مقاله ی حاضر با عطف و نظرداشت به دیوان اشعار حافظ شیرازی، به چگونگی و میزان نگرش او به دانش تاریخ، موضوعات تاریخی، حوادث و شخصیّت­های مرتبط و زیرمجموعه ی حوزه ی تاریخ، و نیز توضیح و تبیین نکات و معرّفی نقش نمادها و الگوهای ذکر شده ـ مبتنی بر منابع و مآخذ تاریخی و ادبی ـ می پردازد. یافته های پژوهش در این عرصه مبیّن و دلالت بر آن دارد که شاعر مورد بحث به تاریخ وطنی و دینی آشنا بوده و همین اشراف و اطّ...

در این مقاله، ابتدا دو معنای متفاوت تاریخ از یکدیگر تفکیک شده است. اول به معنا و مفهوم «دانش تاریخ» و دیگری به معنا و مفهوم «حادثه ی تاریخی» یا «موضوع علم تاریخ». مطلب مورد بحث این مقاله فقط دانش تاریخ است و درباره ی موضوع علم تاریخ اصلا سخنی به میان نیامده است. در این مقاله، ابتدا دو معنای متفاوت تاریخ از یکدیگر تفکیک شده است. اول به معنا و مفهوم «دانش تاریخ» و دیگری به معنا و مفهوم «حادثه ی ت...

در جهان متکثر و سراسر تضاد امروز، تفاهم، مدارا، تساهل و همزیستی مسالمت آمیز یک ضرورت اجتناب ناپذیر است، لذا غور در دریای عمیق اندیشه و آثار میر سید علی همدانی و ساز و کارهایی که ما را در رسیدن به صلح و زندگی مسالمت آمیز یاری می دهد، بیانگر توجه او به این ضرورت جامعه­ی بشری است. تساهل و مدارا در اندیشۀ او، فضیلتی اخلاقی و انسانی است که خاستگاه آن دین اسلام و قرآن است. او عفو و رحمت خداوند را وسی...

بدأتْ بوادر إحیاء اللغة العربیّة فی إیران بعد أن اتّصل الملوک الصفویّون بالحوزة الشیعیّة فی جبل عامل بلبنان، ودعوا جمّاً غفیراً من علمائها للقدوم إلی إیران لدعم المذهب الإمامی، وإرساء أسسه فیها. وکان لهؤلاء الفقهاء الوافدین إلی إیران وتلامیذهم الفضلُ فی إحیاء هذه اللغة وانتشارها فیها. وکان الطبیب الأصفهانی، من شعراء العصرَین الأفشاری والزندی وحکماء تلک الفترة البارزین، واحداً من الذین درسوا عند هؤلاء الفق...

با واکاوی در آثار جاحظ، نویسنده و دانشمند توانای عرب قرن سوم ه . ق. درمییابیم که او در موارد بسیاری به فرهنگ و تمدن ایران اشاره نموده است. اهتمام جاحظ به فرهنگ و تمدن ایران به حدی است که وی را وامی‌دارد که تعصّب عربی خویش را کنار بگذارد و به جایگاه شایستة ایرانیان در میان ملتهای متمدن جهان آن روز، اعتراف کند و آنان را یکی از چهار ملت شایان ذکر جهان آن روز معرفی نماید. با تعمّق در دو کتاب المحاسن ...

تمثیل «نابینا و مفلوج»از جمله حکایت‌هایی است که در متون مختلف فارسی و عربی آمده است. از این آثار به قصص‌الانبیاء نیشابوری، کشف الاسرار میبدی، اسرارنامۀ عطار، سراج الملوک طرطوشی، نامۀ تنسربه گشنسب و اخلاق محتشمیاز خواجه نصیرالدین طوسی می‌توان اشاره کرد. برخی حکایت‌های کهن قابلیت آن را دارند که از زاویۀ نگرش‌های مختلف نقد ادبی، </stron...

جوانه‌زنی یکنواخت و تسریع در مرحله جوانه‌زنی بذور تاج‌الملوک می‌تواند در تولید این گیاه داروئی بسیار حائز اهمیت باشد. این آزمایش با هدف شناسایی بهترین پاسخ شکل‌های مختلف بذور چند شکل این گیاه به اجرا در‌آمد. به‌این منظور در ابتدا بذرهای سیاه و قهوه‌ای رنگ به‌صورت چشمی از یکدیگر جدا شدند و پس از آن با استفاده از روش بینایی ماشین از نظر اندازه به دو گروه تقسیم شدند. سپس برای تحریک جوانه‌زنی، بذور...

دست یابی به معرفتی دقیق در خصوص نسبت تاریخ و سیاست، و در پی آن نایل شدن به فهمی از ماهیت بینارشته ای این دو شاخه از علوم انسانی، هدف بنیادین پژوهش حاضر به شمار می رود. تحقق چنین هدفی با محوریت مسئله «عاملیت» امکان بیشتری می یابد. به عبارتی فاعلیت انسان نقطه عطفی است که تلاش این متن در راستای بازخوانی انواع روایت ها در این باب معطوف به آن است. پرسش از عاملیت در نسبت میان تاریخ و سیاست چنین صورت ...

در قیاس با تعداد کثیر تاریخ نویسانِ مرد، معدودی تاریخ نویس زن می توان سراغ گرفت. آیا ماهیت دانش تاریخ ویژگی هایی مردانه دارد که از حضور زنان در این عرصه استقبال نکرده است، یا موانع و محدودیت هایی بر سر راه ورود زنان به حوزة دانش تاریخ وجود دارد؟ آیا تلقی متعارف از دانش تاریخ که آن را بر حسب موضوع تعریف می کنند مانعی برای رغبت زنان به دانش تاریخ شده است؟ پاسخ به این پرسش ها هر چه باشد پرسشی دیگر ...