تفسیر قرآن به عنوان یک ضرورت از صدر اسلام آغاز شد و در طول قرون متمادی تداوم یافت و ظهور مفسران مختلف با آراء و عقاید متفاوت موجب تنوع و گستردگی قابل ملاحظه ای در این زمینه گردید. بررسی تطبیقی روش ها و گرایش های تفسیری مفسران برجسته هر عصری می تواند نتایج سودمندی ارائه دهد و الگوهای مناسبی را فرا روی پژوهشگران این عرصه نمایان سازد. علامه طباطبایی مفسر برجسته شیعی مذهب در شرق جهان اسلام و ابن عا...

کتاب چهارجلدی یادداشت های صدرالدین عینی بدون شک اثری بسیار باارزش در سطح دایره المعارف تاجیکستان در قرن بیستم است. هرچند عمر عینی وفا نکرد و این کتاب طبق برنامۀ او به پایان نرسید، بسیاری از صفحات روزگار محنت دیدۀ مردم تاجیک در آن ثبت است. کتاب تاریخ انقلاب فکری در بخارا نیز که بنابه وصیت مؤلف جلد پنجم یادداشت هاست، روند تاریخ تاجیکستان را از سال های ۱۹۰۰م تا انقلاب اکتبر نشان می دهد. شیوۀ یاددا...

دائرة المعارف اسلام اصلی ترین منبع اسلام شناسی در مغرب زمین شناخته می شود؛ اما مقالات این مجموعه و تصویر ارائه شده از اسلام در آن نیازمند نقد و بررسی است. در این مقاله ضمن آشنایی با ژوزف الیاش و آثار او، به بررسی و نقد مدخل [امام] حسن عسکری(ع)، تنها مقاله وی در دائرة المعارف اسلام می پردازیم.

حفظ اسرار دولتی در مکاتبات اداری از مسائل مهم حکومت ها در همه دوره ها به حساب می آید و هر روز به اهمیت آن افزوده می شود، به طوری که دانشمندان کوشش می کنند، شیوه های تازه ای برای رمز کردن اطّلاعات و کشف رمز نوشتجات خصم به دست آورند. امروزه در دانش ریاضیات و رایانه رشته ها و گرایش هایی برای رمزنویسی ایجاد کرده اند. پیشینه این کار براساس منابع و اسنادی که به جا مانده است، به تمدن یونان برمی گردد. د...

نوشتار حاضر به سبک و سیاق مدخل های دایره المعارف ها به نحو مختصر اما مفید و جامع به سه مقوله تاریخ, روش شناسی و فلسفه تاریخ پرداخته است. بخش اول به گرایش های مختلف در علم تاریخ, ارتباط تاریخ با علوم اجتماعی و انسانی, تإثیر جنگها و انقلاب ها در پیدایش نسل جدیدی از مورخان, هدف و انگیزه مورخ از تاریخ نگاری و وظایف مورخان در امر خطیر تاریخ نگاری و... اختصاص دارد.مولفان درمبحث بعدی ضمن اشاره به شروط...

دائره المعارف قرآن لیدن مهم ترین اثر ادبی معاصرغربی در معرفی قرآن کریم می باشد که دارای حدود هزار مدخل در پنج جلد می باشد. صدها نویسنده مسلمان و غیر مسلمان در خلق این اثر مشارکت کرده اند. در این پایان نامه، پنج مدخل مرتبط با یکدیگر انتخاب، ترجمه و نقد مختصری از آنها ارائه شده است. این مداخل عبارتند از: 1- مصاحف نوشته فردریک لیمویس 2- جمع قرآن نوشته جان بورتون 3- تاریخ قرآن نوشته گرهارد بو...

انبیاء و اولیاء الهی که از مصادیق بارز بندگان مخلص خداوند هستند، طبق تصریح آیات قرآن مجید از دایره نفوذ و وسوسه باطنی ابلیس مصون و در امان می باشند؛ ولی نکته قابل توجه این است که آیاتی وجود دارد که از مداخله و اخلال گری های ابلیس در برنامه ها یا اهداف انبیاء و اولیاء الهی حکایت می کند که عبارتند از: مس و آزار جسمی، نسیان افکنی، جلوگیری از تحقق آرمان های الهی و القاء وساوس و شبهات انحرافی. مفسر...

دیدگاه های گوناگون و دیدگاه قرآن درباره الزامهای اخلاقی تحلیل وداوری شده است.  نویسنده، پس از طرح چند سؤال در مورد الزام اخلاقی، تأکید بر وجود الزام در اخلاق، اشاره به نماد الزام در قرآن و تعریفهای مختلف این عنوان، تفاوت الزام اخلاقی و سایر الزامها را از منظر قرآن در تفاوت هدف - هدف الزام اخلاقی کمال انسان است ولی هدف در الزامهای دیگر از نسخ مطلوب های مادی است - و نقش اراده و اختیار - نبود گزین...