چکیده یکی از مباحث مهم در فهم دقیق آیات قرآن، توجه به چگونگی استخدام افعال در کلام الهی است. افعال از زوایای مختلفی قابل بررسی هستند. از جمله این ابعاد، زمان به کار رفته در افعالِ استعمال شده است. با تأمّل در آیات قرآن مواردی مشاهده می­شود که هر یک از افعال ماضی، مضارع و امر بر خلاف انتظار و مغایر با سیاق به جای یکدیگر به کار رفته­اند. به نظر می­رسد به ‌کارگیری فعلی که با زمان دیگر افعالِ مورد...

در نوشتار حاضر نخست مهم­ترین مبادی هستی­شناسانۀ روایت صدرایی نظام احسن تحلیل   می­گردد. ملاصدرا علاوه بر اتکا به اصالت وجود، تمایز وجود و ماهیت، تمایز امکان و وجوب با قول به وحدت تشکیکی وجود یا وحدت شخصی وجود و تشکیک در مظاهر آن (به عنوان دو مبنای متفاوت) و قاعدة امکان اشرف، تصویردقیقی از قانونمندی عالم (اعم از نظام علی-معلولی طولی یا نظام مظاهر)، وحدت حقیقی و نظام ذاتی عالم، اتصال مراتب یا مظا...

پژوهش حاضر به دنبال تأیید این پیش فرض است که سعدی در بوستان سعی در تبیین ایدئولوژی تعلیم تحذیری دارد. شیخ مصلح­الدین مخاطب را آن قدر منفعل می­بیند که می­تواند اخلاق را با شیوه­ ترسانیدن از عواقب سوء آموزش دهد. برای توجیه این امر از شگردهایی بهره می­گیرد و برای استحکام کلام خود، اشعارش را با آیات و احادیث الهی می­آمیزد تا بر تأثیر سخن بیفزاید. شاعر با عنایت به فضای فرهنگی ایران و نیز مسائل تاریخ...

در نوشتار حاضر، نخست به تأثیر شگفت‌آور ابن عربی بر صدرالمتألهین اشاره شده که در موضوعات حکمی و عرفانی ابداعی خود به سخن او استشهاد شده است. بررسی آثار عمدۀ صدرالمتألهین، مانند اسفار، مفاتیح الغیب، الشواهد الربوبیة و نیز نگاهی به فتوحات مکیة و فصوص الحکم ابن عربی نشان می‌دهد که هر دو در حل مسائل پیچیده، از کشف و شهود سخن گفته و مندرجات آثار خود را الهام غیبی و خود را مأمور اظهار آنها برشمرده‌اند...

واقعۀ عاشورا از حوادث و پدیدارهای مهم تاریخ بوده که تاکنون بخش عظیمی از پژوهش‌های محققان را به خود اختصاص داده است. اما با وجود این واقعیت، واقعۀ پیش‌گفته، از منظر پژوهشگران حوزۀ فلسفۀ دین و معنای زندگی دور مانده است. این پژوهش کوشش معنامحورانه‌ای در باب حادثۀ عاشوراست که به مؤلفۀ هدف در عاشورا می‌پردازد و اهداف و انگیزه‌هایی را ذکر می‌کند که محل توجه و عنایت امام حسین (ع) در کربلا بوده است. اه...

مقاله حاضر ضمن تعریف واژه «توسل» با تکیه بر قرآن و حدیث  و ساختار آن  به رویکردهای ساختاری و محتوایی آن در شعر فارسی با تکیه بر اشعار نظامی گنجوی در این زمینه می پردازد. زاویه دید نظامی درتوسلها، انواع توسل؛ توسل به ذات و صفات، توسل مستقیم، غیر مستقیم، لحن توسلهای نظامی، شفاعت و توسل و … در بخشهایی از مقاله تشریح شده است. در مبحث زاویه دید توسلها به اصالت سبکی نظامی در این زمینه اشاره شده است؛ ...

چکیده اراده از مهمترین صفاتی است که چگونگی اتصاف خداوند به آن همواره محل نزاع و اختلاف اندیشمندان مختلف بوده است. ریشه این اختلافات و نزاع ها به دو مسال? اساسی باز می گردد؛ یکی اینکه اراده از صفات کمالی است و ذات خداوند متعال به عنوان جامع هم? کمالات باید واجد چنین صفتی باشد. از سوی دیگر اراده صفتی است که در معنای کلی خود عامل تحقق و صدور افعال است و در انسان همراه با تصور و تصدیق و فعل و انفع...

مقاله حاضر به بحث پیرامون معانی در قرآن کریم م یپردازد. در این مقاله « فتنه » به عناوین فرعی همچون «  فتنه »  ، با توجه به آیات قرآن « فتنه » پس از تعریف لغوی کلمه آزمایش و امتحان الهی، عذاب الهی، شرک به خدا، جنون و دیوانگی، آزار و اذیت مؤمنان، ضعف و ظلم پذیری (مسلط شدن ظالم بر مؤمن) ، فساد بزرگ، گمراهی، فریب دادن (فریفتن)، معذرت خواستن و عذرخواهی، تقسیم شده است. آنگاه در هر عنوان آیات مربوط به...

بی شک نایل شدن به مقامات و مراتب والا و کسب فضایل و عنایات ویژة الهی و مشمول الطاف و رحمت خدا گردیدن، نمی­تواند بی دلیل، اتفاقی و یکبارگی باشد، بلکه به­طور قطع، باید عنایت و جذبة حق تعالی را هم داشته باشد. حضرت خدیجه(س)  نیز از آن دست انسانها است که عنایات الهی شاملش گردیده و تا آنجا پیش رفته است که خداوند بر او سلام ویژه می فرستد! در روایت آمده است که جبرئیل نزد پیامبرخدا9 آمد و گفت: از...

در متون دینی، در خصوص رحمت الهی و بروز آن در روز قیامت بیان های بسیاری وجود دارد؛ گونه های رحمت، مواقف بروز رحمت الهی، مشمولان و محرومان از آن از جمله موضوعاتی است که در این پایان نامه بدان پرداخته شده است. خداوند به صفت رحمت خود، به موجودات هستی عنایت فرمود و در این میان انسان را آفرید و به او قدرت و اختیار بخشید تا با اعمال خود در دنیا که بازار جمع آوری موجبات رحمت الهی است، خود را به رحمت ب...