هنر حکیم توس و تشخیص زبانی و سبکی او، اثری را پدید آورد که یکی از بزرگترین و بی نظیرترین آثار حماسی جهان شد و امروز ما به واسطه ی آن برخود می بالیم و آن را فرّماندگاری زبان و هویت ایرانی می دانیم. از وجوه برجسته ی کلام حکیم توس در شاهنامه، کاربرد کنایه است که از یک سو سخن است و از سوی دیگر نقاشی. کنایه نقاشی زبانی است، یعنی سخن را تا حد تصویر اعتلامی بخشد و می تواند مفهوم پیام را نشان دهد و دو ب...

چکیده با بررسی منابع اساطیری و حماسی مربوط به رستم چنان برمی‌آید که میان این قهرمان اساطیری و رودخانة هیرمند پیوندی معنادار وجود دارد. پیدایش هم‌زمان و غیرطبیعی آن دو در یک دورة به‌خصوص اساطیری و شهادت باورهای رایج در منطقة سیستان، حاکی از تأیید این پیوند راز‌آلود و قابل تفسیر است. با کنار هم چیدن آن اسناد و مدارک می‌توان ادعا کرد که رستم قهرمان خاص هیرمند و گاهی تجسّم انسانی این رودخانه است.

مصراع «شب تیره و گُرزهای گران» در شاهنامه دو بار از زبان رستم تکرار شده است. بخش دومِ این مصراع در نسخه‌های شاهنامه «کرزهای کران» نوشته شده است و تقریباً همۀ چاپ‌کنندگان و مصحّحانِ این متن آن را «گُرزهای گران» خوانده‌اند که ترکیبی آشنا و پر‌کاربرد در سخن فردوسی است. یکی از مصحّحانِ شاهنامه در چاپ خویش این ترکیب را به «کُرزه‌های گران» تصحیحِ قیاسی کرده و «کُرزه» را در معنای «کشت‌زار» ناظر بر خوید و سبزه‌زا...

نقش­ برجسته یکی از مصادیق جاودانه نمودن صحنه تاج­گذاری در دوره ساسانی بود که، باعث ایجاد چندین نقش از این دست شده است. پادشاهان ساسانی، صحنه­های نقش­برجسته زیادی ایجاد کردند. این نقوش، بازگو کننده اعتقادات مذهبی و اندیشه­های سیاسی پادشاهان ساسانی در مدت بالغ بر چهار قرن بود. الهه آناهیتا، جزوی از این باور اعتقادی به شمار می­رفت که از زمان نرسی، تصویرسازی آن بر نقوش­برجسته آغاز گردید. هدف پژوهش ...

شهاب الدین سهروردی ملقب به شیخ اشراق، حکیم و عارف بزرگ قرن ششم و شهید راه حقیقت ومعرفت را که بنیان گذار حکمت اشراقی در جهان اسلام است، م یتوان احیاگر حکمت خسروانی یاحکمت فهلویون ایران باستان دانست. وی با دسترسی به منابع زرتشتی و تدبّر در حکمت ایرانی ویونانی، آموزه های بنیادین این دو شاخۀ شرقی و غربی حکمت را در حکمت و عرفان اسلامی بهظهور رسانده است. شیخ اشراق علاوه بر ای نکه در آثار مهم عربی خویش...

بیان‌مسئله: مضمون خرد از بن‌مایه‌های اصلی اندیشۀ فردوسی در شاهنامه است. او در اندیشۀ خردستای خود علاوه بر گرایش‌های فردی و اجتماعی به آموزه‌های مزدایی و فرهنگ اسلامی نیز توجه داشته و خرد را در ابعاد مختلف آن، چه در معنی خرد عمومی و ناب بشری، در دو نوع فطری و اکتسابی، و چه در معنای خرد حکمی، ستوده است. داستان‌های شاهنامه از سویی، همچون بستری منا...

شاهنامه ی فردوسی اثری گران مایه است که فردوسی بسیار هنرمندانه با استفاده از اسطوره، توانسته خردورزی و نقش اراده ی انسانی را به نظم بیان کند. پیوند خرد و اسطوره در تمام داستان ها و شخصیت های شاهنامه آشکارا و صریح و نیز در ژرفای اثر مشاهده می شود. قصه ها در شاهنامه؛ علاوه بر پیگیری هدف های عام داستان نویسی، اهداف متعالی دیگری را نیز دنبال می کنند. داستان نگاره ی«رستم خفته و نبرد رخش و شیر» که در ...

آنچه در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است، حماسه‌های رستم و خاندان اوست. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که داستان‌ رستم، اصلی سکایی دارد و این فرض با نبود نام رستم و زال در اوستا و طرح بسیار کمرنگ حضور این پهلوانان در ادبیات پهلوی، هر چه بیشتر تقویت می‌شود. این قوم با رسیدن به شرق ایران و تغییر نام «زرنگ» به «سیستان»، با خود، آمیخته‌ای از فرهنگ «دولت‌شهرهای» آسیای مرکزی را به ارمغان آورده‌اند، ...