اعتبار ظاهر سخن، قراردادی خردمندانه است. تعمیم این قرارداد بشری به سخنان خداوند بر پایه مبانی کلامی شکل می‌گیرد. عدلی‌مسلکان بر این باورند که خداوند آنچه را که عقل قبیح بداند، انجام نمی‌دهد. سخن گفتن خارج از قرارداد سخنگویان خردمند به حکم عقل قبیح است، و خداوند این چنین سخن نخواهد گفت. جبرگرایان دادگری خداوند را در چهارچوب حسن و قبح شرعی معنا می‌کنند که در نتیجه درباره خداوند و صفات و افعال وی،...

از آرزوهای دیرین آدمی است که بتواند آخرتی همراه باسعادت و مقرون به رضایت الهی داشته باشد و این مهم می تواند در بستر مکانی به نام شهر اسلامی که عالی ترین شکل استقرار انسانی در کره زمین می باید باشد  محقق شود.لذا اهمیت مسائل اقتصادی تنها از این نظر نیست که تأمین کننده آزادی و استقلال و حیات مادی انسان ها، بدون آن امکان ندارد، بلکه از این نظر نیز هست که پیوند نزدیکی با مسائل زیربنایی جامعه (بدون ا...

یکی از اهداف مهم پیامبران الهی و جانشینان آنان برقراری زندگی نیکو یا جامعۀ آرمانی بوده است. گرچه اصطلاح «مدینۀ فاضله» یا «جامعۀ آرمانی» در قرآن یا متون روایی نیست، این موضوع ریشه در تعالیم انبیا داشته و مجموعه آیه‌ها و روایت‌هایی که دربارۀ هدف و کیفیت زندگی مطلوب یا حیات طیبه سخن می‌گوید، ما را به این سمت و سو هدایت می‌کند. از نظر قرآن کریم و روایت‌های معصومان نه‌تنها دست یافتن به جامعۀ آرم...

قاعده عدل و انصاف آثار فراوانی در فقه دارد. این مقاله درپی اثبات این قاعده با استدلالات فقهی، عدل و انصاف را از نظر لغت و اصطلاح معنا می کند و برای اثبات آن به دو دسته دلیل تحت عنوان دلایل عمومی و خصوصی می پردازد تا کلیت و عمومیت قاعده را اثبات کند. در بخش دیگر، مصادیقی را از ابواب فقه برمی شمرد و رابطه بین این قاعده را با قاعده قرعه مورد توجه قرار می دهد و به اثبات می رساند که قاعده عدل و انصا...

افعال خداوند متعال با توجه‌ به اطلاق وصف عدل در حوزۀ تکوین، تشریع و جزا برمبنای عدل است. ازاین‌رو همۀ احکام شرعی متصف به وصف مقدّر عدل است. برخی اندیشمندان معتقدند فقیه در استنباط حکم شرعی می‌تواند با شاقول عدل و ظلم، و تشخیص مصادیق آن به وجوب و حرمت فتوا دهد. از این موضوع به قاعدۀ عدالت یا نفی ظلم تعبیر می‌شود. در فقه پیشینۀ چندانی از این قاعدۀ با این عنوان نداریم و قاعده بودن آن را معاصران مطر...

حیات پیشادنیای انسان که بعضی آیات قرآن به آن اشاره و تعداد زیادی از روایات با تعبیر عالم ارواح و ذر بر آن تأکید کرده‌اند، به علت ارتباط وثیق با مسائل بنیادینی همچون سرشت و سرنوشت، معرفت فطری، جبر و اختیار، عدل الهی در نظام اندیشه دینی جایگاهی ویژه دارد. تأکید متون دینی و ابهامات و پیچیدگی‌های این مقطع از حیات انسان از سویی و تعارض ظاهر برخی نصوص این باب با یکدیگر و نیز تعارض با مبانی عقلی از سو...

اندیشه منجی را می توان ، تقریباً در تمام ادیان الهی و غیر الهی به دین گونه ترسیم کرد که در آخرالزمان مصلحی ظهور کرده و با بر پایی حکومت صالحان ، جهان را از پر از عدل وداد می کند . بر اساس باورهای امامیه ظهور مهدی ( علیه السلام ) یکی از اصول مسلم اعتقادی است که در قرآن کریم و روایات  به آن پرداخته شده است ، در مقابل نقش کتاب مکاشفات یوحنا یا رساله ی کشف الاسرار که شرح رویایی است که یوحنای رسول مش...

در قرآن آیات متعددی هست که مسئلة خلود بهشتیان و جهنمیان را گوشزد می‌کند، عده‌ای را سعادتمند و مخلّد در بهشت و متنعم از نعمت‌های آن، و دستة دیگر را شقاوتمند و معذّب به انواع عذاب معرفی می‌کند. در این مقاله، سخن در معنای «خلود» در آیات 105 تا 108 هود متمرکز است و به واکاوی میزان و قلمرو آن از منظر ملاصدرا و علامه طباطبایی می‌پردازد؛ در اینکه مراد از خلود چیست و آیا بین خلود اهل بهشت و جهنم تفاوتی ه...

علی (ع) اسوه عدالت و سیره آن بزرگوار تبلور راستین دادخواهی و ستم ستیزی است ، عدالت را در سیره علوی بررسی کردن یعنی تمام زندگانی و آموزه های آن بزرگوار را به بحث و تحلیل نهادن ، بررسی مفهوم عدالت در فرهنگ نامه ها و دیدگاه عالمان و فیلسوفان و بررسی واژه های مترادف با عدل برای وارد شدن به بحث اصلی این پژوهش لازم دانسته شد آن گاه سخن از اهمیت عدالت رفت است و جایگاه والای آن در اندیشه و کلام امام عل...

وجود انواع شرور در جهان هستی همواره دستمایۀ ملحدین برای نقد عقلانیت خداباوری بوده است. در میان پاسخ­های مختلفی که از سوی خداباوران به مسألۀ شر داده شده است، نظریۀ عدل الاهی غایت­شناسانۀ سوئین­برن، فیلسوف دین معاصر انگلیسی، از اهمیت خاصی برخوردار است. وی در این نظریۀ عدل الاهی ادّعا دارد که نظریه­اش نه تنها می تواند به اِشکال شرّ اخلاقی پاسخ دهد، بلکه اِشکال شرّ طبیعی را نیز می تواند از میان بردارد. ...