در این مقاله، سوره یوسف با دقت تمام مورد بحث و تحقیق قرار گرفته و بیشتر براساس تئوری هفت مرحله ای عطار نیشابوری درخصوص سیر و سلوک عرفانی و رسیدن به قرب پروردگار و اتصال با معشوق حقیقی تطبیق داده شده است. مراحل و منازل هفتگانه ترتیب عبارت اند از: طلب، عشق، معرفت، استغنی، توحید، حیرت، فقر و فنا. اما در اثنای کار، از رموز و اصطلاحات خاص عرفا که در این گونه مسائل کاربرد می یابند، استفاده شده است. س...

مسئله هبوط انسان از عالم علیا به عالم سفلی و آرزوی بشر برای بازگشت به عالمی که در عهد ازلی بدان تعلق داشته است، از اساسی‌ترین مباحث فلسفی ـ عرفانی در آثار بسیاری از فیلسوفان الهی است. با مطالعه آثار فلسفی ـ عرفانی ملاحظه می‌گردد که برداشت‌های گوناگونی در سیر مراحل نزول و سقوط، متناسب با اندیشه و نوع برداشت آنان مورد اشاره قرار گرفته است.جهت آشنائی با تمایز‌ها و تفاوت‌های این موضوع عرفانی در دو ...

بحث های عرفانی دارای دوبخش عمده عرفان نظری و عرفان عملی است؛ عرفان عملی روابط و وظایف انسان را نسبت به خود، جهان و خدا بیان می کند و عمده توجه آن، بر روابط انسان با خداست. آموختن علم عرفان عملی به سلوک نمی انجامد؛ بلکه انسان برای پیمودن راه سلوک، باید به آداب عرفان عملی مقید شود که در اصطلاح به آن، «سیروسلوک»، «طریقت» و «تجربه سالکانه» می گویند؛ درواقع در عرفان عملی یا سیروسلوک، سالک برای رسی...

تمثیل عرفانی چون حماسه ای است روحانی که از عشق ورزی به معشوق ازلی حکایت می کند و حکایات صوفیه در قالب حکایات و تمثیل ها، بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل می دهند. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته می شوند که عمده ترین آنها تعلیم و ترغیب صوفیه در سیر و سلوک است. مجموعه ای از این حکایات تمثیلی به ادبیات مانوی، به ویژه تمثیل های عرفانی این متون، بازمی گردد. با وجود اینکه هیچ...

یکی از عارفان گمنام قرن سوم و اوایل قرن چهارم هجری، ابوعلی رودباری است که با القابی همچون «حافظ حدیث، ادیب، فقیه، امام قوم، ائمّه و شاعر صوفیان»، در کتب تذکره و انساب از او یاد شده است و مشایخ و بزرگان بسیاری چون «ابوعلی کاتب، ابویعقوب نهرجوری و خواجه عبدالله انصاری»، از وی به نیکی یاد کرده، تقوا و اخلاق و دانش و هنر شاعری و حافظة شگرف او را در حفظ احادیث، ستوده‌اند. با وجود این، شخصیّت، اندیشه‌ه...

روزبهان بقلی در مشرب‌الارواح طرحی جامع در باب منازل سیر الی الله ارائه می‌دهد. هرچند که او در دیگر آثار خود به صورت پراکنده مطالبی را در باب مراحل سیر و سلوک عرفانی مطرح کرده است، اما در این کتاب به آراء پراکنده خود در این زمینه نظم و سامانی می‌بخشد. روزبهان بین بنده و حق هزار مقام در نظر می‌گیرد و به تشریح جزئیات آن می‌‌پردازد. تمامی مقام‌هایی که وی در مشرب‌الارواح از آن یاد می‌کند از یک نوع ن...

غایت عرفان، یکی شدن با هستی مطلق و درک حضور است؛ اهل تحقیق برای چشیدن طعم این حضور معنوی، ریاضت‌هایی برشمرده‌اند که «خاموشی» از جمله آن‌هاست و نه تنها  در مبادی سلوک، که بیش‌تر در آن جنبه تربیتی مراد است، که در وصال نیز سالک خود را ملزم به سکوتی می‌کند که حاصل اندیشه تیزنگر صوفیانه در تجربه‌های عرفانی است؛ این التزام گاهی در ارتباط با محبوب ازلی معنا می‌یابد، هم‌چون خموشی حاصل از حیرت در مقام م...

خاموشی زبان و ضمیر در سلوک عرفانی جایگاهی بنیادی دارد و سرّ تأکید فراوان عارفان بر لب فرو بستن و نفی خواطر، در تأثیر عمیق این دو در پیمودن موفقیت‌آمیز مسیر سلوک عرفانی نهفته است. در این نوشتار، کوشش ما معطوف به یافتن پاسخی برای این پرسش بنیادی است که «چرا عارفان به‌رغم تأکید بر ضرورت خاموشی، غالباً پرسخن بوده‌اند؟» البته ناگفته پیداست که همه عارفان مشمول چنین حکمی نیستند اما چهره‌های شاخص عرفان ...

یقظه که همان بیداری از خواب غفلت است، اولین منزل سیر و سلوک و اساس حرکت عرفانی است. از این رو با تأمل در آموزهای قرآن، روایات و اشعار مولانا و حافظ در می‌یابیم که یکی از اهداف شریعت و طریقت مبتنی بر شریعت، بیداری انسان و بیرون آوردن او از گرداب سستی و برافروختن چراغ هدایت در دل اوست.

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.