نورالدین عبدالرحمن جامی، شاعر عارف قرن نهم هجری است. در خصوص عقاید کلامی جامی ، آنچه از مطالعه آثار وی نتیجه گرفته می شود، این است که جامی به معنی مصطلح، متکلم نیست؛ بلکه عارف و شارح مکتب فکری ابن عربی است و با توجه به اینکه عرفان و کلام، دو موضوع مهم علوم اسلامی به شمار می روند و در پاره ای مباحث به هم نزدیک می شوند؛ لذا در این پژوهش، اصلی ترین مباحث کلامی از خلال آثار نظم ونثر جامی با تکیه بر...

با توجه به اینکه فیلسوفان و متکلمان اسلامی واجب الوجود را خیر محض می شناسند و به خیر بودن نظام آفرینش اعتقاد راسخ دارند، این سوال مطرح است که چرا خداوند بندگان خود را عذاب بیم داده است و چرا گنهکاران را در آخرت، کیفر می دهد؟ آیا تخویف و کیفر با خیر بودن نظام هستی و خیر بودن آفریدگار سازگار است؟ از آنجا که سوالهای فوق، دغدغه همگانی است، این نوشتار به تبیین راه حلهای مختلفی که از سوی فلاسفه و مت...

زبان چگونه از عالم حکایت می کند؟ این پرسشی است که از دیرباز قبل تا کنون مورد علاقه بسیاری از فیلسوفان زبان بوده است از نظر بسیاری از فیلسوفان قرن 20 مانند فرگه راسل و ویتگنشتاین متقدم فهم ساختار زبان روشن کننده واقعیت عالم است به اعتقاد این افراد وظیفه اصلی جمله های اخباری در مقابل جمله های انشایی علاوه بر تعبیر از ماهیاتی معنایی معرفت شناختی به نام قضیه و توصیف یا گزارش از واقعیات امور از روی ...

توبه از مسائل بسیار مهم اسلام است و در شماری از علوم اسلامی جایگاه بلندی دارد و یکی از واژه‌های بنیادین در حقوق جزای اسلامی و از معاذیر قانونی معافیت از مجازات محسوب و از موارد سقوط مجازات شمرده‌شده و به‌عنوان یک تأسیس حقوقی محسوب می‌شود؛ به‌گونه‌ای که در سایر مکاتب کیفری امروزی، نمونه آن به چشم نمی‌خورد. در اهمیت آن همین بس که یکی از بهترین شیوه‌های جلوگیری از تکرار جرم و اصلاح مجرمین است. توب...

چکیده: یکی از مسائل پیچیده در بررسی شعر و ادب فارسی و به‌تبع از آن، افکار و اندیشه‌های حافظ، موضوع اعتقادات مذهبی و کلامی است. بنیان‌های فکری اشاعره، در عالی‌ترین نمود خویش، مباحث ویژه‌ای در باب غایت جهان، رابطه عقل و نقل، امامت و زعامت مسلمانان و... مطرح کرده که تعارضات و مناقشات پردامنه‌ای را در گستره فکر اسلامی پدید آورده است. سخنوران پارسی نیز در جهت‌گیری این اندیشه‌های کلامی، دیدگاه‌های وی...

  قاعده لطف یکی از قواعد مهم کلامی است که مکاتب مختلف کلامی در اسلام، آن را در اثبات بعضی از اصول اعتقادی اساسی خود، به کار گرفته‌اند. متکلمان امامیه، اصل امامت و متکلمان معتزلی لزوم وعد و وعید را که از اصول اساسی این مکتب است؛ از طریق قاعده لطف اثبات نموده‌اند، اما متکلمان اشعری و بعضی از معتزله بغداد این قاعده را انکار نموده و به ابطال آن پرداخته‌اند. هدف این مقاله، این است که با توجه به اهمی...

توبه از مسائل بسیار مهم اسلام است و در شماری از علوم اسلامی جایگاه بلندی دارد و یکی از واژه‌های بنیادین در حقوق جزای اسلامی و از معاذیر قانونی معافیت از مجازات محسوب و از موارد سقوط مجازات شمرده‌شده و به‌عنوان یک تأسیس حقوقی محسوب می‌شود؛ به‌گونه‌ای که در سایر مکاتب کیفری امروزی، نمونه آن به چشم نمی‌خورد. در اهمیت آن همین بس که یکی از بهترین شیوه‌های جلوگیری از تکرار جرم و اصلاح مجرمین است. توب...

معمولاً، هرچه از آغاز ادب فارسی به این سو می آییم، صور و ساخت های مورد استفاده در خلاقیت کلامی پیچیده تر و متنوع تر می شوند. یکی از روش های اصلی این امر ترکیب آرایه ها با هم و ایجاد ساخت های مرکب است. اما در کتب سنتی بلاغت اسلامی، آرایه ها جدا از یکدیگر مورد توجه قرار گرفته اند. به همین جهت، با گذشت زمان، فاصلۀ بررسی های بلاغی با واقعیت خلاقیت های کلامی بیشتر و بیشتر شده است. البته گاه به بعضی ا...

یک ازفرقه های کهن و معروف اسلامی فرقه مرجئه است.که درنیمه دوم سده اول هجری پیداشد.مذهب این فرقه «ارجا»بود که دوبعدداشت: بعد سیاسی-دینی و بعد کلامی –فلسفی .بعد سیاسی آن ناظربه کسانی بود،که پس از قتل عثمان و به خلافت رسیدن امیرالمومنین علی علیه السلام و به حکومت رسیدن معاویه،به طرفداری آنان با یکدیگر می جنگیدند.این فرقه از هیچ یک از متحاربان طرفداری نمی کردندو درباره آنها حکمی نمی دادند.بلکه حکم ...

تأمّل در احوال و اقوال مشایخ و بررسی تعامل میان نظام هدفمند و منسجم خانقاه و جامعه، نشان می‌دهد که تزکیه و تعلیم مریدان و عامّة مردم بر محور ارزش‌ها و اندیشه‌های صوفیانه، هدف و رسالت اصلی تصوّف اسلامی بوده است. صوفیان بزرگ برای تحقّق این هدف، همواره از کلام به عنوان مهمترین وسیلة تأثیرگذاری بر مخاطبان خود بهره برده اند. نظر به اهمیت این موضوع، این پژوهش می‌کوشد تا اسباب، صور و موجبات این هنجارگریز...