قیام عبدالله‌بن زبیر (61-172 ق) و مختار‌بن ابی‌عبید ثقفی (64-66 ق) از قیام‌های عصر اموی هستند که توفیقاتی نیز داشتند. در این میان ابراهیم‌بن مالک اشتر به دلیل آوازه، نسب و نفوذش مورد توجه دو گروه قرار گرفت. ابراهیم ابتدا با مختار برای خونخواهی شهدای دشت طف همراه شد، اما پس از نبرد «خازر» و تحقق نسبی این هدف و به دست آوردن امارت موصل از او جدا شد. او همچنان در موصل بود تا اینکه زبیریان بر مختا...

تاریخ­طبری از متقدم­ترین تواریخ عمومی است که به شیوه حدیثی- خبری تدوین شده­است. بدین معنی که نویسنده در نقلِ گزارشهای تاریخی، سلسله اسناد و راویان اخبار را ذکر کرده­است. عدم توجه طبری به روایات موثق و گزارش­های تاریخی معتبر و مستند، عاملی بوده که برخی از روایات این اثر از اعتبار یکسانی برخوردار نباشد؛ چنانکه گاهی روایات متضاد و متناقض در کنار هم نقل شده­است. پژوهش حاضر واکاوی تعیین وثاقت و عدم و...

چکیده تصحیح نسخه های خطی کهن زبان فارسی ایران زمین یکی از دغدغه های ادبی عصر جدید است و تضمین سلامت و اِتقان میراث گرانبهای علم بدون آن میسّر نیست. تمام تلاش مصحّح و محقّق راستین نسخه های خطی، ارائه ی متنی است که حتی الامکان عین نوشته صاحب اثر و یا حداقل نزدیکترین متن به دستنوشته ی نویسنده را فراهم سازد. در این پایان نامه، به نقد و تصحیح نسخه ی خطی منحصر به فرد "مثنوی غیاثی"پرداخته شده است. میرغ...

برخی از منطق دانان بر این باورند که دلالت تابع اراده است و تا اراده ای محقق نشود، دلالتی صورت نمی گیرد. ابن سینا، خواجه نصیر طوسی و دبیران کاتبی از این دسته اند. برخی دیگر از بزرگان منطق نظیر قطب الدین رازی در این امر به مخالفت برخاسته و دلالت را تنها تابع علم به وضع دانسته اند. تتبعات تاریخی نشان می دهد که این مسئله از زمان ابن سینا و به توسط شخص وی مطرح شده است. از این رو تلاش کرده ایم که نظر...

سیف‌الدین اسفرنگی از شاعران کمتر شناخته‌شدۀ ادبیات فارسی در اواخر سدۀ ششم و اواسط سدۀ هفتم هجری است. سیف اسفرنگی همچون دیگر شاعران سبک خراسانی، در بیشتر انواع شعر فارسی طبع‌آزمایی کرده است. با وجود اینکه اسفرنگی در میانۀ دو سبک خراسانی و عراقی زندگی کرده، بیشتر به سبک خراسانی متمایل بوده است. در دیوان او، هم به فتح‌نامه و هم به چیستان (لغز) برمی‌خوریم. اسفرنگی از بین شاعران قرن ششم هجری بیش از ...

ناظر بیوتات، از جملـه مناصب ابداعی صفویان است. این منصب را در تقسیم بندی دیوانسالاری آن دوره می توان جزو مناصب درباری و تشکیلات سلطنتی به شمار آورد، که البته مانند سایر مناصب دوره صفوی دارای کارکردهای دیگری ـ به خصوص اداری و در برخی موارد نظامی ـ هم بوده است. این منصب که از اوایل تأسیس سلسله صفوی پدید آمده بود، پس از اصلاحات اقتصادی شاه عباس اول – که تأثیر خود را در بیوتات سلطنتی هم برجای گذاشت...