چکیده وحی در کاربردهای قرآنی اختصاص به وحی تشریعی و ارتباط ویژه خداوند با پیامبران ندارد؛ ولی معنای اصطلاحی و رایج آن ، وحی الهی به پیامبران است که ویژگی اصلی و معنای لغوی یعنی آگاهی بخشی رمزی و فوری در آن وجود دارد و پیامبران وحی را سریع و پنهان از درک دیگران دریافت می کردند . تفاسیر قرآن کریم نیز در راستای کاربرد واژه وحی در آیات ، آن را مشمول موجودات گوناگونی می دانند ؛ اما عمده کاربرد ...

کتاب ترجم? تفسیر طبری یکی از کهن ترین متون نثر فارسی و نخستین ترجمه و تفسیر قرآن به زبان فارسی است. این کتاب یکی از مهم ترین منابع، برای مطالعات زبان شناختی در دوره های نخستین شکل گیری فارسی نو و منبعی مهم برای بررسی سیر تفسیرنویسی فارسی و ترجمه های فارسی قرآن کریم است. پس از حدود پنجاه سال که از نخستین و تنها تصحیح این کتاب می گذرد، در این رساله، تصحیحی انتقادی از جلد چهارم آن، ارائه شده است. ...

تفاسیر قرآن کریم نیز در راستای کاربرد واژه وحی در آیات ، آن را مشمول موجودات گوناگونی می دانند ؛ اما عمده کاربرد ها به وحی بر رسولان باز می گردد ، علاوه بر موارد کاربرد وحی ، گفتگوهای بین انبیاء و فرشتگان و یا گفتگوهای مستقیم بین خدا و پیامبران و وحی نوشتاری نیز از مصادیق وحی است . مفسران بر اساس آیات قرآن وحی را از سنخ کلام الهی می دانند که اساس آن" علم " خواهد بود ؛ نه احساس ، افکار ، اندیشه ...

پژوهش حاضر ترجمه و نقد یکی از آثار جدید و جدّی مستشرقان در حوز? تفاسیر شیعی با عنوان "قرآن کریم و تفاسیر متقدم شیع? امامیه" تألیف مایر میخائیل بار اَشر (1955) محقق یهودی مراکشی الاصل، از شاگردان کلبرگ و در حال حاضر استاد مطالعات اسلامی دانشگاه حبرو اورشلیم است. در این تحقیق کوشیده ایم تا ضمن برگرداندن نیم? دوم کتاب یعنی سه فصل آخر به فارسی، مطالب را ارزیابی کنیم و در پایان اهمّ موضوعاتی که مولف ...

ونزبرو در کتاب مطالعات قرآنی، دو معیار سبک و کارکرد را برای گونه شناسی متون کهن تفسیری قبل از طبری ارائه کرد. او با شناسایی دوازده ابزار تفسیری و وام گیری اصطلاحاتی از آثار تفسیری یهود، تفاسیر کهن قرآن را به پنج گون? داستانی، فقهی، متنی، بلاغی و تمثیلی تقسیم کرد. وی براساس تحلیل ادبی زمان پیدایش این گونه ها، جز گون? اخیر را با همین توالی تاریخی می داند. در این مقاله ضمن مروری بر گونه شناسی و تح...

موضوع امامت اساسی­ترین رکن اعتقادی شیعه و فرق آن است. قرامطه به عنوان شاخه­ی شناخته شده از اسماعیلیه براساس اعتقاد به امامت محمد بن اسماعیل، نواده امام جعفر صادق (ع)، شکل گرفت. حامیان امامت محمد بن اسماعیل(مبارکیه) پس از مرگ او به دو گروه منشعب شدند: دسته­ای  ضمن انکار مرگ محمد بن اسماعیل او را هفتمین و آخرین امام که همان مهدی و قائم آخرالزمانی و یا الوالعزم خواهد بود، دانستند. این گروه سلف قرا...

امام رضا (ع) به عنوان امام هشتم شیعیان در ادامه راه پیامبر اکرم (ص) در تبیین قرآن، روشی منحصر به فرد ارائه داده اند که با تفاسیر معتبر تفاوتی اساسی دارد. ایشان با استفاده از شیوه های قرآن به قرآن، روش مأثور، روش عقلی و کلامی و بعضاً علمی، به تفسیر قرآن پرداخته اند. امام رضا (ع) در تفسیر قرآن، برخلاف تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان طبرسی به سراغ ظاهر سخن مانند: لفظ، لغت، بلاغت، صرف، نحو و ... نرفت...

فلسفه تاریخ گرچه معرفتی نسبتاً نوظهور است، اما موضوع و مسائل آن از دیرباز مورد توجه فیلسوفان و اندیشمندان قرار داشته است. در این میان فلسفه نظری تاریخ نسبت به فلسفه علم تاریخ قدمتی بیشتر دارد و اغلب ادیان، مذاهب و مکاتب دیدگاه خود را راجع به کلیت تاریخ بشری به طرق گوناگون بیان داشته اند. یکی از فرقه های اسلامی که تفکرات فلسفی آن قوّت بیشتری دارد اسماعیلیان است. تفکرات فلسفی اسماعیلیان در یک تقسیم...

در قرن هفتم هجری (سیزدهم میلادی) قهستان در کنار الموت و شام یکی از سه مرکز بزرگ نزاریان به شمار می رفت و پس از حملۀ مغول و پیش از یورش هولاکو گسترش و اهمیت چشمگیری یافت. از وضعیت اجتماعی و روابط درونی این جامعه کسی آگاهی چندانی نداشت. کسانی که بیرون از آن بودند با کینه و پیشداوری از نزاریان خبر دادند. معدود منابعی نیز که از درون جامعۀ نزاری باقی ماند بیشتر کتاب ها و رساله­های اخلاقی بود که خواج...

دربارۀ دانش استیفا و افراد و گروه‌هایی که بدان پرداخته‌اند هنوز پژوهش چندانی صورت نگرفته است. بر اساس شواهد تاریخی، اسماعیلیان ایران از جمله گروه‌هایی بودند که به این دانش پرداخته‌اند. در مقالۀ حاضر به تنی چند از دانشمندان دورۀ اسلامی پرداخته شده که هر یک به گونه‌ای با اسماعیلیه ارتباط داشته‌اند و آثاری در زمینۀ این دانش نگاشته یا با دانش استیفا آشنایی داشته‌اند.