حکومت آل‌خلیفه و تاثیر آنها بر وضع اقتصادی شیعیان بحرین[1] داریوش نظری* چکیده شاخه‌هایی از قبیله «عُتوب» که ساکن نجد عربستان بودند، به عللی مانند خشک‌سالی‌های مکرّر و طبیعت بَدوی‌شان، در قرن هفدهم میلادی به مناطق گوناگونی مانند عراق، شام و خلیج‌فارس کوچ کردند. گروهی از آنان به خلیج فارس رفتند و در کویت جای گرفتند. مانند «آل‌خَلیفه»، «آل‌صَباح» و «آل‌جَلاهمه». آل‌خلیفه پس از زمانی به سوی قطر رفتند و د...

تمدن اسلامی ـ ایرانی، نه تنها ارثیه یونان را از انهدام و فراموشی نجات داد و آن را اسلوب و نظم بخشید و به اروپا داد، بلکه پایه گذار بسیاری از علوم گردید که البته آن نیز مدیون ترجمه هایی بود که توسط دانشمندانی چون حنین بن اسحق و ابن ماسویه و دیگران انجام شد. یکی از شاخه های این علوم، فرایند بینایی است که افتخار بسط و توجیه علمی و سپس تکامل آن از آنِ دانشمندان دورۀ اسلامی، بالاخص ابن هیثم است. دانش...

برداشت کانت از فرهنگ، عمدتاً به آثار متاخر او در حوزۀ تاریخ، انسان‌شناسی و غایت‌شناسی محدود شده است. همچنین به دلیل استعمال مبهم و نامنظم اصطلاحات Kultur و Bildung (و آمیختن آنها با مفاهیمی همچون Zivilisation و Erziehung) در نیمۀ دوم قرن هجدهم، در فضای فکری آلمان، عمدتاً فهم معنای فرهنگ بسیار مبهم و مناقشه‌برانگیز است. لذا مقالۀ حاضر، نه تنها محدودۀ بحث خود را به دورۀ نقادی کانت و سه نقد اصلی او ...

نوشتار حاضر که به بحث از توانایی‌های فلسفة اسلامی در حوزۀ سیاست می‌پردازد، این پرسش را محور قرار می‌دهد که آیا فلسفۀ اسلامی استعداد و قابلیت ورود به حوزۀ سیاست یا پرداختن به مباحث فلسفۀ سیاسی را دارد؟ در این راستا، ضمن تبیین معنا و مفهوم «فلسفۀ سیاسی اسلامی» و اشاره به جایگاه فلسفه اسلامی در میان دانش‌های اسلامی، نسبت فلسفۀ اسلامی و تاریخ تمدن اسلامی به‌ویژه در ایران، مورد بحث قرار گرفته است. ...

این مقاله، «پژوهشی میان‌‌رشته‌ای» در «فلسفۀ اخلاق» و «فرهنگ و زبان‌های ایران باستان» است که با رویکردی نوین «فلسفۀ اخلاق زردشتی» را تشریح می‌کند. این مقاله «فلسفۀ اخلاق زردشتی» را گونه‌ای از «پیامدگراییِ فراگیرِ فایده‌گرا و لذت‌گرا» می‌داند که برپایه «هستی‌شناسی، مابعدالطبیعه و الهیات زردشتی» بنا نهاده شده است. تضاد بنیادین میان «نیک» و «بد»، «لذت» و «درد» و «نیروهای زندگی» و «نیروهای مرگ» در «فل...

در ادبیات فارسی ایران و فارسی تاجیکی ماوراءالنهر به مناسبت های ارتباط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی با کشورهای اروپا جریان تازه ای شکل گرفت که از نمودهای بارز آن ورود عبارات و ترکیب ها و تصاویر تازه در زبان ادبی به ویژه شعر بود. در این مقاله زمینه های اجتماعی این جریان در شعر فارسی ایران و فارسی تاجیکی بررسی شده است. سابقۀ نفوذ کشورهای غربی به ایران و آسیای میانه به دورۀ تیموریان و حتی پیش از آن برم...

اصالت یافتن فاعل شناسنده،فاعل فعل اخلاقی،داور زیبا شناختی و پدیدآورنده اثر هنری که از آن با اصطلاحی واحد به «سوبژکتیویسم»تعبیر می شود،نقطه عطفی در تاریخ فلسفه عصر جدید به شمار می آید.این طرز نگرش به روایت تاریخ نگاران فلسفه ،نخستین بروز برجسته خود را دراندیشه دکارت،فیلسوف فرانسوی و کوگیتوی او می یابد،که به تعبیربرخی،«پدر فلسفه جدید» خوانده می شود.دربررسی تاریخ هنر،روی آوردن به دریافت جدیدی از ز...

بیتردید ابن خلدون یکی از متفکران بزرگ جهان اسلام و بلکه کل جهان است. اندیشههای بی بدیع و خلاق و مبتکرانۀ وی در تاریخ جامعه شناسی، فلسفۀ تاریخ، دولت وحکومت، نسبت به متفکران پیش از وی قابل قیاس نمیباشد، به حق میتوان وی را پایه گذار و مؤسس جامعهشناسی نوین و فیلسوف تاریخ نامید. آنچه در این مقاله مشاهده مینمایید، تفکر و اندیشۀ وی در باب فلسفۀ نوسان قیمتهاست. نویسنده تلاش کرده تا دیدگاه این متفکر را ...