاله بر آن است تا مسیر تحول ایزد نریوسنگ...

مسئله عقلی یا شرعی بودن حسن و قبح یکی از مسائل مهم و کثیرالبحث در کلام اسلامی است. طرح اولیه‌ این مسئله را نه در میان مسلمانان بلکه در بین یونانیان باید جستجو کرد. مقاله‌ی حاضر عهده‌دار نشان دادن این نکه است که افلاطون به دنبال زمینه‌ی مساعدی که سوفسطاییان فراهم آورده بودند، این مسئله را در محاوره‌ی ائوثوفرون به صورتی روشن مطرح کرده است. خود افلاطون در این محاوره از عقلی و ذاتی بودن اوصاف افعال...

روزگار درازیست که میان پژوهشگران خاور و باختر این بحث جریان دارد که ازوپ کیست؟ و لقمان کدام است؟ نگارنده در این نوشتار پس از قبول واقعیت تاریخی شخصیت لقمان حکیم به عنوان پیش فرض، به صورت عمده به نقد نظرات و مقایسه هایی می پردازد که در آن لقمان حکیم با شخصیت معروف افسانه ای یا تاریخی یکی پنداشته شده است و سپس انتساب کتاب امثال لقمان که در دنیای غرب با نام لقمان حکیم شهرت یافته و نیز وجود حقیقی ل...

حوضه سنوزوییک ماهنشان‌‌‌- میانه، در جنوب باختری پایانه جنوبی گسل تبریز، میان دو قلمرو زمین‌ساختی شمال‌ باختر و شمال ایران جای دارد که متأثر از دو رژیم زمین‌ساختی و وضعیت تنش متفاوت هستند. از این رو، شناخت وضعیت تنش در گستره ماهنشان- ‌میانه، یک روش کلیدی برای تعیین مرز گذار میان این دو قلمرو زمین‌ساختی است. در این پژوهش وضعیت تنش کواترنری گستره با استفاد‌ه از روش وارون‌سازی داده‌های جنبشی گسل‌ها...

دگرریختی فعال گستره مختاران( خاور ایران) با راندگی های کور پایانه ای گسل راستالغز اسماعیل آباد و سامانه گسلی راستالغز گیو- مختاران شناخته می شود که در جنوب کوهستان باقران با روند شمال باختر پراکنده شده اند. توزیع مکانی رو مرکز زمین لرزه ها در نمودار گل سرخی منتج شده از تحلیل فرای فعالیت سامانه چین گیو و نیز وجود روندهای خاوری- باختری را تایید می کند. مقایسه نقشه های بعد برخالی گسلهای فعال و رو ...

در منطقه نبی جان واقع در جنوب باختر شهرستان کلیبر توده های نفوذی با ترکیب گابرو و دیوریت رخنمون دارند. بر اساس مطالعات صحرایی، توده دیوریتی جوان تر بوده، به درون گابروها نفوذ کرده است. بررسی ترکیب ژئوشیمیایی این دو توده بیانگر وجود تفاوت های اساسی بین آنهاست. تغییرات اکسیدهای اصلی در برابر sio2 و mg# و همچنین، نسبت های عناصر کمیاب در این توده ها بیانگر تأثیر فرآیندهای تفریق و آلایش پوسته ای (af...

نانو فسیل‌های آهکی ابزاری بسیار مناسب برای تقسیمات زیست‌چینه‌ای به‌ویژه در کرتاسه پسین به شمار می‌آیند. بدین سبب و به علت نبود مطالعات دقیق فسیل‌شناسی در منطقه، نانوپلانکتون‌های آهکی در برش جنوب باختر سروستان (سازندهای ایلام و گورپی) مورد مطالعه قرار گرفت. سنگ‌شناسی این سازندها شامل سنگ‌های رسوبی مارن، آهک رسی و شیل است. بر مبنای مطالعات انجام شده 14 خانواده، 22جنس و 39 گونه از نانوفسیل‌های آهک...

به منظور مطالعه سازند ایتامیر در شمال باختر حوضه کپه‌داغ، یک برش چینه‌شناسی در باختر شهر مراوه تپه انتخاب شده است. این سازند با ستبرای 1070متر از دو بخش ماسه‌سنگی در بخش زیرین و شیلی و مارنی در بخش بالایی تشکیل شده است. مرز زیرین و بالایی سازند ایتامیر به ترتیب با سازندهای سنگانه و آبدراز هم‌شیب است. در مطالعات زیست‌چینه‌نگاری افزون‌بر شناسایی 58 گونه متعلق به 34 جنس از روزن‌بران، 3 زیست‌زون زی...