به یک تعبیر، واقع‌گرایی درباب منطق واقع‌گرایی درباب موضوع منطق است.اما، منطق واقعاً دربارۀ چیست؟ صحبت از منطق کم و بیش به معنای صحبت از رابطۀ نتیجه منطقی تلقی می‌شود؛ رابطه‌ای که میان مقدمه‌های یک استدلال و نتیجۀ آن استدلال برقرار است. در تاریخِ منطق همواره این‌چنین نبوده‌است:در قرن بیستم دیدگاه فرگه-راسلی مبنی بر تلقی‌کردنِ منطق به عنوان مجموعه‌ای از صدق‌های منطقی در جامعۀ علمی حاکم بود. در این م...

منطق شهودی، به عنوان منطقی فلسفی و غیر کلاسیک، بیش از همه بر فلسفه‌‌ شهودگرایی براوئر (Brouwer) و نظریات فلسفی او در مورد ریاضیات و منطق بنا شده است. این نظریات، رویکردی کاملاً متفاوت را با رویکرد کلاسیک به منطق و ریاضیات عرضه می‌دارد. شهودگرایی براوئری، منطق را مقدم بر ریاضیات نمی شمرد و آن را نتیجه‌ای برساخته از روندهای ساخت‌ هویات و براهین ریاضی می‌داند. در مقاله‌‌ حاضر، به تبیین مبانی نظری م...

قبیل سخنان و گشودن رازهای نهفته در آن ها، چشم اندازی جدید از مواجهة تاریخی و سپس علمی با این پدیده است. تقریباً در همة آثاری که له و علیه شطحیات به نگارش درآمده اند، آن جایی که به انکار یا دفاع عقلانی از شطحیات پرداخته شده و نشانی از اثبات و رد توجیه منطقی این قبیل سخنان و تعابیر دیده می شود، منظور از عقل، عقل ارسطویی و مراد از منطق، منطق دوارزشی ارسطویی بوده است. با آن که منشأ اشکالات و مشکلات ...

منطق شهودی، به عنوان منطقی فلسفی و غیر کلاسیک، بیش از همه بر فلسفه شهودگرایی براوئر (brouwer) و نظریات فلسفی او در مورد ریاضیات و منطق بنا شده است. این نظریات، رویکردی کاملاً متفاوت را با رویکرد کلاسیک به منطق و ریاضیات عرضه می دارد. شهودگرایی براوئری، منطق را مقدم بر ریاضیات نمی شمرد و آن را نتیجه ای برساخته از روندهای ساخت هویات و براهین ریاضی می داند. در مقاله حاضر، به تبیین مبانی نظری منطق ش...

حکایت شیخ صنعان طولانی ترین و معروف ترین حکایت منظومۀ منطق الطیر عطار است که تاکنون تحلیل ها و مطالعات فراوانی از جنبه های مختلف دربارۀ آن صورت گرفته است. در این مقاله، حرکت و تقابل در حکایت شیخ صنعان بررسی شده است. در بررسی حرکت، از منظر بیرونی و درونی به این مؤلفه توجه شده است. طبق نتایج بررسی حرکات بیرونی از کعبه به روم و بالعکس صورت گرفته و حرکات درونی از دینداری به عشق ورزی و از عشق ورزی ب...

براساس تبصره ی 2 ماده ی 515 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب 1379، خسارت ناشی از عدم النفع قابل مطالبه نیست. قانون گذار برای اصطلاح « عدم النفع» که به تازگی در قانون آیین دادرسی مدنی ایران وارد شده، تعریفی نیاورده است و همین موضوع سبب شده است که بین حقوق دانان و قضات اختلاف نظر شدیدی بروز نماید و در زمینه ی مصادیق عدم النفع اختلاف نظر وجود داشته باشد و بدین سبب ای...

آنچه «گفتمان تهاجم فرهنگی غرب» نامیده می شود از ابتدای دهۀ هفتاد شمسی به گفتار غالب در سیاست گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی بدل شد و هدف از آن مقابله با تاثیرات فرهنگ مهاجم غرب و برنامه ریزی برای حفظ و تعمیق فرهنگ دینی و ارزش های اسلامی بود. هدف این مقاله بررسی «گفتمان تهاجم فرهنگی» بر اساس منطق «نقد درونی» است. مقاله نشان می دهد که به واسطۀ برخی تغییرات گستردۀ عینی و شناختی در دو دهۀ اخیر و پیدایی...

نوشتار حاضر تلاشی برای تحلیل سور شرطی لزومی سینوی برپایۀ منطق مرتبۀ دوم است. محققان معاصر صورت بندی های متفاوتی از شرطی سینوی به زبان منطق جدید عرضه کرده اند. از تفاوت های اصلی این صورت بندی ها چگونگی تحلیل سور شرطی بوده است. دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی دربارۀ سور شرطی مبنای آخرین تحلیل های محققان قرار گرفته است و می توان آن را با زبان منطق مرتبۀ دوم صورت بندی کرد؛ بر این اساس، تحلیل های عرضه ش...

چکیده: از آنجا که قضیه حقیقیه، موضوعِ آن طبیعت لابشرط است؛ شأنیت شمول تمامی افراد خود را بدون قید دارا است. اما بر خلاف قضیه طبیعیه و ذهنیه با خارج در ارتباط است. یعنی می تواند افراد خارجی داشته باشد. این امر باعث شده است که چنین قضیه ای از قابلیتهای ویژه ای برخوردار باشد. و در واقع شمول افراد در موضوع این قضیه، بر خلاف عام، محدود به یک جمعِ خاص در شرایط محدود نیست. از این رو، قضیه حقیقیه از موا...

قضایا و قواعد منطق موجهات، در جهان‌های ممکن، معتبرند اما قضایای منطق ربط، در جهان‌های منطقی، و قواعد آن، در وضعیت‌ها اعتبار دارند. روبرت مایر، در سال 1974، به کمک ادات‌های صدق و کذبِ ویلهم آکرمان، نظامی در منطق ربط طراحی کرد که قضایا و قواعد آن، هر دو، در وضعیت‌ها معتبر بودند و به این وسیله، عدم تقارن موجود در منطق ربط میان قضایا و قواعد را از میان برد. در این مقاله، با معرفی نوع جدیدی از ادات‌ه...