این نوشتار ظرفیت گفتگوهای عقلانی را برای نیل به جهان‎شمول‎گرایی اخلاقی بررسی می ‎کند در نگاه ایجابی، توانایی عقلانی مهم‎ترین دلیل بر امکان دستیابی به هنجارها و حقوق اجتماعی - سیاسی مشترک تلقی می‌شود. نظریه گفتگوهای عقلانی با ایجاد فضای مناسب گفتمانی در ورای منافع خصوصی و دخالت قدرت دولتی، توافق بر بنیان‎های اخلاق اجتماعی را با اصلاح فرایندها و شیوه‎های حصول به آن جستوجو می کند. اما در نگاه س...

اهمیت پرسش از هستی خدا و تأثیرات گستردة آن در کلیت زندگی انسان، باعث تلاش فیلسوفان و متکلمان برای ارائة برهانی عقلانی در این خصوص شده است که براهین متنوعی چون برهان‌های وجودی، فطرت، حدوث، حرکت، نظم، اخلاقی، و جهان‌شناختی از این جمله‌اند و از قرون گذشته تاکنون با تعابیر و تفاسیر گوناگونی ارائه شده و می‌شوند. در این میان، برهان جهان‌شناختی، از جهات چندی دارای اهمیت است که باعث مهم‌ترشدن آن و تقرب...

خودآیینی عقلانی بیانگر آن است که آدمی چگونه می تواند فاعلیت معرفتی خود را محفوظ بدارد و اختیار تنظیم و اداره ی عقلانی خود را داشته باشد. این ارزش معرفتی غالباً در مقابل دگرآیینی عقلانی طرح شده که مطابق آن، باورنده، به علل درونی یا بیرونی، فاقد توانایی لازم برای اِعمال فاعلیت معرفتی خود است. از آغاز دوران مدرن، برخی فیلسوفان و متفکران به تصریح یا تلویح گمان کرده اند که باور دینی ناقض خودآیینی عقلا...

در تمام طول تحول تاریخی در قلمرو اندیشه سیاسی ، همه اندیشمندان و فلاسفه خواهان عقلانی کردن سیاست بوده اند. عقلانی کردن دولت و سیاست فرآیندی جمعی و نیازمند گسترش شبکه ارتباطات ذهنی و استدلالی است. منظور از عقلانی شدن سیاست ،گسترش گفتگو به جای اجبار است. شاخص اصلی عقلانی شدن سیاست و دولت را می توان بطور کلی در گسترش عرصه عمومی جامعه به عنوان عرصه چند ذهنی و افسون زدایی از سیاست و محل برخورد ان...

مقاله حاضر به بررسی تأثیر بلندپروازی غیر عقلانی در گرایش به سوء مصرف مواد مخدر در مراکز درمان و بازتوانی اعتیاد می پردازد. این پژوهش که به نوبه خود آزمون یک نوآوری نظری است به روش پیمایشی و با حجم نمونه 218 نفر شامل 168 نفر مراجعه کنندگان به مراکز درمان و بازتوانی اعتیاد و 50 نفر گروه کنترل اجرا شده است. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که بلندپروازی غیر عقلانی در گرایش به سوء مصرف مواد مخدر مؤث...

رابطه‌ی عقل و دین به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مباحث کلامی و کُهن‌ترین چالش‌های فکری در میان فلاسفه، متکّلمان، حکیمان و فقیهان مسلمان (و حتی غیر مسلمان) موضوعی است که هم چنان مهمّ‌ترین مشغله‌ی فکری و فلسفی در حوزه‌ی زندگی اعتقادی، اخلاقی و سیاسی- اجتماعی به شمار می‌رود. به لحاظ تاریخی پیدایش فِرَق مختلف در قلمرو تمدن اسلامی قبل از هر چیز ریشه در رویکردهای عقلانی به دیانت و به عبارتی دیدگاه‌های آنان نس...

نمی پذیرد، بلکه اصلاً نیازی به توجیه ندارد. پیروان عقلانی گرایی انتقادی، در رهگذر کسب معرفت،به رویکردی عقلانی تکیه م یکنند و عقلانیت را در گرو تشخیص این نکته م یدانند که معرفت آدمیخطاپذیر و محدود است و هرآینه می تواند بازبینی شود تا خطاهای نهانش، آشکار گردد. بنابراین آنانروش عقلانی را بازبینی نقادانه ی تمامی ایده ها، باورها و سنت ها می دانند و آماده اند تا همه چیز ازجمله دیدگاه های خود را نقد ک...