عدم تعادل و توازن در نظام سکونتگاه ها از مهمترین چالش های توسعة شهرنشینی و نظام شهری در ایران است. با توجه به اینکه عدم تعادل در توزیع جمعیت زمینه ساز نابرابری در سایر بخش ها نظیر فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می گردد، لذا تلاش در جهت ساماندهی این وضعیت مستلزم مطالعۀ وضع موجود و بررسی روند طی شده در این رابطه می باشد. هدف این مقاله، بررسی و تحلیل نحوه توزیع فضایی جمعیت در نظام شهری کلان م...

رشد و سیر تحول نظام شهری کشورها از گذشته تا حال با توجه به نظرات مختلف موردبررسی قرار گرفته است در این میان اکثر کشورهای در حال توسعه آغاز دورة تحول شهرنشینی و دگرگونی فضایی خود را با توجه به برخی از بنیان های کمی از جمله شهر برتر تجربه کرده اند‎؛ بدین ترتیب که افزایش تعداد جمعیت شهرهای بزرگ به ضرر شهرهای متوسط به خصوص شهرهای کوچک و روستاشهرها عمل می کنند. چنین حالتی در نظام شهری کشورمان نیز به...

بررسی شبکهی شهری تهران، توسعه شهری و الگوی استقرار جمعیت در دهههای اخیر با رشد شتابان شهرنشینی و ایجادفاصله عمیق جمعیتی میان شهرهای استان تهران با سایر شهرهای کشور از نظامی متناسب با ظرفیتها واستعدادها تبعیتننموده و به ظهور پدیده بزرگ سری یا ماکروسفالی و تشدید الگوی نخست شهری انجامیده است. پدیدهای که مشکلات ومعضلات عدیدهای را در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در کل منطقه کلانشهر تهران ...

اندازه گیری های زمینی و تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که مراکز شهرهای بزرگ مانند تهران نسبت به نقاط حاشیه ای خود، دمای بالاتری دارند. به طوری که پس ار رسم نقشه نقاط همدما یا تفسیر عکس های هوایی، کانون های حرارتی در سطح شهر خصوصا در مناطق مرکزی و پرتراکم شهر دیده می شود....

    آسیب‌پذیری ناشی از زلزله یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی شهرهای بزرگ در ایران است. وقتی شهرها علاوه بر فرسودگی، مناطق حاشیه‌نشین و اسکان غیررسمی دارند، حساسیت این موضوع دو چندان می­گردد. در این میان، شهر تبریز یکی از شهرهای پرجمعیت ایران می­باشد که به لحاظ خطر زلزله در وضعیت آسیب­پذیری بالا می­باشد.این شهر مانند سایر شهرهای بزرگ ایران دارای سکونت‌گاه‌های غیررسمی می­باشد که در کنار گسل فعال...

جمعیت شهرنشین در مدت زمان حدود پنجاه و پنج سال، از اولین سرشماری در سال 1335 تا سرشماری سال 1390، بیش از 8 برابر شده و ضریب شهرنشینی را به بیش از دو برابر افزایش داده است. بیشترین رشد سالیانه شهری شدن جمعیت در فاصلة بین دو سرشماری 1355 و 1365 بوده است. از نظر طبقه­بندی جمعیتی شهرها، دستة شهرهای کوچک با جمعیت کمتر از 25 هزار نفر، از نظر تعداد در طول هفت سرشماری رشد داشته اما از جهت سهم در جمعیت ...

طبق ترتیبات مقرر در طرح جامع نظام‌ پرداخت‌های کشور، دارابودن کارت بانکی، کلید ورود به بسیاری از سامانه‌های پرنفوذ بانکداری الکترونیک در کشور است. از این‌رو در این تحقیق با استفاده از نتایج طرح «دسترسی خانوارهای شهری به خدمات مالی» که بر اساس نمونه‌گیری از ۶۰۵۵ خانوار شهری در سال ۱۳۸۷ توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انجام گرفت، عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر استفاده افراد بزرگسال شهری از کا...

منابع تاریخی سده­های نخستین اسلامی از «کِلار» به عنوان شهری آباد و پایگاه اسپهبدان غرب طبرستان در منطقة کوهستانی و هم­مرز دیلم، مطابق با کلاردشت در مازندران کنونی یاد کرده­اند. این شهر در اواسط سدة سوم به عنوان مرکز سیاسی قیام مردم طبرستان به رهبری حسن­ بن ­زید­ علوی علیه طاهریان جلوه­گر می­شود. با وجود اهمیت کلار در سده­های اولیة اسلامی،    باستان­شناسانی که بقایای تپة باستانی کِلار در کلاردشت ر...

امروزه بشر با دو بحران بزرگ روبروست: از یک طرف جوامع صنعتی و شهرهای بزرگ با مشکل آلودگی محیط زیست مواجه اند و از طرف دیگر دیده می شود که منابع مواد اولیه و سوخت مورد نیاز به سرعت در حال اتمام است. می توان گفت که امروزه تقابلی میان تقاضای سرما و افزایش تابش و میزان ساعات آفتابی در تابستان وجود دارد؛ اما می توان با استفاده از انرژی خورشید تا حدودی نیاز به تولید برودت را برطرف ساخت. در این مقاله ا...

رشد سریع جمعیت در اغلب شهرهای بزرگ و پایتخت­ های کشورهای در حال توسعه، مادرشهرهای بزرگی را به وجود می­ آورد که جمعیت اغلب آنها بیشتر از 10 میلیون نفر خواهد بود، مرکز مطالعات جمعیت شناسی سازمان ملل پیش ­بینی کرده است که تا پایان دهه 1990م افزون بر 323 میلیون نفر در این مراکز زندگی خواهند کرد که یکی از آنها تهران با جمعیت 10 میلیون نفر خواهد بود. وقتی یک شهر، در گوشه ­های مختلف و به اشکال...