شعور حرف زدن، شعور حرف شنیدن   حجت الاسلام محمد سروش محلاتی 1   1- استاد حوزه علمیه قم و عضو هیات علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه     خلاصه   یکی از حقوق شهروندان در نظام اسلامی، حق اظهارنظر در برابر حاکمان است. این حق اختصاص به مطرح کردن مسائل شخصی ندارد و آنان می‌توانند نظرات خود را درباره همه مسائل جامعه، به عالیترین مقامات ارائه کنند. از اینرو در منابع اسلامی، از وجود «حجاب» و مانع بین حاکمان ...

در سده ششم هجری، حکومت سنی‌مذهب زنگیان در بخشی از عراق و شام به قدرت رسید و در دوران حدوداً یک صد و بیست ساله حیات خود، توانست زمینه‌ساز اقتدار سیاسی- اجتماعی بیشتر برای اهل تسنن در مناطق تحت حکومت خویش باشد؛ از جمله سیاست‌های راهبردی زنگیان در این راستا، برقراری روابط سازنده با نهاد آموزش و عالمان سنی و نیز واگذاری برخی مقام‌های سیاسی و اجتماعی به ایشان بود تا ضمن بهره بردن از توانمندی­های این ...

علل انقلاب اخیر مصر در سال جاری از دیدگاه‌های متفاوتی مورد بررسی قرارگرفته است. این پژوهش به طور خاص به مدل توسعه به کار گرفته شده در مصر در سی سال اخیر می پردازد. نخست به تبیین چهارچوب نظری مدل اقتدارگرای بوروکراتیک   پرداخته می شود و سپس به تطبیق این ویژگی‌ها بر ساختار اقتصاد سیاسی مصر در دوران مبارک اشاره‌شده و به این نتیجه می‌رسد که مدل به‌کار گرفته‌ شده درتوسعه سیاسی اجتماعی مصر موجب عدم م...

تاریخ نگاری محلی گیلان در فاصله ی قرن های نهم تا یازدهم هـ.ق قه طور چشمگیری رشد یافت.ضعف حکومت مرکزی و قدرت گرفتن حکومت های محلی در این منطقه را می توان از مهم ترین عوامل رشد تاریخ نگاری محلی این منطقه در این دوره دانست.برای شناخت تاریخ نگاری گیلان، بررسی سه مأخذ مهم این دوره تاریخ گیلان و دیلمستان، تاریخ خانی و تاریخ گیلان ضروری به نظر می رسد. بر اساس مطالعات انجام شده و بررسی تطبیقی ساختار س...

دروغ پدیده‏ اجتماعی بسیار گسترده ای است با ابعاد بی‏شمار، پیچیده و بحث برانگیز. گستره معنای دروغ به وسعت فرهنگ‏ هاست. از این روست که مطالعه همه جانبه این پدیده قدری ناممکن به نظر می رسد. اما با اتخاذ رویکردی معین می توان از دریچه ای خاص دروغ و دروغگویی را بررسی کرد. دروغ‏گویی، از منظر اجتماعی، پدیده‏ ای ذاتی نیست و در روند اجتماعی شدن ما شکل می ‏گیرد و معنا می‏ یابد؛ چرا که انسان از بدو تولد در...

از ادوار درخشان تمدن اسلامی قرون چهارم و پنجم هجری است . بسـیاری از آثار علـمی مسلمانان در این دوره متعلق به حوزه حاکمیت آل بویه می باشد .علم دوستی و دانش پـروری حاکمان آل بویه وبالاتر از آن فرهیختگیو عالم بودن بسیاری از حاکمان، وزیران ، ندیمان و کارگزاران آنها عاملی موثر در گسترش علوم در این دوره بوده است . فارس به عنوان یکـی ازمراکز تحت نفوذ بویهیان از این قاعده مستثنی نبود . وجود مراکز علمی ...

از جمله موضوعات مهم در عصر حاضر و فقه سیاسی شیعه و سنی، موضوع بیداری اسلامی و جنبش های اسلامی ضد استبدادی و روش برخورد حاکمان و رهبران دینی با این قیام ها می باشد. اثر حاضر به روش توصیفی – تحلیلی به بیان قیام علیه حاکم(جائر و عادل) در قالب نظرات و دیدگاه های مختلف پرداخته است و در مجموع به این نتیجه رسیده ایم که قیام علیه حاکم جور نه تنها جایز است بلکه نوعی تکلیف است و از باب امر به معروف و ن...

انگیزه سیاسی به عنوان یک آسیب در فعالیت های علمی شناخته می شود؛ زیرا یا به پرده پوشی می انجامد یا به تحریف، تدلیس و وضع منتهی می گردد. این نوشتار حضور این انگیزه را در گزاره های حدیثی گستره علوم اسلامی با محوریت گزاره های اعتقادی ارزیابی نموده است. جهت بازشناسی موضوع مذکور سه دانش رجال، تفسیر و تاریخ از این منظر نگریسته شده اند و جوانب مختلف آن و عواملی که در این مسأله موثر بوده اند همچون حاکما...

کمک های حاکمان اوده (1274-1132/1858-1719) به عتبات و موقوفه اوده که ریشه در آن کمک ها داشت و از هر دو با عنوان «پول هندی» یا «پول هند» و یا «فلوس الهند» نیز یاد می شود، به طور کلی به پیامد پدیده مهاجرت ایرانیان به هند و در این مورد خاص به پیامدهای پدیده ی مزبور در دوره ی پس از سقوط صفویه تا عصر ناصری/به تقریب همزمان با دوره ی مغولان متأخر در هند، باز می گردد. مهاجرت در این دوره که چندان مورد تو...

بررسی تطبیقی رواداری مذهبی حاکمان آل‌بویه و سلجوقیان در امور سیاسی و حکومتی[1] محمدرضا بارانی[2] محمد دهقانی[3] چکیده رواداری و شکیبایی برای آزادی رفتار و اندیشه و حقوق دیگری به‌ویژه در امور مذهبی و سیاسی در پناه قانون و قدرت دولت، از گذشته تا کنون از برجسته‌ترین موضوع‌های دینی ـ سیاسی بوده است. بیشتر دولت‌مردان، پیرو دین و مذهب و یا اندیشه‌ خاص سیاسی و فکری‌اند و بسیاری از آنان پس از رسیدن به...