آفرینش الهی دلیل حضور ما در جهان است. اما آیا براستی می­دانیم از کجا آمده­ایم؟ و زبهر چه آمده­ایم؟ یا انجام کار چیست؟ دغدغه این چرایی­ها در ذهن و زبان بسیاری موج می­زند و پاسخ آنان حکایت از تلاشی است که برای تخفیف دلنگرانی­های بشری داشته­اند. عرفان ایرانی اسلامی در مواجهه با این سؤال مهم از منظر ویژه­ای آن را مورد بررسی قرار داده است. آفرینش و داستان آدم و حوا در آثار بسیاری از عرفای نامدار سده...

بن مایه های داستانی، از نوع عناصر ساختاری – معنایی و زیبا شناختی هستند که به تقویت جنبه های ساختاری داستان کمک می کنند و سبب عمیق تر شدن مفاهیم مندرج در داستان می شوند. این پژوهش بر آن است تا نقش و کارکرد خضر را در مقام بن مایه ای داستان مورد بررسی قرار دهد. نتایج به دست آمده از رهگذر تحقیق حاضر، حکایت از این دارد که خضر به عنوان یک کهن الگو و بن مای? داستانی در بسیاری از متون فارسی ایفای نقش م...

تفسیر بیان السعاده نوشته ی یکی از اقطاب متأخره ی صوفیه،سلطان محمد گنابادی ملقب به سلطانعلیشاه است که در اوایل قرن چهاردهم، نگارش آن به پایان رسیده است. می توان گفت که این تفسیر نخستین تفسیر عرفانی شیعه است که در آن همه سور و آیات قرآن کریم تفسیر شده است. علاوه بر این، تأویلات تطبیقی آیات قرآن بر اصطلاحات و آموزه های صوفیانه در این تفسیر بسیار بر جسته است و در میان تفاسیر عرفانی شیعه یک پدیده ی ...

در این پژوهش روش تحقیق از نوع تحلیل محتوای کیفی و بر اساس روش تحلیلی انتقادی از آثار تربیتی امام محمد غزالی بوده است.ضمن اینکه در تحلیل منابع تربیتی این دانشمندان، نگرش انتقادی به پاره ای از ایده های آنان در روشهای آموزشی، مسأله ای ضروری به نظر می رسد.این پژوهش به بررسی تحلیلی-انتقادی از مواضع تربیتی امام محمد غزالی پرداخته است. هدف عمده پژوهش، شناسایی و استخراج هدفها،اصول و روشهای تربیتی غزالی...

چکیده ادبیات هر جامعه ای آیینه ی تمام نمای آن جامعه است. مطالعه و تعمق در متون ادبی و درک آنها که بواقع میراث گذشتگان را بر دوش دارند، می تواند ناگفته های هر عصر را روشن نماید؛ ناگفته هایی که تاریخ نگاران به عمد یا سهو و یا تحت تأثیر فضای حاکم بر جامعه از بیان آن غفلت ورزیده اند امّا هنرمندان متعهد با آگاهی، تعهد و فراست آنها را به رشته تحریر درآورده اند. در واقع جامعه شناسی ادبیات در جستجوی ...

فضولی بغدادی سالک شیرازه بندکتاب شریعت وطریقت،پس ازفراگیری دانش های زمان به سلوک فکری پرداخت وبابه دست آوردن تجارت عرفانی دیدگاهی نوین درعرفان اسلامی ایران زمین عرضه کرد.هرچندزندگانی معمول صوفیانه،چون پشمینه پوشی وخانقاه نشینی درنوشته هایش چندان نمودی ندارد. اماازبرکت نام اولیای دین وعرفان ،ذوق عرفانی خود راشکوهمندترودرخشان تردرجلوه آورده است. اماازبرکت نام اولیای دین وعرفان ،ذوق عرفا...

مبارک وخانی (۱۸۲۴-۱۹۰۲)، عارف، شاعر و هنرمند توانا و از بنیان گذاران کلام اسماعیلی در عرصۀ فرهنگ ملت تاجیک است. نکتۀ مرکزی افکار فلسفی او در کلیات، حاجات و مناجات، قطره البحر، طالب و مطلوب، و دیگر آثار وی آشکارا بیان شده است. ازلحاظ شکل و قالب شعر، کتاب طالب و مطلوب و سایر کتاب های مبارک وخانی به جز دیوان اشعار او، همه به سبک مثنوی سروده شده اند. آثار وخانی، خصوصاً طالب و مطلوب، از لحاظ سبک و مف...

گرامی­داشت­ِدم، یکی از بنیادهای اندیشه­ای و باورشناختی در ادبیات شادخوارانه و نیز ادب نهان­گرایانه(صوفیانه) پارسی­است که به شیوه­های گوناگون پیرامون آن در این دو سامانه ادبی سخن رفته است. خیام به عنوان نمونه برترین در ادبیات شادخوارنه که این مضمون را به گونه های مختلف در رباعیاتش پرورده است و ازسوی دیگر مولانا به عنوان سمبل ادبیات عرفان ایرانی که به نوعی خود را  (ابن الوقت) می خواند در اشعارش، ا...

ملال از بن مایه های اصلی فلسفه شوپنهاور است.او برای فائق آمدن بر آن، دو راهکارِ «ژرف اندیشی هنری» و «انکار خواستِ زندگی» (طریق زهد و پارسامنشی) را پیشنهاد کرده است.در نگاه متافیزیکی سنایی به هستی نیز ملال وجود دارد و راه های استحاله وگریز از آن، و مرگ هراسی- که در نظر او پیوند تنگاتنگی با ملال دارد- پناه بردن به ساحت شعر صوفیانه و نیز تجربه مرگ ارادی است. در این جستار با رویکردی تطبیقی- تحلیلی ب...

مفهوم غربت با اندیشه، احساس و رفتار آدمی درآمیخته‌ است و در بسیاری از حوزه‌های فکری چون فلسفه، عرفان، انسان‌شناسی، روان‌شناسی، ادبیات و مانند آن مجال بروز یافته ‌است. در تصوف و عرفان اسلامی نیز غربت، حضوری قابل اعتنا دارد و صاحب ابعاد معنایی و تفسیرهای گوناگون است. در این مقاله‌ پس از مقدمه‌ای کوتاه درباره‌ مفاهیم چندگانه‌ غربت (سنتی، مدرن و پسامدرن) و نگاهی کوتاه به مقوله‌ غربت در فلسفه، علوم ...