کلام اشعری که در انطباق با بنیادهای شهودی تصوف، مذهب کلامی مسلط بر این نظام معرفتی است به سبب داشتن برخی از مؤلفّه ها، بستر مناسبی برای شکل گیری تساهل و تسامح فراهم آورده است. تساهل و تسامحی که آفریننده زیباترین جلوه های نوع دوستی و فراتر از آن هستی دوستیِ صوفیانه گشته و عالم را به سبب آن که همه از جانب اوست در جایگاه معشوقی نشانده است. رابطه تساهل و کلام اشعری در نظام تصوف گاه مستقیماً و بر اساس ...

پیامدهای کلامی و اخلاقی تحوّلات ساختار ژنتیک به بررسی نسبت میان ژنتیک و الهیات و آموزه های دینی پرداخته که خود از مصادیق مهم علم و دین محسوب می شود. پیامدهای کلامی ناشی از اصلاحات ژنتیک به نسبت میان دستاوردهای فنّاوری ژنتیک انسانی با خالقیّت، جبر، شکل گیری خیر و شر و هدایت انسانی می پردازد. از بررسی نسبت ژنتیک و خالقیت روشن می گردد که انسان به عنوان مظهر خلّاقیت الهی می تواند به اذن خداوند در مقام ...

وطن دوستی از جمله عواطفی است که در نهاد آدمی وجود دارد. رویدادهای بزرگ و مهم سیاسی - اجتماعی عامل برانگیخته شدن آن هستند. هنرمندان در این موقعیّتها برای انگیزش حسّ وطن دوستی و هم چنین تقویت آن، رسالت خود را بر عهده دارند. در دوره دفاع مقدّس، یکی از بزرگترین رویدادهای وطنمان، شاعران متعّهد فراوانی به مسأله جنگ، دفاع و پایداری پرداختند که در آن میان به مسأله وطن نظر داشتند، حمید سبزواری، محمّدعلی مرد...

میراث مکتوب زردشتیان به فارسی نوگنجینه ای از آثار دینی ادبیات فارسی است که کم تر بدان توجه شده است. این متون به تدریج از سده های چهارم از بازتولید متون اوستایی و پهلوی پدید آمدند. امروزه، صدها رساله در حوزه های فقه، آیین، تفسیر، اسطوره، تاریخ، کلام، ادبیات، روایت، زبان شناسی، نجوم، و ... از دستوران کیش زردشتی برجای مانده است. کلام و مباحث کلامی، به ضرورت روابط زردشتیان و جامعة اسلامی، از دیرینه...

موسیقی و شعر از ابعاد مختلف با هم گره خورده است. ر خلاف نظر گروهی که موسیقی شعر را فقط در گرو وزن عروضی آن می­دانند، هر شعری را می­توان از چهار بعد موسیقیایی مورد بررسی قرار داد. موسیقی بیرونی که عبارت است از اوزان عروضی و نیمایی، موسیقی کناری که همان طنین ردیف و قافیه است، موسیقی درونی که مهم‌ترین موسیقی شعر است و در حقیقت عبارت است از مجموعه هماهنگی­هایی که از رهگذر تشابه و تفاوت صامت­ها و مص...

چکیده بی‌تردید دو عامل مهم تخیّل و زبان در خلق شعر مؤثر هستند. شاعر با کمک تخیّل از تمام امکانات و شگردهای زبانی چون بیان، بدیع، معانی بهره گرفته و دست به آفرینش ادبی می-زند. در این میان بدیع به عنوان یکی از علوم مهم بلاغی و شگردهای زیبایی شناختی در تناسب و توازن درونی کلام نقش مؤثری دارد. این تناسب و توازن که در نقد ادبی نو و به ویژه فرمالیست‌های روسی به آن توجه ویژه‌ای می‌شود حاصل هماهنگی عوامل...

پژوهش حاضر، با تکیه بر خُطَب 84 تا 90 نهج البلاغه، به بررسی اعرابی و بلاغیِ عبارات آن پرداخته است تا میزان تأثیر این دو مقوله را در فهم معانی و مقاصد والای کلام امام علی 7، روشن سازد. در بخش اعراب خُطَب، نقش نحوی واژگان و جملات، مورد بررسی قرار گرفته و تا حدّ توان، با توجه به نظرات برخی از شارحان، به وجوه مختلف اعرابی آن ها نیز اشاره شده است؛ سپس در حوز? بلاغت، ـ علی رغم اشارات اندکِ شروح نهج البلاغه...

فهم عبارت «ویل امّه کیلا بغیر ثمن» در نهج ‏البلاغه نیازمند نگاه یکپارچه اسلوبی است نه نگاه جزء نگر لفظی. شارحان و به تبع آن مترجمان در بیان آن و حتی اعراب آن به خطا رفته‏اند، و ویل را در ذمّ و دعا علیه تکذیب کنندگان حضرت دانسته‏اند، و لذا ضمیر در أمّه را به ما قبل برگردانده‏اند، و نصب «کیلا» را از باب مفعول مطلق برای فعل محذوف گفته‏اند؛ اما با توجه به استعمال این اسلوب در زبان عربی و به ویژه اشعار...

ملا رجبعلی تبریزی فیلسوف عصر صفوی اصفهان از جمله فیلسوفانی است که در بسیاری از اصول و مبانی حکمت متعالیه با صدرا مخالفت نموده. یکی از این اصول مسئله اشتراک لفظی یا معنوی وجوداست. تبریزی به شدت با اشتراک معنوی وجود مخالفت کرده و به اشتراک لفظی آن، میان واجب و ممکن قائل است.تبریزی سه گونه دلیل بر مدعای خود می آورد؛َ"عقلی"،"استناد به کلام حکماوعرفا"و"دلیل روایی". نوشتار حاضر ضمن ارائه دیدگاه وی در ...