هدف: در این مقاله سعی شده به ایرادهای جنیفر لکی علیه شرح الکساندر برد از معرفت علمی به معنای بسط یافتۀ اجتماعی پاسخ داده شود. روش: برای این منظور، از روش تحلیل مفهومی استفاده شده است و ضمن آن، شهودهای پیشافلسفی پیرامون معرفت علمی محترم شمرده شده اند. یافته ها: اولاً، اصلی معرفی می شود که در عین محترم شمردن رابطۀ کنش فردی/کنش جمعی و رابطۀ معرفت/کنش با شرح برد از معرفت علمی اجتماعی سازگار است. ثان...

برهان صدیقین با این ویژگی که از واقعیتی خاص مثل حرکت و حدوث استفاده نمی کند، پس از بوعلی به عنوان یکی از برجسته ترین براهین مورد توجه قرار گرفت و در آثار فلسفی و عرفانی جهان اسلام محل بحث و گفت وگو قرار گرفت. اهل عرفان ضمن نقد برهانی که بوعلی مطرح کرد، براهینی را با ویژگی برهان صدیقین اقامه کردند. این مقاله کار سلبی و ایجابی آنان را تا قرن دهم دنبال کرده، مورد بررسی قرار می دهد.

برهانی که آنسلم در قرن یازدهم اقامه کرد، در فلسفهٴ جدید غرب، یعنی از قرن هفدهم به بعد مورد توجه و بازخوانی دکارت، اسپینوزا، لایپ نیتس، هیوم و کانت قرار گرفت و هر یک از ایشان در مقام دفاع یا انتقاد نسبت به آن برآمدند. این مقاله مباحثی را که از قرن هفدهم تا کنون در فلسفهٴ غرب، درباره برهان آنسلم شکل گرفته است، از منظر حکمت اسلامی بر می رسد.

خداشناسی و توحید مهم ترین اصل اعتقادی و اصلی ترین محور معارف دینی است. درباره ی راه های شناخت خدا، متفکران مسلمان شیوه های متفاوتی را مطرح کرده اند. یکی از آنها، راه معرفت فطری است. تاکنون تبیین های متفاوتی از معرفت فطری صورت گرفته است. برای دستیابی به تفسیر و تبیینی صحیح و قابل دفاع از معرفت فطری، واکاوی تفسیر آیه فطرت ضروری می باشد. پژوهش مورد نظر با مراجعه به تفاسیر متعدد فریقین و منابع روای...

به‌رغم تأکید منطق‌دانان مسلمان بر نقش ابزاری اصول و قواعد منطقی در سایر علوم اکتسابی و در تمامی حوزه‌های اندیشه‌ی بشری، تاکنون تلاش درخور توجهی برای تثبیت این جایگاه و عملی‌کردن آن صورت نگرفته است. ازاین‌رو نگارنده در این نوشتار، بر آن است تا میزان اثربخشی این معرفت و مهارت را در فرآیند نظریه‌پردازی در تمامی مراحل آن، از تکوین و تدوین نظریه گرفته تا اثبات و دفاع از آن و نیز استنتاج فرضیه‌های جد...

معرفت به واجب تعالی از برترین معرفت های انسانی است. نحوه این معرفت، همواره مورد توجه و بحث بوده است.معرفت حصولی،یکی از دو نوع معرفت است که از طریق مفاهیم ذهنی ،آگاهی به اشیاء حاصل می شود.درحکمت متعالیه معرفت به اشیاء براساس معیارهائی چون رابطه وجودی میان دوشی،معلول بودن مدرَک  و مرتبه وجودی آن پدید می آید. پرسش اساسی این است که  انطباق این معیارها بر معرفت حصولی به واجب تعالی چگونه است؟ ملا صدرا...

از دیدگاه دکتر نصر، ریشة بسیاری از بحران های انسان معاصر جدایی معرفت از معنویت است. به همین دلیل، معرفت قدسی در منظومة فکری او حائز بیش ترین اهمیت است. مباحثی که وی، در خصوص معرفت، مطرح می کند، به طور بنیادین، با مباحث فیلسوفان معرفت شناس غربی متفاوت است. دلیل این امر آن است که وی معرفت شناسی غربی را غیر قدسی و لذا، غیر قابل پذیرش می داند. هرچند نصر معتقد است، در حال حاضر، در غرب، معرفت قداست ز...

در این مقاله، پس از بیان گزارشی اجمالی در باب ویژگی و مضامین اوپانیشادها، سعی بر آن است که به پرسش های اساسی در باب معرفت و نقش بنیادین آن در مسأله ی نجات پاسخ داده شود. مقاله ی پیش رو مشتمل بر سه بخش است. در بخش اول، از دوران بزرگ تاریخ حکمت هند سخن رفته است. در بخش دوم، از تاریخ نگارش و مضامین اوپانیشادها سخن به میان آمده و گفته شده است که مباحث مندرج در اوپانیشادها چیزی است از جنس مکاشفه و...

عشق به موضوع معرفت یکی از عوامل مؤثر در کسب معرفت نسبت به آن موضوع است. مولانا این مطلب را در آثار خود مورد تأیید و تأکید قرار داده و آن را مؤثرترین عامل کسب معرفت دانسته است. به همین خاطر در آثار خود بطور مفصل پیرامون آن سخن گفته است. در این مقاله دیدگاه ها و نقطه نظرات این عارف بزرگ در مورد تأثیر عشق بر معرفت اعم از معرفت حقیقی، معرفت تقلیدی و معرفت الهی بیان گردیده و مشخص می گردد که به اعتقا...

اغلب جریانات فکری فمینیستی به ویژه فمینیست های فرامدرن بین دانش و معرفت زنانه و مردانه تفکیک کلی قائل می شوند و معتقدند بسیاری از دانش ها و معرفت شناسی های رایج با رویکردی مردانه سرشته شده و معتقدند در عدالت جنسیتی باید همه سطور دانش و معرفت بر اساس توجه به مسائل جنسی و جنسیتی بازخوانی شود. در این نوشتار مبانی معرفت شناسی این دسته از فمینیستها، با تأکید بر مباحث قرآنی (در حوزه معرفت شناسی قرآنی...