جنبش تنباکو ( 1309 ه.ق) قیام عمومی مردم ایران به رهبری حاج میرزای شیرازی در عهد ناصرالدین شاهودراعتراض به واگذاری قرارداد توتون و تنباکو مشهور به قرارداد رژی است که به یک انگلیسی بهنام ماژور تالبوت واگذار گردید. زنان به عنوان بخشی از جامعه در این قیام عمومی حضوری فعالداشتند. مقاله حاضربر تبیین سهم زنان وبررسی علل حضور آنان در جنبش تنباکو است. چنین به نظرمی رسد که مشکلات اقتصادی وافزایش آگاهی زن...

در این گفتار به بررسی دیدگاه­های ملک الشعراء بهار (متوفّای1330ش) و جمیل صدقی الزهاوی (متوفّای 1932م) در باب استعمار ستیزی در اشعار آنها پرداخته می­شود. با توجّه به این که دو شاعر در یک زمان زندگی می­کرده­اند، اشتراک های زیادی میان افکار آنها دیده می­شود.  روابط متقابل میان ملل عالم به خصوص ملل هم­جوار، از دیرباز مرسوم و متداول بوده است. در این میان رابطه­ی فرهنگی و ادبی ملّت ایران و عراق در طول تار...

حصار در ترکیب دولت تیموریان اواخر سدۀ پانزدهم میلادی از مناطقی بود که امتیازات خاصی داشت. در این مقاله به اختصار دربارۀ اوضاع سیاسی اواخر سدۀ پانزدهم و اوایل سدۀ شانزدهم ماوراءالنهر و نقش حصار در وضعیت سیاسی این سرزمین، ابرازنظر شده است. در ابتدا راجع به اوضاع حاکمیت در ماوراءالنهر ازجمله سمرقند و بخارا بحث شده است و تعدادی از حاکمان حصار که موردحمایت خاندان تیموری بودند، معرفی شده اند. یکی از ...

حکم افتادن امپراتوری ساسانی توسط اقوام بدوی به اجرا درآمد. این رویداد عظیم، آغاز تاریخ جدید ایران و پایان عصر باستانی آن به شمار می­رود. سقوط این امپراتوری عظیم و سازمان یافته­ی چهارصد ساله به­دست قوم گمنام عرب که به زحمت بیست سال از جستن ایشان از دنیای جهالت می­گذشت؛ مورخان و محققان تاریخ ایران را برآن می­دارد که دلایل سقوط ناگهانی و شگفت­انگیز این دولت را کشف کنند. وضعیت سیاسی و اقتصادی امپرا...

بررسی مسائل تاریخی و بومی سیستان، یعنی بخشی از جغرافیای تاریخی و فرهنگی و سیاسی و اقتصادی ایران به ویژه در تاریخ دوران معاصر حائز کمال اهمیت است؛ محوریت این مقاله بر نظریه ای استوار است که عامل اقتصادی و به تعبیر دقیق تر، مناسبات تولیدی جامعه را علت اصلی شکل نگرفتن مناسبات جدید اقتصادی و توسعه نیافتگی در ایران می داند. بر اساس نظریة شیوة تولید آسیایی، مناسبات سیاسی و اجتماعی جامعه عامل مهم توسع...

م. آزاد یکی از شاعران معاصر و از پیروان نیمایوشیج است. تلاش های نیما و سخت کوشی های پیروانش شعر نو و پس از زمان کوتاهی گونه های دیگری از شعر را در جامعه رواج داد. اما تنها چند تن مورد توجه قرار گرفتند و در گیر و دار جنبش های سیاسی - اجتماعی نام تعدادی از بزرگ ترین شاعران معاصر قرین فراموشی گردید. محمود مشرف آزاد تهرانی (م.آزاد) از جمله این شاعران فراموش شده است که تاکنون هیچ تحقیق علمی بر اشعار...

بینامتنیت در سیر تکامل خود از نیمه اول قرن بیستم تا به امروز تحولات گسترده ای یافته است. این نظریه در اواخر دهه ی شصت توسط ژولیا کریستوا با بررسی افکار و آراء میخائیل باختین خصوصاً در مبحث اصل مکالمه گری وارد مرحله ی جدیدی شد؛ به طوری که در عرصه ی نقد و نظریه ی ادبی پیشرفت چشمگیری کرد. برطبق نظریه ی بینامتنیت هیچ متنی دفعی و خود ساخته در نظام بسته و مستقل خلق نمی شود؛ بلکه هر متن، پیوندی دو سویه...

امّید و ناامیدی از مضامینی هستند که همواره در شعر شاعران ایرانی مطرح شده اند. کارکرد این واژه ها در سلامت روانی یا عدم آن در جامعه موثر بوده است که منجر به زندگی بی دغدغه یا اضطراب آور گشته اند بویژه در جوامع پر از گرفتاری و تنش امروز، خوشبینی و امّید به عنوان کیفیتی اساسی و ارزشی می تواند زیر بنای رفع بسیاری از موانع و معضلات زندگی باشد. با توجه به این مهم، نگارنده بر آن است ضمن بررسی امّید و ...