زیارت دیدار خودخواسته اماکن مقدس است که ابعاد عینی و ذهنی دارد؛ بعد عینی زیارت متضمن نهادمندی و توجیه مندی است. در حالی که نهادمندی زیارت حاصل انجام مکرر عمل زیارت در چارچوب آداب و احکام معین مذهبی است، توجیه مندی زیارت عمدتاً شامل مجموعۀ احادیث و روایاتی است که در فضیلت و ثواب زیارت نقل شده و از طریق فرآیندهای پرورش و یادگیری اجتماعی زیارت را توجیه پذیر می کند. بعد ذهنی زیارت متضمن درونی سازی م...

روایت‌های فراوانی از اهل بیت(ع) ازجمله امام رضا(ع) دربارۀ ثواب گریه بر مصائب امام حسین(ع) وارد شده، در این احادیث، پاداش‌ فراوانی ازجمله ورود به بهشت در برابر گریستن، گریاندن و حتی تباکی بر امام حسین(ع) ذکر شده است. این احادیث از نظر اینکه چگونه صرف گریه کردن بر امام حسین(ع) موجب ورود به بهشت می‌شود و این مسئله چگونه با حکمت خداوند سازگار ا...

از جمله مباحث چالش برانگیز در حوزه خداشناسی مسئله رؤیت الهی است. از یک سو عادت و انس انسان به باور به وجود هر چیز در پی رؤیت آن، درخواست پیوسته رؤیت الهی را سبب شده است و از سوی دیگر، متون دینی بر استحاله این امر تاکید می‌کنند. شیوع روایات ناسره مبنی بر رؤیت خداوند توسط پیامبر(ص) در شب معراج یا رؤیت الهی توسط مؤمنان در روز قیامت، میان منابع روایی اهل سنت، زمینه باور به رؤیت را در میا...

سبک زندگی، شامل مجموعه‌ای از رفتارها و الگوهای کنش­ افراد بوده که معطوف به ابعاد هنجاری و معنایی زندگی اجتماعی است و از آنجا که آموزه‌های دینی بر شکل‌گیری و تثبیت باورها، ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی اثرگذارند، می‌توان گفت الگوهای رفتاری پذیرفته‌شده در یک گروه اجتماعی، به میزان زیادی متأثّر از آموزه‌های دینی و گروه‌های مرجع معرفی‌شده از سوی دین است. نمود آشکار سبک زندگی را می‌توان در حوزة رواب...

چکیده: امام رضا(ع) برای تبیین رابطۀ خالق و مخلوق از تمثیل آیینه بهره می‌جویند، این تمثیل به‌خاطر ژرفای آن مورد توجه یکی از عرفای شیعه واقع شده است. سید قطب‌الدین نیریزی از این تمثیل مباحث مهمی را در حکمت الهی و جهان‌شناسی عرفانی مثل ربط حادث به قدیم، وجود اضافی ماسوی‌الله و نحوۀ قیومیت خداوند استنباط می‌کند. این نوشتار، ابتدا به بررسی بستر این رویکرد که جواز تمثیل از ناحیۀ اولیای الهی است، می‌پ...

هدف: هدف پژوهش حاضر تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های اعتقادی سبک زندگی اسلامی در آموزه‌های رضوی بوده است. روش: روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و جامعۀ تحقیق، متنی و شامل روایات امام رضا(ع) است. یافته‌ها: بُعد اعتقادی سبک زندگی در روایات امام رضا(ع) با مجموع 2290 مضمون‌روایت، دارای مؤلفه‌های خداباوری، راهنماشناسی و آخرت‌باوری است. در میان مؤلفه‌های بُعد اعتقادی، شناخت ائمه(ع) و آشنایی با زندگی آنان با 1459 مضمون...

یکی از نکات بسیار مهم و اساسی که هویّت فرهنگی و اصالت شیعه را تشکیل می¬دهد، داشتن رهبرانی والا مقام و بزرگوار چون چهارده معصوم(ع) است. بحث و گفتگو درباره ی شخصیّت الهی و زندگی آن¬ها شیرین¬ترین بحث¬ها و آموزنده-ترین گفتگوها است. اعتقاد ما بر این است که سیره ی عملی رسول¬الله و اهل بیت(ع) در تمام زمینه¬ها بهترین تابلو و الگو برای ساختن مدینه ی فاضله و جامعه ی پاکیزه است. یکی از اندیشههای اساسی و مح...

خراسان در سه قرن اول هجری با تحوّلات سیاسی، اجتماعی و مذهبی همراه بود. در میان تحوّلات مذهبی این سرزمین، گرایش مردم به اندیشه‌های علوی بیشتر نمود پیدا کرد. دل‌بستگی و علاقه مردم خراسان به اهل بیت پیامبر(ص) با ضرورت‌های سیاسی حضور امام رضا(ع) در مرو بیشتر شد. ولایت‌عهدی امام فرصت مغتنمی برای رواج اندیشه‌های شیعی بود و تریبون خلافت امکان آشنایی گسترده مردم با معارف شیعه را فراهم کرد. به‌واقع اهمیت ...

در روایتی از امام رضا(ع) به شرح و تبیین بخشی از آیه 12 سورة طلاق: «...ومن الارض مثلهن...» با تعبیر آسمان‌ها و زمین‌های گنبدی شکل و تو در تو پرداخته شده است. با عنایت به این که دربارة این آیه، تاکنون تفاسیر گوناگونی از جمله همانندی عددی، همانندی در کیفیت و آفرینش و ... ارائه شده، واکاوی روایات تفسیری ذیل آیه مورد بحث، نقش محوری روایت امام رضا(ع) در تبیین خلقت آسمان‌ها و زمین و همانندی زمین به آس...

قرآن کریم به تبیین روش های گفتمان پرداخته و سه روش برهان حِکمی، موعظه حسنه و جدل احسن را به عنوان شیوه های دعوت رسول خدا(ص) معرفی کرده است. از سویی در علم منطق، پنج فن استدلال یا گفتمان متناسب با اهداف گفت وگو مطرح است که عبارت اند از: برهان، جدل، خطابه، شعر و مغالطه. روش های گفتمان قرآنی در اصول و غایت، تفاوت های بنیادین با روش های گفتمان منطقی و صناعات خمس دارد که در این مقاله کوشش شده است تا ...