بنیادگرایی اسلامی که از دهه 80 میلادی به جریان اجتماعی عمده در بسیاری از کشورهای عربی تبدیل شد، تحلیل های نظری بسیار برانگیخته است. در این مقاله سعی می شود از طریق تحلیل گفتمانی فرایند مزبور ارزیابی شود. با وجود نقاط افتراق فراوان که بنیادگرایی اسلامی را در زمینه روش مبارزه سیاسی، سازماندهی و ساختار تشکیلاتی از دیگر جنبش های سیاسی حتی جریانات اصلاح طلب دینی جدا می کند، به زعم این مقاله مهم...

 «فمینیسم» یا جنبش طرفداری از حقوق زنان به مسئله ی به رسمیت شناختن مطالبات زنان برای احقاق حقوق قانونی، سیاسی، و اجتماعی مساوی با حقوقی که مردان دارند اشاره دارد. طرفداران این نهضت همواره سعی داشته اند باورهای خودخواهانه ی نشأت گرفته از فرهنگ پدرسالارانه را متحول کنند. این افراد از عقیده تساوی جنسی طرفداری می نمایند و می کوشند تسلط جنسی در یک جامعه در حال تغییر را ریشه کن سازند. بر خلاف نهضت ف...

هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر اندیشه پست صهیونیسم در جامعه اسرائیل است نویسنده با استفاده از بحث های نظری مربوط به تاثیر فرایندهای اجتماعی – اقتصادی و سیاسی بر ظهور گفتمان های فکری برآن است تا به این سوال سیاسی که آیا اندیشه و جنبش پست صهیونیسم می تواند گسست اساسی در اندیشه صهیونیسم محسوب شود و تاثیر مخربی بر جامعه و دولت اسرائیل بگذارد پاسخ دهد . فرضیه این پژوهش آن است که گفتمان ها پس از ظهور...

دو نظام سیاسی پیش و پس از انقلاب اسلامی دارای دو ایدئولوژی و گفتمان سیاسی مسلطِ متفاوت از یکدیگر بوده و هستند؛ مسائلی که تأثیر مستقیم بر نگارش کتاب‌های درسی به‌ویژه کتاب‌های درسی تاریخ گذاشته‌ است. نمونه‌ی این تاثیر در روایت‌های متفاوت ارائه شده از جنبش مشروطیت به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است که تحت‌تأثیر مستقیم دو عاملِ گفتمان سیاسی مسلط، و نیز گفتمان‌های سیاسی-اجتماعیِ غ...

جنبش های اجتماعی به منزله موضوعاتی مهم در جامعه شناسی، اخیرا از جایگاه ویژه ای برخوردار شده اند تا جایی که آلن تورن جامعه شناسی را علم جنبش های اجتماعی می داند. در این مقاله نیز ضمن تأکید بر بحث جنبش های اجتماعی و بررسی ابعاد نظری آنها با استفاده از روش اسنادی، به زمینه های شکل گیری جنبش جنگل به مثابه یکی از جنبش های استقلال طلبانه و مردمی اشاره می شود. این جنبش که در تداوم خواسته های جنبش مشرو...

پس از تغییر حکومت و تأسیس سلسله پهلوی در ایران و تأسیس دانشگاه در کشور طبیعی بود که فعالیتهای دانشجویی شکل گیرد. این فعالیتها در ابتدا صورت صنفی و عمدتاً رفاهی داشت و به مرور که رژیم پهلوی در مقابل این خواسته‌ها از خود واکنش نشان داد، جنبش دانشجویی جایگزین فعالیتهای دانشجویی شد که برای رژیم پهلوی مشکلاتی را به همراه داشت. جنبش دانشجویی در تعامل با جریانات سیاسی موجود در جامعه و تحت...

وقوع خیزش ها و انقلاب های سیاسی در کشورهای عربی خاورمیانه و شمال آفریقا به مثابه جنبش های نوین اجتماعی در آغاز قرن بیست و یکم، از موضوعاتی است که به شدت مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. در این نوشتار، تلاش شده است تا نقش رسانه ها و شبکه های اجتماعی مجازی در آغاز و انجام این قیام ها و انقلاب ها مورد بررسی قرار گیرد. آنچه در اینجا پیش فرض قرار گرفت آن است که اگرچه این تحولات ریشه در ن...

براساس الگوی جامعه شناسی دین عامه، که از تحقیقات جامعه شناسی دینی ماکس وبر ریشه می گیرد، مولفه هایی همانند عقاید التقاطی، اولویت دین زندگی شده بر دین توصیه شده، اسطوره گرایی و اعتقاد به منجی زمینی را در باورهای توده های مردم می توان جستجو کرد. در یک تحلیل تاریخی ـ جامعه شناختی، نمود این مولفه های دینی در افکار مذهبی توده های مردم، یعنی عنصر اصلی جنبش سیاه جامگان، بیش از این که ناشی از نوع دینِ ل...

اگر جنبش و تحول‎آفرینی را از ویژگی‏های روحیه انقلابی بدانیم و انقلاب را به معنای دگرگونی برای پی‏افکندن نظمی نو بدانیم، بی‏تردید امام موسی صدر و علامه فضل‏ا... از چهره‏های شاخص حوزه بوده‏اند که نماد انقلابی‏گری به شمار می‏آیند؛ چراکه تلاشی انقلابی را برای واردکردن شیعیان به جهان رقم زده‏اند. این دو عالم دینی، دین را به پیشران حرکتی تبدیل کردند که در دو ...

در پی تحولات اجتماعی در آستانه قرن بیستم میلادی، جنبش‌های زنان در بسیاری از کشورهای جهان شکل گرفتند. با رشد روزافزون تمایلات ملی‌گرایانه در کشورهای درحال‌توسعه، در ایران، هم‌زمان با جنبش مشروطیت و در مصر، همزمان با تلاش‌ها برای استقلال کشور، زنان به تکاپو افتادند تا به کسب بخشی از حقوق اجتماعی خود نائل آیند. طی سال‌های 1285 تا 1342 ه.ش، رواج اندیشه‌های نوگرایانه و ناسیونالیستی، سهم عمده‌ای در ج...