رفع ابهام معنایی از کلمات در بافت یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در حوزۀ پردازش زبان طبیعی و زبان‌شناسی رایانشی است. در این میان حروف اضافه، به‌خصوص در زبان فارسی، در پژوهش‌های مربوط به رفع ابهام معنایی همواره نادیده انگاشته شده‌اند. ازاین‌رو، پژوهش حاضر قصد دارد با ارائۀ الگوریتمی جدید مبتنی بر قالب‌های معنایی، سامانه‌ای قاعده‌مند جهت رفع ابهام معنایی از حروف اضافه «از»، «در»، «با» و «تا» در زبان فار...

سهروردی در تحلیل آگاهی با دو قسم «خودآگاهی» و «دگرآگاهی» راه خود را دست‌کم از برخی از فیلسوفان گذشته جدا کرده است. اما دیدگاه سهروردی دربارۀ دگرآگاهی با نقدهای ملاصدرا مواجه شده است. سهروردی موجود خودآگاه را «نور لنفسه» و دگرآگاهی را حاصل اضافۀ اشراقیِ موجود خودآگاه به دیگر موجودات یا تحصیل صورت علمیۀ آنها دانسته است. ملاصدرا تحلیل سهروردی از دگرآگاهی را نادرست انگاشته و دستِ‌کم سه استدلال علیه ن...

در این مقاله، روشی برای بازشناسی برخط حروف مجزای دست نویس فارسی ارایه می شود. در روش پیشنهادی برای بازشناسی حروف مجزای دست نویس فارسی، از دانش مربوط به بدنه اصلی و ریزحرکات به طور همزمان و به منظور اعتبار بیشتر تعیین کلاس خروجی استفاده شده است. در این تحقیق حروف مجزای دست نویس فارسی بر اساس تشابه بدنه اصلی در 18، و بر اساس تشابه ریزحرکات در 11 گروه، گروه بندی می شوند. با توجه به روش پیشنهادی ار...

در این پژوهش حروف اضافه ساده فارسی و نیز پس اضافه، پس اضافه حالت و پس اضافه های قیدی زبان کرهای بیان می شود سپس با مثالهایی برای هرکدام از آنها، انواع صورت و کاربردشان را مشخص می کنیم. پیکره بررسی این پژوهش دو کتاب است که یکی از فارسی به کرهای ترجمه شده و دیگری از کرهای به فارسی ترجمه شده است، هر دو کتاب به طور تصادفی انتخاب شدند و تعداد و کاربرد حروف اضافه و پس اضافه مورد استفاده در آنها بررسی...

از میان دانشمندانی که در کنار تفسیر معانی و مضامین آیات، به مباحث بلاغی و زیباشناختی آیات عنایتی خاص داشته، زمخشری (متوفّای 538 ق) است که تفسیر وی آمیزه‌ای از مباحث دستوری و بلاغی بوده و به عبارتی، «قوانین نحوی» را در کشف وجوه زیبایی آیات قرار داده است. پژوهش حاضر در تلاش است با تکیه بر روش توصیفی‌ـ تحلیلی، دیدگاه‌های بلاغی صاحب کشّاف از حروف جاره را دسته‌بندی و مورد واکاوی قرار دهد. این بررسی نش...

در تمام زبان­ های طبیعی جهان، گسترش و تقویت واژگان از طریق خلق کلمات جدید از ویژگی­ های بنیادین زبان محسوب شده و روش ترکیب (compounding) نیز یکی از طبیعی­ ترین روش­ ها ملحوظ شده­ است. هدف از نگارش مقاله حاضر، شناسایی و معرفی بخشی از امکانات واژه­ سازی زبان ترکی بوده­ است. به همین منظور، ساختار ترکیب به طور عام و مرکب­ های اولیه غیر فعلی به طور خاص در زبان ترکی آذربایجانی مورد بررسی قرار می­ گیر...

این تحقیق بررسی سبک شناسانه 30 غزل از سعدی و فخرالدین عراقی می باشد که در سه سطح زبانی ، ادبی و فکری صورت گرفته است . داده ها به صورت آماری تهیه شده اند که نتایج حاصله در قسمت نتیجه گیری ثبت شده است . این روش به صورت دقیق در مقوله های ادبی بر محور چهار آرایه اصلی علم بیان ( تشبیه ، استعاره ، مجاز و کنایه ) متمرکز بوده است . در قسمت تشبیه بیشتر حول محور ساختمان آن ، در قسمت استعاره ، انواع استعا...

بشر زمانی که خواست آنچه را می­ اندیشد نقش کند، قدم به دنیای نگارش گذاشت. انسان،  از دیرباز،  برای انتقال مفاهیم و نوشتن از مرکب استفاده می­کرد. از این رو،  در تهیۀ اجزای مرکب­ ها و چگونگی ترکیب آنها با هم،  دقت و تلاش ویژه­ ای داشته است. اما، متأسفانه پژوهش­های صورت گرفته در این زمینه هنوز به ­درستی راهگشای کشف فنون ساخت مرکب­ های پیشین نیست و مشاهده شده که بسیاری از آثار قدیمی دچار آسیب شده ان...

مسجد جامع گناباد، یکی از سه مسجد باقیمانده­ی دو­ایوانی خراسان به سبک رازی و از یادگارهای عصر خوارزمشاهی است. تزیینات این مسجد، شامل آجرکاری در تزیینات هندسی، کتیبه و گچ­بری در تزیینات گیاهی است. مقاله حاضر به تببین تزیینات آجری و گچ­بری و مطالعه آرایه‌ها و تحلیل بصری کتیبه­های ایوان جنوبی مسجد پرداخته است. حروف و کلمات کتیبه‌های مسجد جامع گناباد در قالب چه ساختار و نظامی و بر چه مبنایی طراحی شد...