مولوی معارف دینی و آسمانی را حکمت دینی نامیده است. دین نه تنها از نظر او معرفت است بلکه معرفتی محکم، استوار و بی‌رقیب است. حکمت دینی از نظر مولوی، حکمت متعالیه‌ای است که در پی تبیین و ارائه راهکارهای تعالی معنوی انسان است. دیگر حکمت‌ها، حکمت‌های دنیوی هستند و وظیفه تبیین معاش و مناسبات این جهانی را بر عهده دارند. مولوی حلقه واسط بین انسان و حکمت دینی را نیستی‌شناسی، هستی‌شناسی و متن‌شناسی می‌دا...

یکی از آموزه های شیعی که در تفاسیر قرآن دربارۀ آن بحث شده، آموزۀ طینت است. این آموزه تفاوت آدمیان را در آفرینش مطرح می کند و از پیوند ایمان و کفر با طینت آدمیان سخن می گوید. در نگاه اول، این آموزه دال بر سعادت و شقاوت ذاتی انسان و نفی اختیار آدمی در رقم زدن عاقبت خویش و در نتیجه گرایش به جبر است. بسیاری از محدثان و مفسران امامیه به تبیین مفاد این روایات و حل اشکال های آنها پرداخته اند. علامه طب...

این مقاله طرح نظری هانری کربن درباره «دانش فرهنگ معنوی» را شرح داده است. فرضیه مقاله آن است که کربن برای دانش فرهنگ معنوی طرحی ارائه کرده است؛ مبانی نظری آن را بیان و روش ویژه ای طرح کرده است و حتی در آثارش مصادیقی از آن را به تفصیل بیان کرده است. هدف این پژوهش، تشریح امکان طرح نوعی متفاوت، از دانش فرهنگ است که با سنت دینی قرابت دارد و دچار تاریخ گرایی و لاادری گری رویکردهای مدرن، نیست. روش پژو...

شهاب الدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق، حکیم و عارف بزرگ قرن ششم و شهید راه حقیقت ومعرفت را که بنیان گذار حکمت اشراقی در جهان اسلام است، م یتوان احیاگر حکمت خسروانی یاحکمت فهلویون ایران باستان دانست. وی با دسترسی به منابع زرتشتی و تدبّر در حکمت ایرانی ویونانی، آموزه های بنیادین این دو شاخۀ شرقی و غربی حکمت را در حکمت و عرفان اسلامی بهظهور رسانده است. شیخ اشراق علاوه بر ای نکه در آثار مهم عربی خویش...

تقارن حکومت آل بویه با آغاز عصر غیبت امام دوازدهم شیعیان اثنی‌عشری و فعالیت عالمان بزرگ شیعی، باعث تقویت فضای مناسبی برای شیعیان شد، که در پرتو آن آداب و مناسک شیعی توسعه یافت. پس از ورود اسلام به ایران، از قرن سوم و چهارم هجری به بعد، در شهرهای مختلف، مانند ری، کاشان، قم، ساوه و سبزوار شیعیان زیادی زندگی می‌کردند و روز به روز بر تعداد آنان افزوده می‌شد. همجواری ایران با عراق، موجب ورود تعداد ...

در این مقاله تعدادی از نگارههای دارای مضمون شیعی مربوط به دورههای ایلخانی، تیموری و ترکمن، براساس گفتمان تشیع )دوازدهامامی( مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتهاند. گفتمان تشیع، مجموعهای منسجم از مفاهیم، باورها و روایتها را دربرمیگیرد ً انتظار میرود در که با در اختیار گرفتن ذهنیت شیعیان، در تمامی جوانب زندگی فردی و اجتماعی آنان بازتولید میشود و منطقا صورت و محتوای نگارههای دارای مضامین شیعی نیز به ظهور...

در عرصه سیاسی مهمترین نتیجه مهاجرت سادات علوی به شمال ایران در قرن سوم هجری،تأسیس حکومت شیعی علوی در طبرستان بود.در اوایل قرن چهارم هجری با شکل‌گیری و بنیان گرفتن مکتب ناصریه، شهرهایی چون آمل و هوسم از مراکز اصلی‌ ترویج فرهنگ شیعی در سراسر طبرستان و دیلم به شمارمی‌رفتند. این نوشتار بر آن است با شیوه توصیفی و تحلیلی‌، تلاش ناصرکبیر در نشر اندیشه شیعی طبرستان را مورد بررسی قرار دهد. در مجموع می‌ت...

فلاسفه و حکمای اخلاق در مقام تعریف حکمت عملی بر " مصالح اعمال و افعال" تکیه کرده و سه باب تهذیب اخلاق ، تدبیر منزل و سیاست مدن را عمدتاً در قالب های فلسفی – کلامی عرضه نموده اند. دیگر اندیشمندان بویژه شعرا و نویسندگان ایرانی – اسلامی مفاهیم اخلاقی ، حکمی را در قالب کلام شیوای شعر و نثر فارسی ارائه کرده اند. در این مقاله کوشش گردیده که با توجه به جایگاه مقبول ادب و هنر در جامعه ایرانی و ب...

مسئله سعادت به عنوان یکی از مباحث اصلی اخلاق و فلسفه اخلاق، از بنیادی ترین و قدیمی ترین مباحث فلسفی بشر است. تمامی انسان های صاحب اندیشه پیوسته در جستجوی آن بوده و هستند. به همین جهت اکثر فلاسفه و اندیشمندان در طول تاریخ سعی نموده اند تا در نظام فلسفی خود جایی برای بحث از آن باز نموده و ابعاد و زوایای مختلف آن را از دیدگاه خود مورد بررسی قرار دهند . در این رساله دیدگاه حکمت اشراق و حکمت مشاء (ا...