از موضوعات مهم در حوزۀ فقه سیاسی، بحث انتخابی یا به‌عبارتی انشایی بودن تعیین ولی‌فقیه است. در این زمینه ضروری است آثار فقهای قائل به نظریۀ ولایت انتخابی یا انشایی فقیه بررسی شود تا ماهیت رأی مردم از لحاظ «انشاء»، «انتخاب» یا «تشخیص» حاکم مشخص شود. ازاین‌رو هدف از این مقاله، تعیین ماهیت «انشاء» و اعطای ولایت از جانب مردم به‌عنوان شرطی برای مشروعیت ولی‌فقیه و مکمل مشروعیت الهی است. به این منظور و...

این نوشتار درصدد تبیین نامه‌هایی است که میان دو رهبر پیشین و کنونی انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی(ره) و خلف صالحش آیت‌الله العظمی امام خامنه‌ای، درباره اختیارات حکومت و حاکم اسلامی مبادله شد. امام در این نامه‌ها که به‌دنبال استفتا از محضرشان درباره اختیارات دولت اسلامی و بیانات رهبر معظم انقلاب در نماز جمعه در تبیین دیدگاه امام، به بیان دیدگاهشان در این زمینه پرداختند، اختیارات حکومت و...

نظریه ولایت فقیه امام خمینی یکی از نظریه‌های برجسته فقهای شیعه درباره نظام سیاسی در دوران غیبت است و به همین دلیل فهم ماهیت این نظریه از جنبه ثبات یا تحول، همواره مورد بحث نظریه‌پردازان بوده است. پژوهش حاضر سعی دارد با نگاهی نو این مقوله را ارزیابی کند. در این شرایط معیاری برای فهم تحول یا ثبات یک نظریه مطرح می‌کند که عبارت است از ماهیت دانش فقه سیاسی به عنوان دانشی وابسته به فقه به لحاظ مبانی ...

در این پژوهش مسئله اصلی: مبانی مشروعیت سیاسی در قرآن کریم است که با تأکید بر آراء تفسیر آیت الله جوادی آملی در دوره های مختلف تاریخی از جمله حکومت انبیای الهی- دوره حکومت نبوی(ص) دوره امامان معصوم(ع) و عصر غیبت امام معصوم(عج) مورد تحقیق و کنکاش قرار گرفته است. مشروعیت با حقانیت متضمن توانایی نظام سیاسی در ایجاد و حفظ این اعتقاد امت که نهادهای سیاسی موجود مناسب ترین نهادها برای جامعه هستند و به ...

مشارکت سیاسی زنان امری مقبول در جهت کارآمد نمودن نظام اجتماعی و سیاسی است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر اساس مبانی فقهی نگاهی متفاوت به حقوق طبیعی زنان و حق مشارکت سیاسی- اجتماعی آنان داشته، آنها را به رسمیت شناخته و قوای حاکم را موظف به بسترسازی مقتضی جهت نیل به آن نموده است. علی رغم وجود بسترهای قانونی برای مشارکت سیاسی زنان، در عمل پاره ای از محدودیت های ساختاری بر سر راه این مشارکت وج...

إن الشوری آلیه تنفیذیه لإداره الدوله الإسلامیه ومنهج للتواصل بین الأمه والحاکم، وأسلوب من أسالیب المشارکه السیاسیه للأمه فی ظل الدوله الإسلامیه بقیاده المعصوم أو الفقیه. وأن هذا الدور للشوری له من الأهمیه والقیمه التی وضحتها الشریعه من خلال مصادرها فی القرآن الکریم والسنه الشریفه، ولا تتوقف أهمیه الشوری وقیمتها علی أن نقول: إنّ الشوری جعلت منهجاً لتعیین الحاکم. کما أن لا جدلیه قائمه بین الشوری...

نقش و جایگاه ولایت فقیه در نظام جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی آن از اهمیتی بسیار بالا برخوردار است. به همین دلیل در قانون اساسی، اصولی را به وظایف و اختیارات رهبری در ایران اختصاص داده اند. از جمله وظایف رهبری حل معضلات نظام و جلوگیری از تشتت و اختلاف و حفظ ثبات در جامعه می باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی «نقش ولایت فقیه در انسجام و ثبات سیاسی ـ اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، با تأکید بر بحران بع...

اگرچه در همه اعصار و جوامع مختلف متداولترین واکنش در برابر مجرم و قانون شکن تنبیه و مجازات بوده است اما نهاد عفو نیز از دورانهای بسیار کهن در کنار مجازات مطرح بوده و افرادی که مرتکب جرم می شدند در مواردی و با شرایطی مورد عفو قرار می گرفتند. در عصر حاضر نیز با وجود نهایی چون آزادی مشروط و انواع تعلیق و ... عفو همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است. در قوانین ایران قبل از انقلاب اسلامی، اقسام عفو و ش...

نادر میرزاده کوهشاهی1*، محمدامین ابریشمی‏ راد2**   1. استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران 2. دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشکده‏ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران   دریافت: 25/9/1395                                          پذیرش: 27/12/1395 چکیده بررسی نظرها و رویه‏‌ی شورای نگهبان گویای تمثیلی بودن رویکرد این شورا نسبت به صلاحیت‏های مصرح ولی ‏فقیه در قان...

این پژوهش با الهام از فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه­ای، به بررسی رویکرد گفتمان­سازانه (که متوجه به مبانی نظری بومی و نشأت­گرفته از آموزه های اسلامی می­باشد) در کتب درسی و در باب موضوع ولایت فقیه پرداخته است. روش انجام این پژوهش تحلیل گفتمان است که یکی از انواع تحلیل محتوای کیفی است. یافته­های پژوهش نشان دادند که کتب درسی در انتقال موضوع ولایت فقیه، از رویکرد اخبارگونه و ...