نیما یوشیج در انواع مختلف ادبی طبع آزمایی کرده اما آنچه وی به آن نام بردار شده است شعرهای نو اوست که باعث شده او را به عنوان «پدر شعر نو فارسی» بشناسند. از همان زمان نیما، کتاب­ها و مقاله­هایی بسیار دربارة شعر او نوشته شد و پس از او نیز این روند با سرعت بیش­تری ادامه یافت. این آثار شامل مقاله­هایی دربارة شعر نیما و ویژگی­های آن، کتاب­هایی که اختصاصاً دربارة شعر او نوشته شده، کتاب­هایی که درباره ...

نقد ادبی، مطالعه هوشمندانه اثر ادبی و توصیف و تحلیل آن است. کسی که بنا بر این فرایند و درباره اثری داوری می کند، او را منتقد یا ناقد ادبی می نامند. منتقد ادبی بنا بر شیوه ایی شناخته شده، به نقد اثر می پردازد و گاهی نیز بنا بر طبقه بندی تازه ای که خود ارائه می دهد، به گونه ای اثر را در منظر سنجش قرار می دهد که حکمش مقبول مخاطب عام و بیشتر منتقدان دیگر قرار گیرد. یکی از مسیرهایی که در میان انواع ...

آگاهی از روش‌شناسی تحقیق موجب افزایش اثربخشی و کارایی پژوهش می‌شود. یکی از مباحث با ارزش و راهگشای روش تحقیق، بحث از اصول و مهارتهای پژوهش‌های «مسأله‌محور» است که در مطالعات ادبی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. رواج و گسترش تحقیقات مسأله‌ محور در عرصه زبان و ادبیات فارسی، نیازمند توجّه جدّی به اصول و ضوابط آن، تغییر نگرش در پژوهشگران ادبی، تجدید نظر در برنامه‌های درسی مراکز آموزش عالی و بازنگری در...

آشنایی مشرق­زمینیان، ازجمله مصریان و ایرانیان، در دو قرن اخیر با مظاهر تمدّن و فرهنگ غرب، از موارد بسیار مؤثّر و قابل توجّه در ادبیّات این دو کشور به‌حساب می‌آید. این موضوع به‌ویژه در توجّه به انواع ادبی برجستگی بیشتری دارد. یکی از این انواع ادبی که حاصل آشنایی نویسندگان شرقی با ادبیّات اروپایی است، نمایش­نامه‌نویسی و ازجمله نمایش­نامه‌های تاریخی است. نوع بیان حوادث تاریخی در این نوع از نمایش­نامه‌ها...

یکی از اشکالات عمده در حوزه مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم، ابهام اصطلاحات و نبود اتفاق آراء بر سر استفاده از آن هاست. در‌ این میان، «بیان اساطیری» که یکی از شاخه‌های نقد ادبی محسوب می‌شود، به دلیل ارتباط آن از یک سو با متن مقدس و از دیگر سو با مباحث اسطوره، از چالش بیشتری نیز برخوردار است؛ در حالی­که ‌این گونه  ادبی، تنها یک رویکرد خلاق و هنری است و با اسطوره‌گویی متن، تفاوت اساسی دارد. ...

یکی از شیوه های بررسی و ارزیابی آثار ادبی، نقد و تحلیل آن بر اساس دستاوردهای روان شناسی است . از آنجا که موضوع این دانش، شناخت ذهن و رفتار انسانی است و از سویی آثار ادبی جلوه ای از اندیشه و شخصیت پدیدآورنده خود را به نمایش می گذارد و فرآیند آفرینش ادبی امری کاملاً روانی است لذا برای شناخت انگیزه ها و ویژگی های شخصیتی هنرمندان، می توان از آثار آنان به عنوان یک منبع تحقیق بهره برداری نمود. در این ...

روایت اصطلاحی فراگیر برای ارجاع به انواع گسترده ای از نوشته ها و گفته هاست اما در تحقیق حاضر روایت در معنای ادبی آن مورد بررسی قرار می گیردکه شامل انواع ادبی چون رمان، رمان کوتاه و داستان کوتاه است. روایت در معنای ادبی آن از دیرباز حوزة تحقیق و پژوهش مکاتب ادبی مختلف به خصوص ساختگر ایی روسی بوده است، اما فرضیه پردازان و منتقدان معاصر نیز روشهای آن را در گرایش های مختلف و گاهأ متضاد خود به کارگ...

بر اساس نظریه ی بینامتنیت هر متن ادبی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و باز خوانشی از آثار ادبی پیش از خود یا معاصر با خود است. نهج البلاغه از هنگام ظهور تاکنون [بعد از قرآن کریم] همواره به عنوان یکی از منابع مهم و کلیدی ادبای عرب و ایران به شمار می­رود. در این میان الگوپذیری شاعران کلاسیک سرای ایرانی از سخنان و مفاهیم ارزشمند امیر مؤمنان (ع)، برجسته­تر است، به گونه ای که انواع بینامتنیت نهج البلاغه د...

در این مقاله به بررسی جایگاه نقیضه درگستره نظریه های ادبی معاصر پرداخته می شود. برخی از نظریه های ادبیِ معاصر از نقیضه به عنوان گونه¬ای ادبی برای تشریح روندها و سازوکارهای حاکم بر سخن ادبی استفاده می کنند و برخی از آن¬ها نیز همچون نظریه ساخت شکنی، خود به مانند نقیضه عمل می کنند. از نظر فرمالیست¬های روسی، نقیضه در حکم گونه ای ادبی است که دگرگونی و تطوّر انواع ادبی و آشنایی زداییِ متون ادبی را به به...