نظامی از کارکردهای مختلف گفتگو برای نشان‌دادن احساسات قهرمانان و شخصیت‌پردازی استفاده می‌کند؛ خسرو و شیرین نمونه‌‌‌‌ای موفق در این زمینه است. البته جغرافیای فرهنگی و چیرگی حب عذری، از گفتگوی مستقیم دلدادگان در داستان لیلی و مجنون جلوگیری می‌کند. نظامی برای جبران این مشکل، از شگردهایی مانند تک‌‌گویی و گفتگو با شخصیت‌‌های فرعی و نامه‌‌نگاری بهره می‌برد. امیرخسرو در این زمینه از نظامی تقلید کرده ا...

شخصیت ها و داستان های محمود و ایاز و لیلی و مجنون، بازتاب گسترده ای در عرفان داشته اند و از آنها برای بیان مفاهیم عرفانی استفاده شده است. این دو داستان به دلیل قابلیت های فراوانی که در تأویل پذیری عرفانی در درون خود دارند نسبت به سایر داستانهای عاشقانه دیگر نظیر: ویس و رامین، خسرو و شیرین و ...بیشتر مورد توجه عرفا قرار گرفته اند. هر یک از شخصیت های محمود و ایاز و لیلی و مجنون نمادهای خاص عرفانی...

با ورود جبری تجدد و فروپاشی خانواده­های گسترده­ی پدر سالار پیشین و گذار و تقلیل این سازه­ی اجتماعی به  واحد های هسته­ای و کوچک، بی آن که زمینه­ های ذهنی و عینی آن تولید و شکل گرفته باشد، بیم آن می­ رود که؛ این مهم ترین نهاد اجتماعی در روزگار ما نتواند کارکرد های به هنجار اسلامی و اجتماعی خود را به درستی انجام دهد از این رو، گفتگو از خانواده و جایگاه و کنش­های بی­ شمار آن بیش از پیش ضروری به نظر...

میرزا محمدهاشم صاعدای اصفهانی از شاعران گمنام دورۀ صفویه است که شرح حالش در تذکره‌ها نیامده است. وی اثری با عنوان لیلی و مجنون دارد که از آن، تنها یک نسخه بر جای مانده و در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود و تاکنون نیز تصحیح و چاپ نشده است. شاعر به ادعای خود، این اثر را به شیوه و بر پایۀ داستان لیلی و مجنون نظامی سروده است. این پژوهش بر پایۀ روش توصیفی‌تحلیلی انجام گر...

پس از بررسی اهم کتب بدیعی تالیف شده، کتاب زیباشناسی سخن با پارسی (بدیع) اثر استاد میرجلال الدین کزازی را اساس کار خود قرار داده، چراکه این کتاب هم از نظر تعاریف جامع و مانع است و هم از لحاظ طبقه بندی دقیق و علمی. سپس مثنوی لیلی و مجنون را بارها با دقت خواندم و آرایه های به کار رفته در ادبیات را استخراج کردم و در کنار ابیات نوشتم.نکات در خور توجه در ارتباط با زیبایی شناسی را نیز یادداشت کردم. پس...

رویکرد بیش­متنیت ژرار ژنت عبارت است از بررسی رابطة میان دو متن ادبی، به گونه­­ای که بیش­ متنتفسیر پیش­ متننباشد. در این ساحت هر متن قابلیت مقایسه با متون مشابه را پیدا می­کند؛ به طوری که افق جدیدی از پیوندهای ادبی - فرهنگی مختلف در اختیار خواننده قرار می­دهد. در این مقاله کوشیده­ایم ضمن نیم نگاهی به دیدگاه­های مختلف نظریه­پردازان بینامتنیت، به تشریح و توضیح ترامتنیت ژنتی بپردازیم و پس از آن ب...

هدف این پژوهش آن است که نقش ادبیات تطبیقی را در خدمت به ادبیات اسلامی و انتقال این ادبیات به همه سرزمین‏های جهان نشان دهد؛ زیرا ادبیات تطبیقی از زمان بوجودآمدنش، جهانی بودن ادبیات اسلامی و تأثیر آن را بر ادبیات جهانی، به ویژه بر ادبیات اروپایی، به رسمیت شناخته است و ما نیز بر اساس همین دیدگاه، می‏توانیم خطوط اصلی این پژوهش را به شکل زیر ترسیم نماییم: عواملی که به جهانی شدن ادبیات اسلامی کمک کرد...

در علّت روی آوردن نظامی به سرودن مثنویهای غنایی، اته وریپکا دلائلی ذکر کرده اند که برای منتقد تیزبین امروزی چندان قانع کننده نیست. چنانکه ریپکا علّت را در فرو مردن آرمانهای شهسواری یافته و اته بی آنکه شاهد و مثالی بیاورد، متذکّر شده است که در آثار نظامی ملال و افکار تاری وجود دارد. در این مقاله سعی شده است ضمن تحلیل دو نظر فوق الذّکر، دلایل قانع کننده تر دیگری پیشنهاد شود. شاید این نگاه جدید بتواند...

عشق و محبت از اساسی­ترین مباحث عرفان نظری و عملی است. در واقع، تجلّی عشق است که تمام مراتب خلقت را ایجاد می­کند و به ظهور می­رساند و در مسیر کمالیّه موجودات به سوی حق نیز همین عشق است که ایجاد حرکت و کمال می­کند و مرتبه به مرتبه، آن­ها را تا خود حق می­رساند. بحث عشق در ادبیات فارسی دامنه­ی گسترده­ای دارد. داستان عشق لیلی و مجنون از جمله منظومه­های غنایی فارسی است که از دیر باز مورد استقبال نویسند...

امروزه ادبیات و به ویژه ادبیات فمینیستی، تحت تأثیر مکتب فلسفی- ادبی اگزیستانسیالیسم، بر هویت برجسته‌ی زنان تأکید می‌کند. این مکتب، دغدغه‌های انسان را، با تمرکز بر اصل تقدم وجود بر ماهیت تحلیل می‌کند و با نفی هرگونه ماهیت از پیش‌تعیین‌شده‌ای بشر را تنها عامل سازنده‌ی سرنوشت خود معرفی می‌نماید. لیلی بعلبکی از فعالان ادبی جنبش فمینیسم و از برجسته‌ترین داستان‌نویسان اگزیستانسیالیست جهان عرب است. او...