بنیان های نظری گسست از سنت در جریان نواندیشی دینی در ایران دکتر منصور میراحمدی تاریخ دریافت: 30/10/86 حمید سجادی تاریخ پذیرش: 28/01/87 چکیده اگر بتوان جریان های اسلامی شکل گرفته در دوران معاصر را از منظر رابطۀ دین و مدرنیته در سه جریان نواندیشی دینی، نوگرایی دینی و رادیکالیسم دینی، صورت بندی کرد؛ نواندیشی دینی جریانی فکری است که در فرایند رویارویی با مدرنیته و تلاش برای سازگار ساختن سنت فکری...

در دوره زندیه، بسیاری از خصایص سنت آموزش نهاد دینی دوره صفویه تداوم یافت. بااین‌همه، مورخین دوره زندیه به رخدادهای سیاسی ـ نظامی توجه ویژه‌ای داشتند. عنایت به مولفه مذکور، توجه اندک و پراکنده آنان به امور فرهنگی ـ آموزشی را به دنبال داشت که نتیجه آن، ضرورت تحقیق پژوهشگران در این حوزه است. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است: در قالب کدام خصیصه‌ها، سنت آموزشی نهاد دینی ایران...

با توجه به تنوع اعتقادات در حوزه های گوناگون وتسری آن به حوزه ی دین لازم است در زمینه ی حق بودن ونجات بخشی ادیان داوری کرد. جان هیک( -1922م) نماینده ی برجسته ی فرضیه ی کثرت گرایی دینی بر این باور است که حقیقیت و رستگاری منحصر به دین خاصی نیست وپیروی ازهمه ی ادیان باعث رستگاری دینداران خواهد شد.عوامل دینی، فکری واجتماعی نقش مهمی در شکل گیری این فرضیه داشته اند. این پژوهش به روش توصیفی _تحلیـلی...

جریان روشنفکری دینی ایران که اشخاص و خطوط فکری متنوع و متکثری، آن را راهبری می کنند، نیاز به واکاوی، تحلیل و بررسی این اهداف و مقایسه آنها با اهداف و رویکردهای روشنفکری حوزوی اهمیت بالایی دارد. در این مقاله تلاش می شود ضمن ارائه گزارشی اجمالی از رویکردهای اندیشه ای مهم ترین جریانات روشنفکری دینی در دهه های پس از انقلاب اسلامی به بررسی انگیزه ها و چشم اندازهای فکری آنها پرداخته شود تا با تحلیل و...

در میان فیلسوفان دین درباره وجودداشتن یا نداشتن هسته مشترک در تجربه های دینی دو دیدگاه مطرح است: ذات‎گرایی و ساخت گرایی. ذات‎گرایان بر وجود یک یا چند هسته مشترک در همه تجربه‎های دینی بشر تأکید دارند. در مقابل، ساخت گرایان معتقدند هیچ گونه تجربه خالصی وجود ندارد و همه انواع تجربه های دینی از طریق فرایند پیچیده نظام باورها یا ساختار مفهومی شکل می گیرند. از سوی دیگر، در میان فیلسوفان اسلامی، تقریب...

روشنگری و لیبرالیسم در افکار و اعمال دانش مندان و توده های مردم جهان آگاهانه و ناآگاهانه تاثیر گذاشته است. عقل گرایی که رابطه ای تنگاتنگ با فردگرایی دارد، از مهم ترین ارکان نظری این اندیشه به شمار می رود.  این نوشتار با باطل خواندن دیدگاه عقلانیت محض و مستقل از هرچیز غیر عقلی و منفک از سنت، ناکامی مدعیان را برای نشان دادن اصول عقلی مشترک بین همه انسان ها بهترین گواه بر این بطلان می داند. علاوه ...

برپایه اندیشه شیعه، سنت فعلی یکی از منابع استنباط آموزه‌های دینی است که به‌دلیل عدم تنقیح مبانی و شیوه‌های به‌کارگیری آن، چندان که باید مورد توجه اندیشمندان قرار نگرفته است. یکی از راه­های افزایش بهره‌گیری از سنت فعلی در استنباط آموزه‌های دینی، تبیین پیش‌‏فرض‌ها و باورهایی است که پذیرش آنها، موجب کارآمدی بیشتر سنت فعلی در استنباط می­شود. این پژوهش کوشید تا به روش تحلیلی - اکتشافی یک باور بنیاد...

شناخت و آگاهی انسان از عوامل مختلف نشأت می گیرد. موقعیت های شغلی و اجتماعی فراتر و فروتر و مبانی و سنت های دینی و فرهنگی و سیاسی رایج و حاکم بر جوامع، آگاهی و معرفت انسان را شکل می دهند و عملکردهای او را تعیین می کنند. در این پژوهش مهم ترین رویکردهای معرفت شناختی در تاریخ بیهقی در چهار محور اصلی: سنت های اجتماعی و فرهنگی، ادبی، دینی و سیاسی با روش تحلیل گفتمانی، بررسی شده است. یافته های پژوهش ب...