علی‌رغم وجود اطلاعات بسیار از گذشته نزدیک،پاره‌ای‌ساز و کارهای آن در تولید و انتقال اسناد پیوسته‌ مورد نقد و توجه قرار گرفته است.در این میان اسناد شنیداری یا همان تاریخ شفاهی،با وجود توانایی‌های‌ آشکار در انتقال اطلاعات مفید و تا حدودی کارساز،هنوز مورد ارزیابی جدی قرار نگرفته است.از یک‌سو جایگاه نظری آن در حیطه فلسفهء وجودی این شیوهء انتقال خبر نیاز به وارسی و تحلیل اساسی دارد.و از سوی‌ دیگر،عد...

رابطة تاریخ و روایت از جمله مباحث فلسفة انتقادی تاریخ است. در تاریخ های روائی رخدادها به عنوان عناصر اصلی با استفاده از رابط هایی ترکیب می شوند. نسبت بین این ترکیب با واقعیت از دغدغه های مهمی است که بسته به مبانی متفاوت معرفت شناسانه بدان نگریسته شده است. به نظر می آید در ارزیابی چنین منابعی، فارغ از تاثیر گریزناپذیر ارزش های مورخ می توان از سنجۀ میزان ورود اجزاء داستانی بهره گرفت. به این منظور...

امروزه، با نگاهی به سابقة نیم‌‌ قرنی مطالعات و تحقیقات نظری در تاریخ ایران میبینیم که اجزای نظریه‌های موسوم به «ماتریالیسم تکاملی تاریخ» و «نظام آسیایی»، گفتمانهای نظری مسلط در تحلیل جامعه‌شناختی ویژگیهای تاریخ ایران بودهاند. نظریاتی که دارای اصل و منشأ اروپایی، یا اروپایی ـ روسی و ترویج‌کنندة ایدئولوژی مارکسیسم ـ لنینیسم و ارزشهای سرمایهداری و لیبرالیسم غربی هستند. مهمترین معضلات معرفتی حاکم د...

این مقاله به بررسی امکان فلسفة اسلامی، و توصیف ویژگی ها و گرایش های آن می پردازد. دیدگاه نویسندگان این است که مسئلة امکان و تحقق فلسفة اسلامی اساساً ماهیتی تاریخی دارد؛ به این معنا که در پاسخ این پرسش که آیا فلسفة اسلامی امکان دارد، و اگر آری، آیا تحقق یافته است یا نه، باید فلسفه را دانشی سیال درنظر گرفت که از زمان ورود به جهان اسلام تحولاتی را به خود دیده، و در این روند تاریخی قبض و بسطی در مصا...

گامبریچ یکی از تاثیرگذارترین و مهم ترین شخصیت های حوزۀ تاریخ هنر و مبانی نظری مربوط به آن است. گامبریچ اگرچه هگل را پدر تاریخ هنر می دانست اما معتقد بود که تاریخ هنر باید خود را از سیطرۀ هگل رها سازد. بخش اول این مقاله نقدهای گامبریچ بر تاریخ هنر و استتیک هگل را با توجه به دو متن اصلی او دربارۀ هگل (در جستجوی تاریخ فرهنگی و پدر تاریخ هنر) شرح می دهد. بخش دوم این نوشته «تفسیر غلط» گامبریچ را مور...

این مقاله که در جست‌وجوی یک فلسفة نانوتکنولوژی است، به تعاریف، زمینه‌های تاریخی، کاربردها و پیامدهای نانوتکنولوژی، و نیز به بررسی ارتباط آن با فلسفه، پرداخته است. هدف از این نوشتار برشمردن مسائل، موضوعات، و جایگاه فلسفی نانوتکنولوژی به مثابة شاخه‌ای از تکنولوژی است، که از سه منظر متافیزیکی (هستی‌شناختی)، معرفت‌شناختی (و روش‌شناختی)، و ارزش‌شناختی به آن نگریسته شده است. فلسفة نانوتکنولوژی حاوی ب...

هر چند ملاصدرا - در منطق - متأثر از دیدگاه‌های حکمت سینوی است؛ اما نوآوری‌هایی در منطق دارد که به‌حق می‌توان منطق او را منطق صدرایی قلمداد کرد. ملاصدرا علاوه بر آن که در دو بخش تعریف و استدلال، نظرات ابتکاری‌ای دارد، در رابطه با علم منطق به‌عنوان یک مجموعه در کنار علوم بشری دیگر و نیز در مباحث مقدماتی آن، صاحب رأی است. ملاصدرا بر اساس تقسیم علوم حقیقی به حکمت نظری و حکمت عملی، علم منطق را مندرج...

بیشتر شارحان فلسفة کلاسیک به‌ویژه کسانی که بر فلسفة فلوطین تمرکز کرده‌اند، برآنند که وی بر‌خلاف فیلسوفان دورة شکوفایی فلسفة در یونان، به‌خصوص افلاطون در مقام بنیادگذار فلسفة سیاسی، به سیاست و تدوین طرحی از نظام سیاسی نیک به‌عنوان شالوده و مبنای فلسفة سیاسی قدیم، التفاتی نداشته است. اگرچه فلوطین به مقولاتی چون دولت، حکومت، آزادی و عدالت به‌صورت مستقل نپرداخته‌ است و از این‌حیث نمی‌توان وی را فی...