جریان عرفان، جنبة شاخصی از معنویت اسلام است که در عرصه های گوناگون فرهنگی، هنری، ادبی و... فرصت رشد و نمو یافته است. یکی از بارزترین عرصه های رشد این جریان مربوط به بناهای مذهبی به ویژه مقابر است که پس از مساجد بیشترین و مهم ترین حجم بناهای بازمانده از معماری ایران دوران اسلامی را به خود اختصاص داده است. مقابر شیوخ و بزرگان متصوفه گونه ای از مقابر دوران اسلامی است که معمولاً به وسیله مریدان در د...

به منظور ارزیابی تاثیر گونه جاشیر (prangos uloptera) و گونه­های همراه بر اجزاء ماده آلی خاک و توزیع خاکدانه­ها، مراتع کوهستانی خانقاه سرخ ارومیه انتخاب گردید. نمونه­گیری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. ابتدا دو منطقه مرتعی در کنار هم، با گونه غالب جاشیر انتخاب و سپس چهار عرصه معرف در سطح هر یک از مناطق، جهت نمونه­برداری انتخاب شد. نمونه­های خاک از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری و در مجموع 32 ...

فرقه های تصوف در افغانستان کمتر از منظر جایگاه سیاسی آن مورد توجه قرار گرفته اند. این نوشتار به دنبال تبیین و تحلیل سلسله هایی از تصوف در افغانستان است که از عمارت خانقاه بیرون آمده­اند، وارد عرصه سیاست و قدرت شده­اند و جریان­های فکری-سیاسی خاصی را پدید آورده اند. با توجه به حضور سه فرقه نقشبندیه، قادریه و اسماعیلیه در فضای صوفیگری و باطنی گری افغانستان، بحث جریان شناسی فکری- سیاسی تصوف در سلسل...

ایلات و عشایر آذربایجان و اران و آسیای صغیر که اندک اندک به تشیّع رو آورده و در خانقاه صوفیان اردبیل از شیخ صفی الدین اردبیلی به این سو پرورش یافته بودند به دفاع از این سلسله صوفیه (صفویه) برخاستند. آنان به تدریج از جنبه‏ی معنوی به سیاست و حکومت‏گری کشیده شده و با تشکیل اتحادیه‏ی قزلباش پایگاه عقیدتی و نظامی خود را پدید آورده و به مرور با تقویت آن توانستند شاه اسماعیل صفوی را به پادشاهی برسانند....

قرن هشتم هجری قمری، سرآغازی بر آشتی تصوف با تشیّع امامیه به شمار می رفت. اما این روابط در آستانۀ تأسیس سلسله صفوی، به حدی گسترش یافت که مفاهیمی چون ولایت، در آمیزه ای از مضامین شیعی صوفی، زمینه را برای کارکرد سیاسی آن مستعد ساخت. خانقاه نشینان صفوی برای نخستین بار، تشیّع امامیه را در ایران رسمیّت دادند؛ امّا اتکا به حمایت ترکمانان در کسب قدرت، گزیری جز برتری وجه صوفیانه غالی بر تشیع اعتدالی نمی نها...

ایلات و عشایر آذربایجان و اران و آسیای صغیر که اندک اندک به تشیّع رو آورده و در خانقاه صوفیان اردبیل از شیخ صفی الدین اردبیلی به این سو پرورش یافته بودند به دفاع از این سلسله صوفیه (صفویه) برخاستند. آنان به تدریج از جنبه‏ی معنوی به سیاست و حکومت‏گری کشیده شده و با تشکیل اتحادیه‏ی قزلباش پایگاه عقیدتی و نظامی خود را پدید آورده و به مرور با تقویت آن توانستند شاه اسماعیل صفوی را به پادشاهی برسانند....

‏خواجه عماد فقیه کرمانی _عارف و شاعر ایرانی ، از معاصران و ستایشگران آل مظفر بود. او در پی مرگ پدر و عمّ بود. اداره خانقاهی راکه آن دو عارف بزرگ در کرمان برپاکرده بودند. برعهده گرفت. سپس از جانشین شیخ زین الدین کامویی _مرید شیخ شهاب الدین سهروردی - به در یافت خرقه نایل آمد. از آن پس،کردار وگفتار عماد بر محور خانقاه و خانقاهیان قرارگرفت. البته مواردی از گرایش های ملامتی در دیوانش دیده می شرود. عم...

مسائل سیاسی، اجتماعی و امور مربوط به مردم و جامعه، یکی از تأمّلات شاعران و نویسندگان در هر عصر و دوره­ای است و این موضوع سبب گردیده تا شاعران و نویسندگان در اشعار و نوشته های خویش گوشه هایی از اوضاع اجتماعی و سیاست حاکمان زمان خود را بیان نمایند. نگارندگان در این مقاله اندیشه ها و انتقادات اجتماعی مولانا سیف الدین محمد فرغانی عارف قرن هفتم و هشتم هجری را در یکی از سیاه ترین دوره های تاریخ ایران ...

عدم گرایش و پای بندی مغولان به دین و مذهبی خاص موجب رشد و باروری همه گروه های اعتقادی و فکری و فرهنگی در ایران شد و به نوعی مساوات و آزادی نسبی در تحصیل علوم برای همه پیروان ادیان و فرق مذهبی برقرار گردید و دانشمندان بسیاری در مراکز علمی و مدارس شهرهای بزرگ این دوره گرد هم آمدند. از جمله مدارس و مراکز علمی مهم این دوره عبارتند از: رصد خانه مراغه، مرکز آموزش و تحقیق ریاضیات و نجوم؛ مجتمع شنب غاز...

زیباترین نمود بندگی در درگاه الهی، نماز است و مسجد جلوه گاه این رابطه عاشقانه و عارفانه است. مساجد، برخلاف بعضی از پرستش گاه ها در ادیان مختلف، نه تنها دور از دسترس نیستند که عموماً در دل بازارها و مجموعه های پر رفت و آمد بنا می شوند و با درهای باز و گشاده و بهره مندی از زیباترین نمودهای معماری و هنری هر دوره، پذیرای نمازگزاران هستند. مولانا اگرچه به مجموعه عرفان وابسته است و به نظر می رسد باید ...