هدف: رهیابی به ظرفیت ها و قابلیت های فرهنگ و علوم اسلامی در روزگار معاصر و نیز بهره گیری شایسته از آنها برای تمدن سازی و سازگاری هرچه کامل تر با حرکتهای نوین جهانی. روش: توصیف وتحلیل مسئله بر اساس واقعیت علوم انسانی و اسلامی و نیز بررسی و تطبیق نظرات موافق و مخالف اسلامی سازی علوم. یافته ها: فرایند اسلامی کردن علوم با وجود تفاوتهای جزیی آن با بومی سازی علم، نیازمند شناخت دقیق ضرورتها و چالشهای ...

این مقاله به بررسی امکان یا امتناع شکل گیری یک علم اجتماعی اسلامی می پردازد. بر اساس استدلال هایی مبتنی بر معرفت شناسی و منطق رشد علمی، این مقاله درصدد است نشان دهد که شکل گیری علم اجتماعی اسلامی از برخی جهات «ممکن» و از برخی جهات «ممتنع» است. از نظر نگارنده، امتناع تکوین  علم اجتماعی اسلامی بیشتر از نوع«عملی» است تا «ذاتی». امتناع «در عمل» به موانعی نظیر زمان بری، کافی نبودن دانش دینی در همه ع...

هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی ریشه مشکلات نهاد علم در ایران امروز با رجوع به‎ مقطع تاریخی ورود علم به ایران و تلاش جهت فهم نگرش روشن فکران این دوره درباره ‎پدیده جدیدالورود علم با روش تحلیل گفتمان و استفاده از نظریه پسااستعماری است. نتایج به‎دست آمده از این تحقیق نشان می ‏دهد شیوه مواجهه اولیه با این پدیده و ایدئولوژی روشن فکران را به‏ سمتی سوق داد که درباره مبانی علوم جدید و نسبتی که این علوم ...

 بحث و بررسى پیرامون دانش اسباب نزول به عنوان یکى از موضوعات مهمّ علوم قرآنى است. »سبب نزول«، عبارت است از: حادثه، یا سؤال و... که در عصر پیامبر (ص) اتفاق افتاده و باعث نزول آیه، آیه‌ها و یا سوره‌اى از قرآن شده است که به شکلى اشاره به آن حادثه یا سؤال و... دارد. بنابراین شرط تقارن زمانى بین سبب و مسبب لازم است. فواید اسباب نزول خاص عبارتند از: شناخت فلسفه احکام، شناخت دایره شمول حکم، تخصیص حکم ع...

 دیدگاه‌هاى قرآن پژوهان در مورد نمادین یا واقع نمون بودن قصص و تواریخ قرآنى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. در این زمینه سه دیدگاه وجود دارد. دیدگاه نخست، بر آن است که داستانهاى قرآن واقعیت و حقیقت عینى دارد که قرآن به منظور تعلیم و تربیت مخاطبان از حوادث واقعى و قضایاى عینى بهره جسته است. نظریه دوم، این است که این داستانها جنبه سمبلیک و نمادین دارد و نوعى تخیّل و صحنه‌سازى است که قرآن کریم جهت...

 گزارش تأثیر قرآن به عنوان یک فرهنگ، بر زبان و ادب پارسى است. زبان تأثیر زیادى بر ادبیات دارد و با دگرگونى زبان و فرهنگ، ادبیات نیز دگرگون مى‌گردد. جامعه و فرهنگ در ساخت یک متن ادبى تأثیر گذارند به گونه‌اى که یک متن ادبى بدون شناخت جامعه و فرهنگى که متن در آن شکل گرفته امکان‌پذیر نیست چنان آشناست که شناخت یک فرهنگ نیز از طریق ادبیات امکان‌پذیر مى‌گردد. زبان نیز بر فرهنگ تأثیر ژرفى مى‌نهد. هنگام...

در این نوشتار به قلمرو قرآن و علم پرداخته شده و سه دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. دیدگاه اول که قائل به رابطه حداکثری بین قرآن و علم است بر وجود همه علوم در قرآن اصرار دارد، مظاهر این دیدگاه در آثار غزالی و ابوالفضل مرسی به چشم می خورد. که در این نوشتار مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. مهم ترین دلیل این دیدگاه آیه تبیانا لکل شیء است که ناظر به مسائل هدایتی است و دلالتی بر وجود همه جزئیات علو...

 دیدگاه‌هاى عمومى خوارج و فرقه‌هاى معروف آن درباره قرآن مورد بررسى و نقد قرار گرفته است.  خوارج در نگاه اهل بیت عده‌اى حق طلب بودند که در مسیر ناحق گام برداشتند ایشان نه دین را مى‌فهمیدند و نه تأویل آیات را مى‌دانستند. عده‌اى خوارج را ظاهرگرا معرفى مى‌کنند در صورتى که وجود برخى شواهد و مدارک نشان از نادرستى این نظرگاه دارد. خوارج با بهره‌گیرى از روش‌هاى گوناگونى به اثبات باورها و اندیشه‌هاى خو...

 نگاهى نقادانه به برخى آراى استاد معرفت در زمینه آیات منسوخه است، استاد تقریباً بیست آیه را از منسوخات دانسته که در این نوشتار، تنها به مواردى پرداخته شده که از یک سو مورد اختلاف صاحب‌نظران است و از سوى دیگر با دلایل کافى قرین نشده است. آیات مربوطه به نبرد و پایدارى (انفال، 65، انفال، 66(، آیه امتاع (بقره، 240، بقره، 234(، آیه کیفر فحشاء (نساء، 15، نساء، 16(، آیه میراث مؤمنان از یکدیگر (انفال، 7...