چکیده مسأله عقل به صورتی جدی و تاثیر گذار در نظام فلسفی برای اولین بار در آثار ارسطو مطرح گردید و ارسطو عقل را در آثار مختلف خود با معانی متفاوتی به کار برد.برجسته ترین نظریه مشائی در مورد عقل در فلسفه فارابی هم در معرفت شناسی به عنوان مراتب نفس و هم در جهانشناسی به عنوان موجودی مجرد تام و مستقل از انسان ارائه شد. فارابی اساس نظریه عقل را از ارسطو اخذ کرده و سپس با داشتن مبنایی توحیدی و تما...

قضیه ای کلاسیک در نظریۀ گروه ها می گوید اگر G یک 2-گروه متناهی باشد که تنها یک عضو مرتبۀ 2 دارد، آن گاه  G دوری است یا با یک ٢-گروه کواترنیون تعمیم یافته یکریخت است. هدف این نوشته، ارائۀ برهانی جدید برای این قضیه است.

یکی از قضایای اساسی در حساب دیفرانسیل قضیه رل است: ریشه های مشتق یک تابع بین ریشه های آن تابع قرار دارد. یک نتیجه قضیه رل این است که اگر یک چندجمله ای با ضرایب حقیقی روی هیات اعداد حقیقی شکافته شود، آن گاه مشتق آن نیز چنین خواهد شد. از این رو می توانیم سوال کنیم که برای چه هیات های دیگری چندجمله ای ها از خاصیت رل پیروی می کنند. ما این پرسش را برای هیات های متناهی تنها با استفاده ار نتایج اساسی ...

ابن­سینا با خارج کردن قضایای کلّیِ مربوط به عمل، از قلمرو عقل عملی، جایگاهی متفاوت  برای این قوه ترسیم می­کند. بیان شیخ درباره محرکه و مدرکه بودن عقل عملی متهم به تعارض است. در راستای حل این تعارض می توان نشان داد که با وجود تأکید شیخ بر محرکه بودن عقل عملی، ارتباط­های سه جانبه­ای که وی برای عقل عملی با بدن و عقل نظری و نفوس افلاک قائل است، مستلزم نوعی ادراک برای عقل عملی است. این قوه در ارتباط ب...

چکیده از آن جا که در مکاتب و مدارس گوناگون، عقل و به کارگیری آن مورد اختلاف است، در این جستار، به معرفی دیدگاه مدرسه کوفه درباره عقل و عقل گرایی بزرگان این مکتب پرداخته ایم. این تحقیق در دو بخش معرفی عقل و رویکردهای عقل گرایانه مکتب کوفه سامان یافته است. در بخش اول، مواردی هم چون جای گاه، حجیت، آثار، موانع، و قلمرو عقل بررسی شده است. در بخش دوم، شاخص های عقل گرایی که تجلی عقل در میان ائمه و اصح...

پژوهشنامه حاضر، تحقیقی تحلیلی ـ عقلی درباره براهین وجودی و صدیقین و مقایسه میان این دو نوع استدلال می باشد. با توجه به تحقیقات فراوانی که در این زمینه صورت گرفت، روشن شد که: برهان وجودی برهانی است پیشینی که بدون مراجعه به عالم خارج و تنها از طریق مفهوم خدا (البته نه مفهوم بما هو مفهوم، بلکه مفهوم از حیث مرآتیت واقع و حکایتگری آن) وجود خدا را ثابت می کند. برهان صدیقین نیز برهانی پیشینی است ک...

چکیده ندارد.

طرح نظریه های گونه گون در تبیین «نظریه عقل» در اندیشه فیلسوف بر جسته ای همچون ابو نصر فارابی، مؤسس فلسفه اسلامی، موجب ابهام، تداخل و تعارض آراء گردیده و ضرورت پژوهشی عمیق توأم با تبیین نظریه صحیح را هویدا می گرداند. بر این پایه، نگارنده این مقاله می کوشد با تشریح ابعاد مختلف نگاه فارابی در مورد عقل و بررسی و تحلیل آن طی سه گفتار، به بررسی معانی مختلف عقل بپردازد و از این رهگذر، رویکرد فلسفی فار...

چکیده ارائة تبیین عقلانی از فرایند وحی، دیدگاه شایعی است که توسط فیلسوفان اسلامی مطرح شده است. ابن سینا نیز با ارائة طرحی از نظام تعقل بشری تلاش کرد تا فرایند دریافت وحی توسط نبی را در چنین طرحی بگنجاند؛ اهمیت رهیافت ابن سینا در تبیین معرفتی وحی، در مواجهه با سایر رهیافت های فلسفی روشن می شود. به عنوان مثال فارابی نهایتاً وحی را به قوة متخیلة نبی مربوط می داند و تفاوت نبی با حکیم را در این می دا...

در ظاهر برخی روایات، بهره مندی کامل زنان از موهبت عقل مورد تردید قرار گرفته و این سئوال اساسی را موجب گردیده که آیا در اندیشه معصومین (علیهم السلام) زن دارای نقیصه ذاتی در عقل است یا شرایط زمان و محیط تربیتی در این خصوص تأثیر دارد؟ از آن جا که کمال عقل از جمله شرایط احراز مسئولیت اخلاقی شمرده شده است، موضوع از آن جهت برای زنان اهمیت می یابد که شبهه بروز نقیصه عقلانی، مسئولیت اخلاقی ایشان را از...