اعتقاد به سریان کمالات وجودی از قبیل حیات، علم، قدرت، اراده، تکلم و... در تمام مراتب هستی اعم از مادی و مجرد از اصول مسلم و پذیرفته شده در «حکمت متعالیه» است. در دوران معاصر، دانشمندان علوم تجربی با تحقیقات گسترده در مورد برخی مواد و اشیای ظاهراً بی جان مانند آب، وجود نوعی شعور و آگاهی را در آنها به اثبات رسانده اند، این در حالی است که قرن ها پیش اندیشمندان و حکمای مسلمان مانند صدرالمتألین شیراز...

اعتقاد به سریان کمالات وجودی از قبیل حیات، علم، قدرت، اراده، تکلم و... در تمام مراتب هستی اعم از مادی و مجرد از اصول مسلم و پذیرفته شده در «حکمت متعالیه» است. در دوران معاصر، دانشمندان علوم تجربی با تحقیقات گسترده در مورد برخی مواد و اشیای ظاهراً بی جان مانند آب، وجود نوعی شعور و آگاهی را در آنها به اثبات رسانده اند، این در حالی است که قرن ها پیش اندیشمندان و حکمای مسلمان مانند صدرالمتألین شیراز...

از جمله آداب تلاوت قرآن کریم مسأله ترتیل است. ترتیل که در لغت به معنی منظّم و مرتّب ساختن است در اصطلاح، به مفهوم خواندن آیات قرآن با تأنّی و نظم لازم و ادای صحیح حروف و تبیین کلمات و دقّت و تأمّل در مفاهیم آیات و اندیشه در نتایج آن است. بدیهی است چنین قرآن خواندنی می تواند به سرعت به آدمی رشد و نموّ معنوی و تقوی و پرهیزگاری ببخشد.

این مقاله به بررسی مسئلۀ وحدت نفس و روح یا دوگانگی آن دو می‌پردازد، از این‌رو، با توجه به حجم کمتر و نیز اعتبار بیشتر آیات - در مقایسه با روایات - ابتدا، به اجمال، به آیات مربوط به نفس و روح اشاره شده تا ضمن آشنایی با ادبیات موضوع، امکان طرح فرضیه تحقیق فراهم شود. فرضیه حاصل از مطالعات اولیه وحدت نفس و روح است که شواهد این فرضیه با مراجعه تفصیلی به روایات و نیز با مراجعۀ دیگربار به آیات شریفه ا...

با توجّه به آثار علاّمه قاضی روشن می شود که ایشان تفسیر قرآن را با روش «تفسیر قرآن به قرآن» انجام می دادند و در این روش فهم جمعی آیات قرآن و تبیین برخی آیات فرعی توسّط آیات اصلی و محوری انجام می گیرد و این همان روشی است که رسول اکرم (ص) و امامان معصوم، علیهم السّلام، به عنوان مبیِّن قرآن اِعمال می کردند و فقها و اصولیین در مباحث آیات الاحکام بر همین مبنا عمل می کنند. بر همین اساس، در تمسّک به عامّ و مطل...

در میان احادیث معصومین (ع)، آن دسته از روایات که به شأن یا سبب صدور و نیز شرح و توضیح مفردات و مفاهیم یا ذکر مصداق آیات و ... اشاره و تصریح می کنند، عهده دار تفسیر أثری قرآن می باشند، امّا دسته ی دیگری از روایات، تنها به توصیف برخی از آیات و سوره های قرآن می پردازد که شایسته است این روایات اخیر را عهده دارِ «توصیف أثری قرآن» بدانیم. این روایات به ویژگی های مختلف آیات و سوره های قرآن اشاره یا تصری...

طرح دیدگاه های قرآنی و دانشهای قرآنی اسماعیلیه با استفاده از متون اصلی این فرقه و بررسی آرای ایشان در باب تأویل، مَثَل و ممثول است. نویسنده، پس از اشاره گذرا به عوامل دشمنی با اسماعیلیه، نتایج پژوهش در افکار و باورهای قرآنی باطنیان را برشمرده و سپس به دلیل نام گذاری قرآن، نزول قرآن، اعجاز قرآن، تحریف قرآن و نسخ از نگاه اسماعیلیان پرداخته است. اسماعیلیه، با تحلیل عقلی، ماهیّت وحی را تبیین می کنند و...

فهم صحیح آیات قرآن وابسته به احاطه ی بر کیفیت اجزاء جمله است. نحوه ی ارتباط کلمات در قرآن، وجوه متعدد اعراب و ترکیب های نحوی را به دنبال داشته است. اعتقاد به یک اعراب و ترکیب خاص، در برخی موارد وابسته به مبنای عقیدتی است به طوری که با یک مبنای کلامی الزاما باید به نوع خاصی از اعراب معتقد شد. امّا بهترین ضابطه برای انتخاب وجه یا وجوه اعراب، مطابقت با عقل و نقل (اعم از آیات دیگر قرآن و روایات) می ...

پیوستگی و نظم کلمات و انسجام معانی قرآن از موضوعاتی است که در دامن اعجاز قرآن رشد یافته است. یکی از ابعاد تناسب، پیوستگی میان مجموعه ای از سور است. سور حامدات با «الحمدلله» آغاز می شود و شامل سوره های فاتحه الکتاب، أنعام، کهف، سبأ و فاطر است. این پژوهش با توجه به معیارهای درون متنی و برون متنی، تفسیر و ارتباط آیات یک سوره، به بیان گونه هایی از تناسب در سور حامدات پرداخته است. محور مشترک تمامی ا...