سنت های ادبی، مجموعه ای از قراردادها در شعر هر ملتی است که در سالیان طولانی باقی مانده است و مضمون ها و اوصاف خود را در فراز و نشیب دگرگونی های ادبیات حفظ کرده اند و به دست ما رسیده اند. مانند عاشق بودن پروانه بر شمع. بیدل دهلوی، شاعر سبک هندی، با استفاده از موتیوهای مختلف و تداعی معانی گسترده در غزلیاتش، موجب تصویرآفرینی های بسیاری در شعر خویش شده است که به صورت سنت ادبی درآمده و در این قالب د...

سامانة معرفتی و هویّت هنری بیدل در دو سطح تجربة شهودی و متن قدسی، قابل واکاوی است که پیوندی وثیق، ازحیث هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی، این دو لایة معرفتی- هنری را با هم متّحد می‌سازد؛ نخست، تجربة شهودی که ناشی از سلوک «تَبَتُل تا فنا» و معراج «پله­پله تا خدا»ست و دوم، مجموعه‌ای رازآلوده از متن‌های قدسی که غزل فلسفی، مقوّم آن است. این مجموعه، با زبانی نمادین، وصف­ناپذیری حق را رمزگشایی می­کند و خدا را در م...

رساله غوثیه ‘ رساله ای است به طریقه خطاب فهوانی و محادثه مثالی حضرت ربانی با غوث اعظم که به زعم عده ای از محققان سخت کوش صبر نوش به محیی الدین بن عربی نسبت داده شده است . اما در این مقاله ضمت بررسی و نقد دلایل کسانی که آن را به ابن عربی نسبت می دهند ‘ با بررسی جمیع نسخ خطی و چاپی و مقایسه تحلیلی تطبیقی آنها و نقد محتوایی رساله غوثیه و نیز انطباق مفاد معنایی آن با دیگر آثار محیی الدین عبدالقادر...

صور خیال یکی از رایج­ترین اصطلاحات در نقد ادبی است و از جمله اصطلاحاتی است که بیشترین تکثّر معنایی را داراست. واکاوی صورخیال شاعرانه یکی از راه­های تشخیص افتراق و اشتراک آثار ادبی است. بررسی از این دیدگاه در نهایت، سبک و ارزش هنری را روشن کرده و میزان قدرت، نوآوری و بهره­گیری از میراث گذشتگان را مشخص می­کند.  بیدل دهلوی (و بالطبع شاعران سبک هندی به­ویژه شاخه رهرو خیال) با باریک­بینی و تیز­بینی، ...

  بیدل دهلوی  شاعر معروف سبک هندی ، به منظور مضمون آفرینی، از هر شیء یا پدیده ای که در طبیعت می‌دیده بهره گرفته است تا اصول عرفانی، ارزشهای ‌اخلاقی و سنت‌های‌عاشقانه را که همواره در متون ادبی موضوع سخن بوده است  با تصاویری متنوع، بازآفرینی نماید. تداعی معانی در این میان نقش بسزایی دارد  و شبکه‌هایی از تصاویر را ایجاد می‌کند که  از سنت‌های شعری سبک هندی است، دراین مقاله به معرفی سه گروه از عناصر...

نشانه هایی آشکار در آثار بیدل هست که تأثیر پذیری او را از مولوی اثبات می کند. از جمله ی آنها: ستایش از مولانا، بهره گیری از قصّه ها و تمثیل های مولانا در مثنوی، جواب گویی به تعدادی از غزلیات مولوی و ...است. بیدل در موضوعات عقل، عشق، حقیقت انسان، فنا و وحدت وجود، بسیار متأثّر از مولوی است. انواع مراتب عقل، فراگیری و سریان عشق در همه ی عالم، اعتقاد به وجود عشق حقیقی و عشق مجازی(که آن نیز به عشق حقی...

نوع عناصری که شاعر حول موتیف (Motif) یا بن‌مایه‌های تصویرساز فرامی‌خواند، تا صورت‌های ذهنی (Image) را ترسیم کند، بستگی به قدرت و وسعت خیال شاعر دارد. بیدل از جمله شاعرانی بود که توانست با قدرت خیال خویش، عناصری پیرامون بن‌مایه‌های تصویرساز فراخواند، که در ظاهر ارتباطی میان آن عناصر و تداعی‌ها وجود نداشت؛ ولی در قلمرو خیال شخصِ بیدل، سبب خلق تصویرهای بدیع می‌شد؛ تجربه‌هایی که بیدل از عرفان و تصوف...

این پژوهش عوامل هنجارگریز زبانی ای که سبب ادبی شدن زبان بیدل می گردد را همچون یک نظام و نه به صورت عوامل پراکنده بی ارتباط با هم در نظر می گیرد و میزان تأثیری را که هر پدیده در ساخت زابن بیدل می گذارد، بررسی می کند.نتیجه حاصل از این بررسی ها نشان داده است که تقدم در سبک زانی بیدل بر گزینش و انتخاب در محور جانشینی می باشد تا محور همنششینی.در این راستا، رساله حاضر در چهار فصل تنظیم گردیده است.فصل...

رساله غوثیه ، رساله ای است به طریقه خطاب فهوانی و محادثه مثالی حضرت ربانی باغوث اعظم که به زعم عده ای از محققان سخت کوش صبرنوش به محیی الدین بن عربی نسبت داده شده است. اما دراین مقاله، ضمن بررسی و نقد دلایل کسانی که آن را به ابن عربی نسبت می دهند، با بررسی رساله غوثیه و نیز انطباق مفاد معنایی آن با دیگرآثار محی الدین عبدالقادر گیلانی معلوم می شود که این رساله از عبدالقادرگیلانی است و به اعتبار...

صور خیال یکی از رایج­ترین اصطلاحات در نقد ادبی است و از جمله اصطلاحاتی است که بیشترین تکثّر معنایی را داراست. واکاوی صورخیال شاعرانه یکی از راه­های تشخیص افتراق و اشتراک آثار ادبی است. بررسی از این دیدگاه در نهایت، سبک و ارزش هنری را روشن کرده و میزان قدرت، نوآوری و بهره­گیری از میراث گذشتگان را مشخص می­کند.  بیدل دهلوی (و بالطبع شاعران سبک هندی به­ویژه شاخة رهرو خیال) با باریک­بینی و تیز­بینی، ...