خلافت فاطمیان، از نیمه دومِ سدۀ پنجم هجری، رو به افول نهاد. مطابق شواهد تاریخی، آغاز این انحطاط با خلافت «الآمر بأحکام الله»- سال 495 هجری- شروع شد و در سال 567 هـ. ق به پایان رسید. در طی این دوره، که مجموعاً هفتاد سال به طول انجامید، علل متعددی در سقوط فاطمیان نقش داشتند که این مقاله می‌کوشد با فراهم آوردن شناختی از ترکیب مذهبی جامعه مصر در این دوره، ابتدا به بررسی دو پدیدۀ «قدرت گرفتن مقام وزار...

تحلیل سبک چین‌خوردگی تاقدیس‌ها از اولین مطالعات ساختار مخازن هیدروکربوری تاقدیسی است. تاقدیس نادر در باختر زیرپهنه خاوری کپه‌داغ و بر روی فرادیواره گسل معکوس کپه‌داغ شمالی در شمال‌خاور شهر کلات نادری قرار دارد. تحلیل ساختاری این تاقدیس بر اساس داده‌های برداشت شده از هشت پیمایش ساختاری عمود بر روند اثرسطح محوری آن انجام شده است. نتایج به دست آمده از بررسی این پیمایش‌ها نشان داد که تاقدیس نادر دا...

در تحقیق حاضر، نانولوله‌های اکسید تیتانیوم ( (TiO2به کمک راندن سل تیتانیوم به درون کانال‌های قالب، با استفاده از تکنیک الکتروفورزیس (برق‌رانی) سل-ژل، سنتز شدند. برای این منظور سل پایدار با استفاده از پیش مواد ارگانومتالیک تیتانیوم تهیه و با اعمال میدان الکتریکی مستقیم به درون کانال‌های قالب رانده شد تا نانولوله‌ها بر جداره حفرات تشکیل شوند. با سونش شیمیایی حفرات قالب به کمک اسید فسفریک، رشد موف...

ناامیدی از بخشایش خداوندی از بنیانیترین ویژگی­‌های شخصیت ابلیس است که از دیرباز بر آن انگشت گذاشته‌­اند. در مثنوی و غزلیات شمس ابلیس همان شخصیت رانده، لعین و ناامید است، اما مولانا در لحظه­‌هایی ویژه سرور مهجوران را در چشم­انداز امید جای می‌دهد و داستان آفرینش را از زاویه‌­ای دیگر می‌­نگرد. این چشم­انداز با سنت دفاع از ابلیس در فرهنگ عرفانی ما پیوند می‌­گیرد؛ سنتی که خود خلاف­آمد رویکرد سنت عرف...

نگرش امیل دورکیم به مقولۀ دین، کاملاً عرفی است و این مطلب از دو مدخل قابل تبیین و بررسی است. یکی با طرح نظریه ایشان درباب منشأ و خاستگاه دین و دیگری تمایزی که ایشان میان امور مقدّس و غیر مقدّس قائل شده است. وی با طرح نظریۀ «منشأ اجتماعی دین»، دین را جریان تکامل‌یافتۀ سنّت توتمیستی و فراوردۀ بشری دانسته و هرگونه منشأ ماوراءالطبیعی و الهی را تلویحاً از دین نفی نموده است. همچنین با مرزگذاری میان امور م...

در مقاله حاضر لئو لوونت هال به مرور کارهای قبلی خود در زمینه جامعه شناسی ادبیات می پردازد.این مقاله به لحاظ روشن کردن دیدگاه یکی از اعضای برجسته مکتب فرانکفورت درباره نظریه انتقادی و کاربرد آن در جامعه شناسی ادبیات حائز اهمیت است.نویسنده با اشاره به گرو های منزوی و در حاشیه، مانند فقیران و بزه کاران ،کولی ها و زنان،می کوشد نشان دهد که از نظر او ادبیات هم پیمان با نظریه انتقادی پژواک صدای محروما...

دراین مقاله، تحوّل بنیادی و علمی که توسط امام خمینی(ره) قبل از شکل گیری انقلاب اسلامی به‌منصّه‌ی ظهور رسید، مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. این تحوّل که از آن به ‌انقلاب علمی تعبیر شده است، در برابر پارادایم سکولار رژیم پهلوی شکل می‌گیرد و به ‌طور جدّی آن را به‌چالش می‌کشد. کانون این انقلاب، سیاسی و اجتماعی دانستن جوهره‌ی دین است؛ بر خلاف گزاره‌ی اصلی نگرش علمی غالب که آموزه‌های دینی ...

ترکیب عزم الامور که به گونه‌های اندکی متفاوت در سوره‌های لقمان و شوری و آل عمران آمده به‌صورت‌هایی مختلف از سوی مترجمان قرآن مورد بازگردان فارسی قرار گرفته است. چنان‌که از نگاه مفسران نیز، معرکه‌ای برای ابراز برداشت‌های گوناگون شده به نحوی که چه‌بسا در سایه این مایه گونه‌گونی، پیام اصلی آیات مشتمل بر ترکیب مزبور به زاویۀ فراموشی رانده شده است. نوشتۀ پیش رو در کار تحلیل و بررسی ترکیب یادشده در م...

 مسئلة جامعیت قرآن از جمله موضوعات مهم و بنیادی است که تا حدودی در آراء و نظرات شماری از مشاهیر مفسرین فریقین انعکاس یافته است. امّا به رغم اذعان و اعتقاد جازمی که عموم اندیشمندان اسلامی نسبت به این موضوع روا داشته‌اند، از یکسو باید اعتراف نمود که مسئله جامعیت قرآن، هیچ‌گاه به‌طور مستقل و مستوفا در دستور کار مطالعاتی قرآن پژوهان مسلمان قرار نگرفته و در مواردی هم که از این مقوله سخن ...

در طرح مکان یابی برای تجدید اسکان رانده شدگان به دلیل ایجاد سد کارون3، نوعی برنامه ریزی مشارکتی به کار گرفته شد، و مرحله نخست از فرآیند کلی طرح نیز انجام پذیرفت، اما ادامه نیافت. این مقاله ضمن مستندسازی تجربه مشارکت، با دو پرسش دیگر نیز رو به روست، یکی جایگاه مشارکت در فرآیند برنامه ریزی برای تجدید اسکان، و دیگر نقش احتمالی آن در ادامه نیافتن طرح. در پاسخ به پرسش های مقاله: اولاً، در طرح تجدید ا...