بررسی مقایسه­ای شعر حافظ  و هوشنگ ابتهاج  (هـ.. ا. سایه)*   حسین محمدی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس دکتر ناصر نیکوبخت1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس   چکیده با نگاهی به شعر هوشنگ ابتهاج می­توان به آسانی اثر شعر حافظ را در آن مشاهده کرد. یافتن چگونگی این اثرپذیری مسألة اصلی این تحقیق است. روش این تحقیق، توصیفی تحلیلی است. با مطالعة متون مورد بحث ...

این پژوهش به ادبیات زنان و ویژگیهای آن در عصر صدر اسلام پرداخته است. از آنجایی که نگارش تاریخ ادبیات عرب مرد سالار بوده ، یافتن آثار ادبی و شعری زنان در مواردی با مشکلات فراوانی روبرو بوده است . لیکن در دوران معاصر و در نتیجه ی مطالعات و پژوهشهای متعدد ، نقش زنان در ساحت شعر و ادبیات تا حدودی متجلی شده و تعداد قابل توجهی از منابع به بررسی شعر زنان پرداخته اند. با بررسی شعر زنان می توان دریافت ک...

چکیده ادب فارسی و عربی در دوره ی معاصر از دو جنبه دارای اهمیت ویژه ای است. یکی بازگشت به شیوه ی شاعران بزرگ کهن و دیگری دگرگونی در موضوعات شعری به دلیل تحولات سیاسی و اجتماعی که اندک اندک در ایران و جهان عرب پدیدار گشت. در این دوران برای نخستین بار عناصر سیاسی و اجتماعی به عرصه ی شعر راه یافت و مفاهیم اجتماعی نظیر عدالت، آزادی، بیداری، تجدد و پیشرفت به درون دیوان شاعران کشیده شد. حافظ ابراهیم...

نویسنده در مقالة حاضر وضعیت شعر کودک و شعر نوجوان ایران را در سه دهه پس از انقلاب توصیف و تحلیل می کند. محور برخی از پرسش ها، جریان های شعری، مختصات هر جریان، شرایط اجتماعی، شاعران مهم تر و شاعران جهت دهنده است و چارچوب آن نظری، تاریخی، توصیفی و تحلیلی است. این مقاله نخستین اثری است که به این شکل به جریان ها، آثار و شاعران سه دهه پرداخته است. بررسی برخی از مختصات دهة شصت (انقلاب و دفاع مقدس، رش...

شاعر یا نویسنده مولود و محصول اجتماع است و به عنوان فردی که در درون گروههای اجتماعی رشد می کند، زبان را نه به عنوان هدف بلکه به عنوان وسیله به خدمت می گیرد و با استفاده از همه ی امکانات آن، ساختار ذهنی خویش را در قالب یک اثر به جامعه ی خود عرضه می دارد و دردهای اجتماعی، رنج های مردم، سرخوشی ها و ناخوشی ها، مهر و خنده، شکست و پیروزی، سیاست و مدنیت، تاریخ و فرهنگ، جامعه و خانواده و شخصیت را در آی...

فوزیه ابوخالد(1955) یکی از شاعران معاصری سعودی است که جانمایه­ی بسیاری از سروده­ها ومجموعه­های شعری وی برگرفته از زن است. این بانوی شاعر توانسته در اشعار زیادی اعتراض خود را به جامعه­اش در خصوص اجحاف در حق زنان بیان دارد. هدف این پژوهش عبارت بود از اینکه با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی سیمای زن در شعر این شاعر بپردازد وجلوه­هایی از جایگاه زن را در شعر ایشان بررسی نماید. از جمله مقوله­هایی که در...

شاعران پارسی­سرا از ابتدای پیدایش شعر، از ظرفیّت­های گوناگون زبان و الفاظ برای کشف مضامین تازه و بکر بهره برده­اند. با وجود پژوهش­های متعدّدی که در این باره انجام شده­است، واژه­هایی وجود دارند  که علیرغم داشتن بسامد بالا و نقش قابل تأمّل آن­ها در پهنه­ی ادب فارسی، تاکنون تحقیق و پژوهشی درباره­ی آن واژه­ها صورت نگرفته­است. واژ­ه­ی «اسپند» از جمله­ی آن واژه­هاست. پژوهش حاضر سیر تحوّل و تطوّر معنایی ای...

در تاریخ ایران حوادث بسیاری منجر به شکل‌گیری مشروطه شد. پیدایش مشروطه نیز به نوبة خود در تغییر روند ادبیات و مفاهیم و مضامین آن بسیار تأثیرگذار بود. این تغییرات در حوزة موضوع و مضمون و اندیشه صورت گرفت و باعث شد مضامین اخلاقی و تعلیمی همچون دادگری، وطن‌خواهی و انسان‌گرایی در شعر به گونه‌ای متفاوت از ادوار قبل مطرح شود. با طرح این مضامین، شعر و نثر این دوره آیینة تمام نمای حقایق و بیان محرومیت­ه...

شعر فرّخی یزدی، شاعر آزاده مشروطه و ابراهیم طوقان، شاعر مبارز فلسطینی از گونه­های شعر پایداری به شمار می­رود که از لحاظ مضمون، به هم نزدیک، اما از نظر ساختار شعری، تا حدودی با هم متفاوت است و هر کدام از آن دو، به منظور بیان اندیشه­های سیاسی، اجتماعی خود، ابتکارهای شعری ویژه­ای به وجود آورده­اند. فرّخی برای بیان اندیشه­های ضدّ استعماری و استبدادستیزانه خویش، «غزل سیاسی» را پدید آورد؛ اما طوقان به م...