به جهت اوضاع مشابه اجتماعی و فرهنگی دو ملت ایران و عراق، در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر مضامین دینی اشعار محمد مهدی جواهری و محمد حسین شهریار، موارد اشتراک و اختلاف دیدگاه این دو شاعر بزرگ در مورد دین مورد بررسی قرار گیرد. جواهری در شعر خود به بیان موضوعاتی چون خرافه زدایی و قشر زدایی دینی می‌پردازد، در این زمینه جواهری به دنبال اصلاح در دین می‌باشد. همچنین نگاه شهریار در اشعار دینی، نو...

طنز شیوه¬ی بیانی خاص و کارآمدی¬ است که در ادبیات جهان جایگاه و منزلت ویژه¬ای دارد و شاعران در موارد بسیاری اعمّ از سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و دینی، با هدف اصلاح جامعه و رفع چالش¬های موجود از آن بهره می¬جویند. یکی از نتایج نهضت ادبی گسترش کاربرد نقد سیاسی و اجتماعی با استفاده از ابزار طنز می¬باشد. در این میان شاعران به عنوان طالب آرمان¬های اخلاقی و انسانی جامعه¬ی خویش، شعر خود را آیینه¬ی واقعی ز...

به جهت اوضاع مشابه اجتماعی و فرهنگی دو ملت ایران و عراق، در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر مضامین دینی اشعار محمد مهدی جواهری و محمد حسین شهریار، موارد اشتراک و اختلاف دیدگاه این دو شاعر بزرگ در مورد دین مورد بررسی قرار گیرد. جواهری در شعر خود به بیان موضوعاتی چون خرافه زدایی و قشر زدایی دینی می‌پردازد، در این زمینه جواهری به دنبال اصلاح در دین می‌باشد. همچنین نگاه شهریار در اشعار دینی، نو...

روحانیت، انقلاب مشروطه و ستیز میان سنّت و تجدّد دکتر مهدی رهبری تاریخ دریافت: 30/11/86 تاریخ پذیرش: 04/03/87 چکیده ورود ایران به عصر جدید و ایجاد شکاف و انقطاع در سیر طبیعی تاریخ و سنت- که با خشونتی همراه با شکست های خارجی و استعمار همراه بود- ایران را وارد دورانی کرد که به رویارویی بزرگ میان سنت و مدرنیته انجامید. درحالی که سنت و مدرنیته از نظر بنیادهای فلسفی، سیاسی، اقتصادی، اجتم...

عقل گرایی در قرآن به عنوان روشی کارآمد، مؤثر و مترقی در کشف پدیده های متنوع مورد نیاز بشر در ادوار گوناگون تاریخی با ویژگی فرازمانی و فرابخشی مورد تأیید و استفادۀ شیفتگان کشف حقایق دینی از صدر اسلام تا کنون واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف سبب تحوّل در اندیشۀ دینی شده است. این مقاله در پاسخ گویی به پرسش چیستی عقل گرایی و کارکرد آن در قرآن و نقش آن در تحوّل اندیشۀ دینی، مهم ترین کارکردهای آن...

نهضت فرهنگی رنسانس را میتوان نقطه ی عطف مهمی در طول تاریخ بشریت دانست که در شکل گیری حرکت های اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی جهان معاصر نقش تعیین کننده ای داشته است. دستاورد مهم این نهضت ، توجه به یافته های تجربی و عقل ابزاری در سیاست گذاری زندگی فردی و اجتماعی بشر، توجه به خود یا اومانیسم گرایی و همچنین برآورده شدن حقوق مادی و محدود کردن حاکمیت مذهب بود. نتیجه قطعی نهضت رنسانس، در هم ریختن...

اگرچه آیین زرتشتی زمانی دین اصلی ایرانیان به شمار می‌آید، بعد از اینکه اعراب بر ایران مسلط شده و دین و آیین جدید اسلام را وارد ایران کردند، آیین سابق به تدریج رو به زوال و افول گذاشت و همچنین انحلال خلافت اسلامی به دولت‌های کوچک‌تر و به دنبال آن یورش و استیلای مغول، باقی‌مانده جامعه زرتشتی را در ایران بار دیگر در معرض تهدید قرار داد؛ در نتیجه تعدادی از آنان به اجبار جلای وطن کرده، رهسپار هندوست...

پس از ورود اسلام به ایران، مقابله با خود برتربینی اعراب و تحقیر آن ها باعث شکل گیری نهضتی به نام شعوبیه شد. طرفداران این نهضت معتقد بودند که نژاد ایرانی بر نژاد عربی، برتری دارد. در این راستا افراد این نهضت برای رسیدن به اهداف خود به اقداماتی دست زدند؛ از جمله اقدامات آن ها توجه به ادبیات پارسی بود تا از طریق شعر، نثر، تالیف و ترجمه به هدف اصلی خود که اعاده ی استقلال از دست رفته ی ایرانی بود بر...

پل تیلیش بی تردید یکی از متکلمان تاثیرگذار قرن بیستم به شمار می رود. دغدغۀ اصلی وی آن بود که بین دین و فرهنگ معاصر آشتی برقرار کند. به باور وی دین باید با فرهنگ عصر همبستگی داشته باشد. این همبستگی از طریق پرسش و پاسخ صورت می پذیرد. فرهنگ معاصر، سؤال های بنیادین عصری را به آستانۀ دین عرضه می دارد و دین در قالب نمادهای اصیل خود به سؤالات پاسخ می دهد. شرط اصلی پاسخگویی دین آن است که مقوله های مهم...