معمولاً حدیقةالحقیقه را به دلیل در بر داشتن اصطلاحات، حکایات و مضامین عرفانی، نخستین منظومة عرفانی می‌خوانند. با وجود این به نظر می‌رسد عرفان نقشی مرکزی در این منظومه ندارد. مقالة حاضر بر آن است تا ضمن شناسایی مضمون و اندیشة اصلی و غالب در حدیقةالحقیقه، تأثیر آن را بر تلقی سنایی از اصطلاحات و مفاهیم عرفانی نشان دهد. برای دست‌یابی به این اهداف، با استفاده از روشی ساختاری، به تحلیل روابط معنایی وا...

مقاله حاضر به بررسی تلقی گادامر از سنت و نسبت میان عقل و سنت می پردازد. ابتدا ضمن اشاره به معنای لغوی واژه سنت، سه تعریف انسان شناسانه، کلامی و سنت گرایانه از سنت ارائه و با یکدیگر مقایسه و در نهایت معنای اصطلاحی مورد نظر گادامر بیان می شود. گادامر که یک فیلسوف احیاگر سنت است دیدگاه خود در خصوص رابطه عقل و سنت را با تحلیل چگونگی نگاه روشنگری و رومانتیسم به عقل و سنت آغاز می کند. درحالی که فیلسو...

نوشتار پیش رو تلاشی است در تفسیر و بازخوانی برخی از آثار میرزا آقاخان کرمانی به‌مثابۀ یکی از چهره‌های برجستۀ نسل نخست روشنفکری ایران. پرسش آن است که ...

نوگرایی به معنی طراحی آن چیزی است که سابقاً وجود نداشته است، و دارای ویژگی نو بودن و تازگی است، و از مهم ترین ویژگی های آن بیان مفهوم اجتماعی و فرهنگی زمانی است که در آن قرار دارد، که سبب شده برخی موافق و برخی نیز راه مخالفت با آن را در پیش گیرند، اولین ریشه های نوگرایی در ادبیات عرب را باید در ارتباط میان آن و ادبیات های دیگر با یکدیگر جستجو کرد؛ هرچند نوگرایی، به نوعی کنار گذاشتن سنت ها است، و...

منوچهری دامغانی ( 432- ؟ هـ . ق.) بنابر شیوه ادبیان هم روزگار خود به شاعران عرب و شعر آنان توجه خاصی نشان داده است ولی تأثیر شعر عرب در کلام وی آنقدر برجسته است که او را از دیگر شاعران سبک خراسانی متمایز می کند. تأثیرپذیری منوچهری از شعر عرب به چند شکل بروز و ظهور پیدا کرده است. ساخت چندین قصیده براساس الگوی قصاید جاهلی: تقلید از شاعران خمریه سرا،  مانند امرؤالقیس و ابونواس. اقتباس یا ترجمة بعض...

تحولات گستردۀ علمی، سیاسی و اجتماعی که از چند سدۀ گذشته در جوامع مختلف و خصوصاً کشورهای غربی آغاز شده است و تاکنون ادامه دارد، پرسش­های گوناگونی را در عرصه­های مختلف، پیش­روی متفکران قرار داده است. در این میان، فضل الرحمان یکی از متفکران مسلمان به دنبال یافتن پاسخ برای این سؤالات، بر اساس کتاب و سنت برآمد که شاید مهمترین آن چگونگی تلائم عقاید، ارزش­ها و احکام دینی با تحولات مورد اشاره باشد. بناب...

این رساله بازخوانی بخشی از نقاشی نوگرای ایران می باشد که مروری دارد بر پیشینه نقاشی نو در ایران از آغازین حرکت هایی که مسیر نقاشی ایران را از سنت های تصویری گذشته به مرور رها کرد تا وارد مرحله نوگرایی آن شود و به شکلی تازه به پویندگی خود ادامه دهد. پدیده نوگرایی در نقاشی معاصر ایران تحت تاثیر گرایش های مدرنیستی غرب از جمله نهضت سورئالیسیم اروپا می باشد. از این رو در این رساله خوانشی تاریخی بر ا...

چکیده با شروع رنسانس و شکل گیری تدریجی تحولات علمی، سیاسی، اقتصادی، فکری و صنعتی در غرب و به تبع آن شکل گیری تفکر مدرن غربی، روشنفکران ایرانی نیز، همچون جوامع دیگر به جهت گسترش روابط میان کشورها و فراگیر شدن مدرنیته، ناگزیر از برخورد با آن در تقابل با سنت های ملی و مذهبی خویش بودند؛ هرچند بحث تقابل سنت و مدرنیته در جوامع غربی، تاحدی رو به افول رفته و جای خود را به بحث تقابل مدرنیته و پست مدرنی...

سال های سلطنت ناصرالدین شاه را می توان نقطه عطفی برای آشنایی انسان ایرانی با پدیده های اروپایی به ویژه در عرصه ی هنرها دانست. این رو در رویی از علاقه ی شخصی شاه قاجار به پدیده های جدید و سفرهای دوجانبه ی ایرانیان و اروپاییان نشأت می گیرد. گرچه می بایست تا زمان مشروطیت صبر کرد تا این تجددگرایی در جامعه ی ایرانی و روشنفکرانش به ثمره و انجامی از تحول اجتماعی و سیاسی بدل شود. به همین سبب می توان سا...