در این مقاله نویسنده کوشیده است با بهره‌گیری از عرفات‌العاشقین گوشه‌هایی از روابط تجاری و مهاجرت بازرگانان ایرانی به هند و جنوب شرق آسیا و چین و نقش آنان در گسترش فرهنگ ایرانی و به‌ویژه زبان فارسی را روشن سازد. برای این منظور نخست کلیاتی در بارۀ دوره‌های روابط دریایی ایران با هند و چین آورده و سپس براساس متون تاریخی به معرفی واژۀ «آفاقی» یا «غربی» پرداخته و سرانجام اطلاعات افزودۀ ع...

عصر امام باقر(ع) از جنبه فکری و اجتماعی یک مقطع مهم و نقطه عطف در زندگی شیعیان به شمار می رود. مطالعات و پژوهش های معطوف به تاریخ اجتماعی شیعیان، که در سال های اخیر افزایشی چشم گیر داشته است، درباره این گونه مقاطع تاریخی اهمیتی مضاعف می یابد. مقاله حاضر با بهره گیری از گزارش های مندرج در منابع مختلف تاریخی، در پی یافتن پاسخ پرسش هایی درباره مهم ترین چالش های اجتماعی شیعیان در این دوره، در حوزه ...

شیعیان، با وجود دفاع معقول و منظم از شریعت اسلام و پایبندی به اصول و ارزش های آن، گاه از جانب مخالفان، به ‏ویژه برخی از اهل‏سنت، در معرض تهدید و اتهامات گوناگون قرار می‏گرفتند. یکی از مهم‏ترین این اتهامات، انتساب آنان به زندقه بود که به مثابه ابزاری از جانب دشمنان برای حذف شیعیان به کار می رفت. زندقه از جریان های پیش از اسلام در ایران بود که در عصر اول عباسیان گسترش یافت و خلفا، گروه ها و شخصیت...

نزدیک به سی درصد از جمعیت کشور افغانستان را شیعیان تشکیل می­دهند. مفهوم عدالت در اسلام و تأکید یافته­های مبتنی بر تجارب بشری بر مساوات و دادن نقش به کلیه مردمان یک سرزمین بیان­گر ضرورت مشارکت فراگیر ملت­ها در تمامی عرصه­ها به ویژه قدرت می­باشد. این نوشتار تلاش نموده با بررسی تاریخ سیاسی شیعیان در دوره معاصر به شناخت تهدیدهای درون و برون گروهی آن نیز دست یابد. به همین دلیل در تاریخ افغانستان با ...

انتظار می‌رفت پس از انعقاد عهدنامه ارزروم دوم در 1263ه‍.ق/ 1847م میان ایران و عثمانی، اختلاف مرزی و نیز منازعه بر سر تسلط بر عتبات، فروکش کند. اما رفت و آمد کاروان‌های زیارتی ایرانی که گاه جنازه‌هایی برای دفن در عتبات همراه داشتند، مشکلات تازه‌ای پیش روی دو دولت ایجاد کرد. مأموران مرزی عثمانی از ورود اجساد به عتبات به بهانه ترس از شیوع بیماری‌هایی چون وبا، حصبه و طاعون جلوگیری و مسافران را در خ...

چکیده دولت فاطمی از دولت های شیعی است که در اواخر قرن سوم هجری (297ه.ق) ؛ توسط یکی از نوادگان اسماعیل ؛ فرزند حضرت امام جعفر صادق (ع) تشکیل شد. به دلایل مختلفی در طول تاریخ؛ از زمان تاسیس این دولت، در خصوص نسب موسسین آن نظرات مختلفی ابراز شده است. صرف نظر از تلاش های عباسیان، حتی شیعیان زیدی و اثنی عشری نیز نظر یکسانی در این مورد نداشته اند. با ورود خاندان میمون, در جریان شکل گیری و تکوین...

پیدایش مذهب تشیع در افغانستان به اوایل دوره اسلام و در واقع دوران امامت علی(ع) باز می گردد. برخی از محققین ظهور این مذهب را با نام قوم هزاره که شیعی مذهب­اند، مرتبط می سازند. در واقع حضور قوم هزاره در افغانستان را می توان به عنوان شاخصی برای نشان دادن گستره مذهب تشیع در این منطقه بررسی کرد. از عوامل گرایش قوم افغانی هزاره به مذهب تشیع در افغانستان می توان از موقعیت جغرافیایی، دوری افغانستان از ...

شیعیان خوجه اثناعشری، گروهی از مسلمانان شیعه دوازده امامی هستند که ریشه قومی و نژادی در هند دارند. قرنها پیش، گروهی از هندوهای متعلق به قوم لوهانا، از طبقه اشراف، توسط فردی شیعه اسماعیلی مذهب، به گواهی تاریخ، به نام پیر صدرالدین، از هندویسم به مذهب اسماعیلیه، تغییر کیش داده اند. لفظ "خوجه " را برآمده از واژه"خواجه" می دانند. بعد از مدتی، با ورود آقاخان به هند، زمام امور اسماعیلیان هند به دست وی...

مهاجرت بر پویایی جمعیت اثر می گذارد و ویژگی های جمعیتی و ترکیب قومی و مذهبی آن را نیز متأثر می سازد. علاوه بر این مهاجرت، نقش عمده ای در تحولات بازار کار ایفا می کند. در اغلب مواقع آمارهای مهاجرت در برنامه ریزی های سیاسی، اجتماعی و امنیتی اهمیت می یابند. در سال های اخیر تأثیر مهاجرت بر سلامت و بهداشت جوامع مقصد نیز مورد توجه قرار گرفته است. پیش بینی های جمعیت بدون داشتن آمار مهاجرت کیفیت و مطلو...

یکی از کاستی ها و نواقص جامعه علمی در ایران، بی اطلاعی از اوضاع و احوال شیعیان دیگر کشورها است. شناخت درستی نسبت به ساختار جمعیتی، مسائل فرهنگی و مذهبی، منزلت و جایگاه اجتماعی، موقعیت سیاسی و اداری و در نهایت وضعیت اقتصادی شیعیان در محافل علمی و عمومی وجود ندارد. از جمله این شیعیان، شیعیان بحرین هستند که شناخت از وضعیت اجتماعی و سیاسی آنان، ناقص و محدود به اطلاعاتی کلی است. شناخت صحیح از وضعیت ...