درصورت یکه گفتمان را منظوم های معنایی تصور کنیم که حول یک دال مرکزی ساما نیافته و تحت تأثیر زمان و مکان قرار دارد؛ تحلیل این گفتمان در باز ههای زمانی مختلف اهمیت م ییابد؛ چراکه اصولاً گفتما نها ابدی و آرمانی نیستند و از ابتدا تاریخی و زمانمند هستند. لذا تمیز بهتر باز ههای زمانی و گسس تهای احتمالی، کمک شایانی در تحلیل گفتمان انقلاب م یکند. این تمایزات زمانی، ضمن بیان تفاو ...

خوانش رایج سوژة دکارتی، آن را به­منزلة نقطة عطفی در«خودبنیادی» انسان درنظر گرفته است. بخش مهمی از فلسفة قرن بیستم به تأسی از هایدگر، بالاترین اهتمام خود را نقد سوژة دکارتی تعریف کرد؛ گویی سوژة دکارتی عامل اصلی انحراف مسیر فلسفه از لحاظ کردن وجود بماهو وجود بوده است. بسیاری منتقدان بحران­های مدرنیته را مولود خودبنیادی سوژة دکارتی می­دانند تا جایی که می­گویند سوژة دکارتی نه تنها فلسفه بلکه بشریت ...

این مقاله دو هدف را دنبال می کند: یکی شرح چگونگی افول مرتبه عقل و تغییر نقش آن و دیگری تبیین ضرورت بازتعریف عقل و نقش آن در شکل گیری تحولات نظام آموزشی. بدین منظور رابطه تحولات علم با تغییرات پدید آمده در جایگاه و قلمرو عقل شرح داده می شود. لحاظ کردن عقل به مثابه یک حقیقت نفس الامری و برداشت متافیزیکی از آن همچون هوشمندی جاری در تمام جهان، نقش تعیین کننده ای به عقل در ارزیابی، تعیین ملاکات ترجی...

کارل اشمیت (1985-۱۸۸۸) یکی از بحث­برانگیزترین متفکران سیاسی و حقوقی و از ­نظریه­پردازان برجستة قرن بیستم است. از دیدگاه اشمیت، لیبرالیسم بر ایدة تضاد دولت و جامعه و دولت حداقلی استوار است و از چند نظر قابل نقد است: عدم تلازم لیبرالیسم با دموکراسی، تحلیل رویه­ای به جای تحلیل ستیزش و تأکید لیبرالیسم بر رویه­گرایی و نادیده گرفتن جدال و ستیزش و دوست و دشمن، تقلیل جایگاه انسان و سیطرة نوعی دیدگاه فر...

یکی از پرسش­های مطرح در فلسفه­سیاسی متاخر نسبت قدرت، سوژه و بدن است؛ میشل فوکو از متفکرین برجسته­ای است که بدین مساله می پردازد. وی نه تنها تبار سوژه مدرن را می­کاود بلکه از تکنولوژی های خود، به عنوان مجموعه­ای از سازوکارهایی یاد می کند که از طریق آن خود بر بدن خویشتن اعمال قدرت می­کند. حال این پرسش طرح می گردد که در اندیشه فوکو چگونه تکنولوژی های خود، سوژه مدرن و بدنش را برمی­سازد؟ پیامد چنین ...

سوبژکتیویسم به مثابه یکی از بنیادی ترین زیرساخت های فلسفه جدید مطرح می شود. در فلسفه جدید جایگاه سوژه در منظومه معرفت بشری رنگ و بوی دیگری به خود می گیرد. در برخی نگرش های فلسفی جدید، سوژه است که به غیر خود تعین می بخشد و موجودیت غیر سوژه، مبتنی بر ابژه بودن آن برای سوژه می گردد. رخداد سرنوشت سازی که فلسفه جدید با آن آغاز می شود، پیدایش مفهوم سوژه دانسته می شود. با توجه به اهمیت و جایگاه سوبژک...

نورمن کمپ اسمیت در بخش حسیات استعلایی اثر خویش به نام شرحی بر نقد عقل محض کانت ابتدا مفاهیم کلیدی و تعاریف ارائه شده توسط کانت را مورد تحلیل و بررسی قرار میدهد و به نقد و بررسی آنها میپردازد. سپس در بخش مربوط به بررسی دو صورت محض شهود حسی یعنی زمان و مکان بصورت تفصیلی وارد جزئیات بحث میشود و به روشنگری برخی ابهامات و پیچیدگیها در این زمینه میپردازد. این پایان نامه که به بررسی این بخش از اثر وی ...

چکیده: رولان بارت از اسطوره شناسی به عنوان ابزاری برای رمزگشایی از ابعاد متفاوت زندگی روزمره و فرهنگ عامه استفاده می کند. گرچه نگاه نکته بین بارت در تحلیل ابعاد مذکور، تحسین برانگیز است، اما مهم روشی است که وی را قادر می کند تا بتواند از دلالت های پنهان پیش پاافتاده ترین و جزئی ترین مسایل زندگی روزمره اسطوره زدایی کند. سپس دیگران نیز این روش را به کار گرفته و تأثیر مهمی در حوزه پژوهش های فرهنگی...

در دیدگاه پساساختارگرانه لاکان، سوژه پس از عبور از «سطح خیالی»، به «ساحت نمادین» قدم می گذارد و آنجاست که توهّم های کودکانه فرو می ریزد و فرد دچار فقدان می شود. کودک پیوسته میل دارد به عالم کودکانه سطح خیالی رجعت کند و می کوشد با «اُبژه های دیگریِ کوچک» به آن عالم یگانگی و اتّحاد تقرّب جوید. امّا از آنجا که در ساحت نمادین، زبان بر انسان مسلّط است و گریز از آن امکان پذیر نیست، چنین تقرّبی فقط تقرّبی نسبی...

هدف اصلی این مقاله نوع مواجهه با زن به منزله سوژه شناسا در سه اثر سینمایی اخیر اصغر فرهادی در چهارچوب گفتمان های غالب اجتماعی حاکم بر جامعه ایران است. بدین منظور با بهره گیری از نظریات میشل فوکو در باب سوژه و قدرت و همچنین نظریات گفتمان لاکلا و موف سعی شده است تحلیلی جامعه شناختی از این سه فیلم ارائه شود. فوکو تأکید دارد که گفتمان با روابط قدرت پیوند خورده است و برای بررسی روابط آدمیان در فضای ...