مقاله ی حاضر به بررسی وزن بایاتیهای ترکی آذربایجان ایران اختصاص دارد. بایاتیها دوبیتی های بومی ادبیات شفاهی آذربایجان و یکی از رایج ترین انواع منظوم ادبیات عامیانهی آذربایجان هستند. در مقاله ی حاضر، با بررسی و تحلیل تعداد 100 بایاتی از منابع شفاهی و کتبی متفاوت، دو فرضیه کلی را در مورد ساخت وزنی این اشعار بررسی کردیم. اول این که هجاهای تکیه بر پایان پایه سنگین هستند و دیگر اینکه هجاهای تکیه بر ...

یکی از سؤالاتی که همواره در بین شاعران و محققان مطرح  می شود، چگونگی وزن شعر کودک است. گروهی وزن شعر کودک را عروضی می دانند و گروهی دیگر غیرعروضی. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر مطالعات و تحقیقات ادیبان و شاعران و نیز تحقیقاتی که دربارۀ وزن شعر در زبان ها و زمان های مختلف صورت گرفته است، برای این پرسش، پاسخی درخور یافته شود. درنهایت به این نتیجه رسیده ایم که برخی از اشعار کودک عروضی، و بعض...

بیش از یک سده است که دانشمندان خاورشناس و ادبا در تلاشند تا ریخت و قالب شعر و سرودهای پیش از اسلام ایران را یافته و تعریف و سرچشمة و سرآغاز شعر فارسی، به ویژه چکامه را تعین کنند. در این زمینه عقیده های گوناگونی ابراز شده است. گروهی ریشه های چکامه های فارسی را در دوره های پیش از اسلام جستجو کرده اند و بر این باورند که چکامه در ایران از دیرباز رواج داشته است. گروه دیگری برخلاف این، بر این باورند ...

در این مقاله، به مقایسۀ کشش واکه ها در دو خوانش متفاوت از شعر عروضی می پردازیم. دو خوانش مورد نظر ما عبارتند از خوانش عروضی که مبتنی بر رعایت قواعد وزن شعر است و خوانش جدید که بدون اطلاع از این قوانین است. تحلیل به صورت آکوستیکی و با استفاده از نرم افزار پرت انجام می شود. در این تحقیق دیرش واکه ها در بافت­ های آوایی مختلف اندازه گیری شده است. نتایج نشان می دهد که در خوانش عروضی الگوی تمایز کشش ...

سروده های حماسی در قرون متمادی افزون بر کارکردهای ادبی و زبانی خود تکیه گاه هویت ملل بوده است. در ادبیات جهان امروز و از جمله در شعر معاصر فارسی نیز جنبه های حماسی وجود دارد که زمینه ساز تحولات مهمی در حوزه ی ادبیات و اجتماع شده است. پایان نامه ی حاضر به پژوهش در مورد دیدگاه های مهم ترین شاعران چهار شاخه ی شعرنو ایران در برخورد با این موضوع می پردازد. از این رو از میان چهره های شعرنو فارسی شش ش...

شعر جاهلی عرب که برخاسته از محیط زندگی شاعران و زندگی بدویشان بود، و از مهمترین صفات آن دور بودنش از هر گونه تکلّف و تصنّع است، مورد توجه شاعران ایرانی قرار گرفت، مخصوصاً شاعران بارز قرن پنجم و ششم که به صورتهای مختلفی از شعر جاهلی تقلید کردند.آنها صفات و ویژگیهایی را به تقلید از شاعران جاهلی، در شعر خود به کار بردهاند که زاییدهی طبیعت و ویژگیهای بادیه است، مانند اطلال و دمن یا به کار بردن اسمهای ...

حبسیه به قصیده ای اطلاق می گردد که شاعر آن را در وصف وضعیت زندان و زندانی سروده باشد و از خلال این سروده، به وصف ظاهری (برونی) زندان و آن چه که در آن وجود دارد (در و دیوار، غل و زنجیر، زندانیان، زندانبان و...) بپردازد.افزون بر این اوصاف ظاهری، شاعر از حالات درونی خود نیز در حبسیه ابیاتی را می آورد و در آن، از بی گناهی خود، جدایی از خویشان و نزدیکان، شب زندان، توسل جستن به دیگران برای رهایی و .....

شعر غنایی شعری است که با احساسات و عواطف شخصیِ شاعر در ارتباط است و ممکن است دربرگیرندۀ معانی و اندیشه های متفاوتی باشد. پیشینیان غزل را، که ازجمله مصادیق شعر غنایی است، شعری دانسته اند که مضمون عاشقانه دارد. با مطالعۀ سیر غزل درمی یابیم به مرور زمان، مضامینی غیر از مضمون عاشقانه در غزل وارد شده و با توجه به نوع مضمون، صورت های متفاوت غزل، ازجمله غزل مدحی، غزل انتقادی، و غزل تعلیمی شکل گرفته است...

شعر حافظ به مناسبت نحوه به کارگیری زبان، جولانگاه رستاخیز کلمات است. کلماتی که در غزل‌های همسان (به لحاظ ساختار وزن و قافیه و ردیف) شاعران هم عصر او، فاقد آن جذبه‌ها و کشش‌ها و بارهای معنایی است که در غزل‌های حافظانه، پیدا و پنهان است. در دستگاه نشانه‌ای که حافظ بر محور همنشینی واژگان خویش برمی‌گزیند، معماری ویژه‌ای شکل می‌گیرد که در آن کلمات جان می‌گیرند و در ایهامی لطیف، بنای با شکوهی ...

یکی از شیوه‌های مهم آشنایی زدایی زبان از نظر فرمالیست­ها، نظم و همنشینی واژگان در شعر است که بنیان آن آهنگ و موسیقی واج‌هاست و این عوامل به هر واژه تشخّص می‌بخشد. آثار ادبی در استفاده از عناصر موسیقی از معیارهای خاصی بهره می‌برند و کاربرد این عناصر در آثار منظوم و منثور؛ از ویژگی‌های خاصی برخوردار است. آثار فارسی احمد غزالی نمونه‌ای از شعر منثور است که عنصر موسیقی در آن، در القاء مؤثّر پیام کمک م...