هنگامی که آیین مقدس اسلام، با معارف عمیق الهی بر جهان ظلمانی و دلهای تاریک انسانها پرتو افشانی کرد و طالبان حقیقت و جویندگان کمال انسانی را از سرچشمه ی زلال دانش و معرفت برخوردار نمود، سبب شد تا دلهای بیدار با تعمق بیشتری در شناخت حق و راههای رسیدن به حقیقت مطلق بیندیشند و با استمداد از حق تعالی و قرآن کریم و احادیث و اقوال و سیره نبوی و اولیا، به سیر و سلوک در طریق معرفت بپردازند. این سیر و سل...

عرفان انفسی و توجه به سیر درونی انسان برای وصال به حقیقت در تعالیم مولانا از برجستگی خاصی برخوردار است . تاکید مولانا در این مسئله هم متاثر از تاکید متون دینی و هم متاثر از تجربه های عرفانی و درونی او بوده است.از نظر مولانا نفس انسان حقیقتی دارای مراتب و مجرد است که ماهیتش آگاهی و منشاء الهی دارد. تاکید مولانا در این سیر درونی بر مسئله خودشناسی و شناخت موانع آن است. این موانع گاهی از سنخ بیمای ...

استکمال نفس از دیدگاه فلسفه و عرفان امری پذیرفته شده است. آنچه در این میان بحث‏برانگیز است چگونگی استکمال نفس و بررسی عوامل دخیل در این روند می‏باشد. ملاصدرا، عوامل دستیابی به کمال را دو عامل شدت وجود و قوت مدرکات می‏داند. از حیث وجودی، نفس، مراتب نفس نباتی، حیوانی و در نهایت نفس انسانی را پشت‏سر می‏نهد و از حیث مدرکات نیز بر سه قسم انسان طبیعی، نفسی و عقلانی موجودیت می‏یابد. به این ترت...

کوفی معقد یکی از اولین نمونه های کوفی تزیینی است که نقشینۀ گره از اجزای اصلی آن است. کوفی تزیینی و از جمله کوفی معقد در مطالعات پیشین همواره ترکیبی از کوفی ساده و نقوش تزیینی پنداشته شده است؛ ولی به نظر می رسد این خط کل منسجمی باشد که از تغییرات روابط هندسی در ساختار مفردات و مرکباتِ خط کوفی به وجود آمده است. از این رو، مقالۀ حاضر قصد دارد ضمن مطالعۀ روابط هندسی مفردات و مرکباتِ کوفی معقد به زمین...

نورالدین عبد الرحمن جامی از شاعران، محققان و عارفان نامدار قرن نهم هجری است که در میان متصوفه جایگاهی بس، عظیم دارد. هر چند در بسیاری از آثار جامی مباحث عرفانی وجود دارد؛ اما بیشتر دیدگاه‌های عرفانی او در مثنوی هفت اورنگ مطرح شده است. این مثنوی، در کنار بسیاری از قابلیت‌هایش، به مضامین و اندیشه‌ای نقشبندیه نیز آراسته شده که در این نوشتار به اختصار بدان پرداخته شده است. هدف این نگارش پردازش سیر ...

چکیده: عرفا و صوفیان برای تبیین اندیشه ها و تجربه های عرفانی خود اقدام به تألیف کتابهای عرفانی فراوانی نموده اند که یکی از این کتابها در این زمینه فتوحات مکیه ابن عربی است که در آن اصطلاحات عرفانی عرفا و صوفیان با آراء و اندیشه ی وحدت وجودی او شرح و تأویل شده است.این کتاب مانند دایره المعارفی از اصطلاحات عرفانی و فلسفی است که تأثیر فراوانی بر اندیشمندان و عارفان گذاشته است. از جمله این عرفا، ش...

یقظه که همان بیداری از خواب غفلت است، اولین منزل سیر و سلوک و اساس حرکت عرفانی است. از این رو با تأمل در آموزهای قرآن، روایات و اشعار مولانا و حافظ در می‌یابیم که یکی از اهداف شریعت و طریقت مبتنی بر شریعت، بیداری انسان و بیرون آوردن او از گرداب سستی و برافروختن چراغ هدایت در دل اوست.

ابن سینا پزشک نامی عالم (scientist) بزرگ و خلاصه رئیس فیلسوفان عالم اسلام است با اینکه در قرون وسطی زندگی می کرده ولی هرگز روحیه واندیشه قرون وسطایی نداشته است او همچون فیلسوفان دوره تجدید حیات علمی و فرهنگی (رنسانس) مخالف هر نوع تحجر و تقلید بوده و سند درستی هر امری را عقل و تجربه می شناخته و با سعه صدر و دیدی فراتر از زمان و محیط خوئد با مسائل می نگریسته و برای انکار چیزی تا دلیل و برهان روشن...

با­توجه به اینکه در اسلام بر ازدواج تأکید خاص شده، اختلاف‌نظر صوفیان دربارۀ این مسئله قابل تامل است. بحث تجرد و تأهل نزد عارفان مسلمان ازجهات گوناگونی قابل مطالعه است، ازجمله دربارۀ تأثیرپذیری تصوف از رهبانیت مسیحی. در این مقاله سعی شده تا با بررسی مختصر این تأثیرپذیری، با واکاوی آثار بزرگان صوفیه دیدگاه‌های آنان دربارۀ تأثیر ازدواج در طی مراتب سیر و سلوک عرفانی مطرح و بررسی شود. درمیان این بزر...

کوفی معقد یکی از اولین نمونه‌های کوفی تزیینی است که نقشینۀ گره از اجزای اصلی آن است. کوفی تزیینی و از جمله کوفی معقد در مطالعات پیشین همواره ترکیبی از کوفی ساده و نقوش تزیینی پنداشته شده است؛ ولی به‌نظر می‌رسد این خط کل منسجمی باشد که از تغییرات روابط هندسی‌ در ساختار مفردات و مرکباتِ خط کوفی به وجود آمده است. از این رو، مقالۀ حاضر قصد دارد ضمن مطالعۀ روابط هندسی مفردات و مرکباتِ کوفی معقد به زمی...