مفهوم «عقلانیت» از مفاهیم محوری و پرکاربرد در بسیاری از نظریه های مطرح در علوم اجتماعی به طور کلی، و علم اقتصاد به طور خاص است. اهمیت منطقی و روش شناختی این مفهوم از یک طرف و منازعات و مباحثات بسیار بر سر تعریف و جایگاه آن از طرف دیگر، دانشمندان و نظریه-پردازان زیادی را بر آن داشته است تا بخشی از فعالیت های تحقیقاتی خود را به این موضوع اختصاص دهند. حوزۀ بررسی و کاوش این مقاله دربارۀ مفهوم عقلان...

نه‌تنها نزد همگان پذیرفته شده است که ارسطو مدون علم منطق است، بلکه اغلب بر این باورند که آن‌چه او تدوین کرد نه‌فقط «علم منطق»، بلکه «منطق علم» یا روش‌شناسی نیز به‌شمار می‌آید. تاکنون ارسطوپژوهان، از میان مؤلفه‌های روش‌شناسی ارسطویی، نقش اصلی و محوری را به نظریة برهان و روش قیاسی وی داده‌اند و سایر اجزای منطق وی، مانند جدل، را در حاشیه قرار داده‌اند. اما برخی معاصرین مانند یاکو هینتیکا علیه چنین...

مخالفان علم منطق از قدیم الایام با رویکردهایی متفاوت، شبهاتی را علیه منطق پژوهی وارد کرده، از ناروایی روی آوری به این دانش سخن گفته اند. این شبهات در یک دسته بندی قابل ارجاع به چهار دسته کلی هستند. نوشتار حاضر می کوشد ضمن گزارش این دسته ها، نشان دهد که علامه طباطبائی کوشیده است در دفاع از منطق پژوهی، پاسخ های استواری را در برابر این قبیل شبهات پیش روی نهد. علامه علم مدون منطق را بازتاب طریق فطر...

امروزه دانش ریاضی به عنوان یکی از علوم پایه، گسترش زیادی یافته و با پیشرفت¬های شگرفی مواجه شده است. از جمله شاخه-های ریاضیات کاربردی، استفاده در تجزیه و تحلیل¬های اقتصادی است که منتج به دانش اقتصاد¬ ریاضی شد. کورنو، اجورث، مارشال، پارتو، هیکس و ساموئلسون نام¬های ماندگاری در تاریخ تاسیس و تکامل اقتصاد ریاضی بشمار می¬روند. اقتصاد ریاضی در دوره¬های جدید با توسل به شاخه¬های نوینی همانند نظریه آشوب،...

الوین پلنتینگا ظاهر بعضی باورهای دینی را با برخی یافته­های علم امروزی متعارض می­یابد، بنابراین پیشنهاد می­کند برای آنکه هم علم بتواند اشتباهات تفسیری ما را از متون دینی تصحیح کند و هم دین راهنمای علم در  پرهیز از یکی انگاشتن نظریه­های علمی با حقیقت شود، باید به علمی روی بیاوریم که از هر آنچه می­دانیم در آن بهره ببریم: خواه آموزه­ها و باورهای دینی، خواه داده­های تجربی و یافته­های علمی. در این مس...

هدف اصلی در این مقاله آشنایی با برخی مفاهیم اصلی در متدلوژی رایج در علم اقتصاد است. به علاوه سعی شده است به چگونگی ساخت یک مدل (صوری) و نحوۀ ارزیابی آن نیز پرداخته شود. همچنین به اهمیت و نقش تئوری های اقتصادی در تبیین پدیده های اقتصادی و پیش بینی آن ها هم اشاراتی شده است. در پایان به مقایسه روش های حاکم در علوم طبیعی و انسانی و نیز به بررسی مشکلات متدلوژیک در علوم انسانی (اقتصاد) خواهیم پرداخت....